Three Stage Approaches to Słowacki’s Beniowski. Will the Song Survive?
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2022.030Keywords
Beniowski, Juliusz Słowacki, Małgorzata Warsicka, woman, UkraineAbstract
The paper concerns a digressive poem by Juliusz Słowacki, Beniowski. It was written in 1841 and since 1942 it has been one of the most frequently staged romantic poems in Polish theatres. This article discusses the works of three artists: Mieczysław Kotlarczyk (1942, 1945, 1949, 1959), Adam Hanuszkiewicz (1971, 1975) and Małgorzata Warsicka (2018). Beniowski, as a romantic open work, provides an opportunity to create an original adaptation without disturbing the content and ideological tissue of the poem. The three styles of staging which are discussed show how this poem inspires not only personal but also modern creative thinking. Kotlarczyk’s search for a suitable form led to the shaping of a rhapsodic form inspired by Lesson XVI of Mickiewicz, reminiscent of contemporary storytelling. Hanuszkiewicz introduced naturalistic themes portraying the life of the gentry with elements of pop culture. Małgorzata Warsicka reached for the aesthetics of “uncanny Slavic culture” (Freud’s and Jentsch’s das Unheimliche) in the form of a female oratorio. The stagings of Beniowski also show the mental changes that Polish society is undergoing, beginning with the almost religious rhapsody of Kotlarczyk, through the pop-cultural cabaret with elements of Hanuszkiewicz’s life of the gentry, to Warsicka’s feminist manifesto supported by pre-Christian Ukrainian culture. Each project was modern in its own way, original and faithful to the original at the same time.
References
Archiwum Mieczysława Kotlarczyka w Zbiorach Specjalnych Instytutu Sztuki PAN w Warszawie (nr 20), maszynopis i odręczne notatki.
Ciechowicz, Jan 1992. Dom opowieści. Ze studiów nad Teatrem Rapsodycznym Mieczysława Kotlarczyka. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Danowicz, Bogdan 1971. „Beniowski”. Argumenty 23: 6.
Drozdowski, Bohdan 1971. „Słowaszkiewicz”. Panorama Północy 17: 11.
Filler, Witold 1971. „Poezja, filologia i wspaniały teatr”. Kultura 14: 10.
Grodzicki, August 1971. „…jak długi, lity pas Polaka”. Życie Warszawy 64: 5.
Hanuszkiewicz, [Adam 1991]. Psy, hondy i drabina. Warszawa: BGW.
Janion, Maria 2006. Niesamowita Słowiańszczyzna: fantazmaty literatury. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Jędrzejczyk, Olgierd 1959. „»Beniowski« i przyszłość Teatru Rapsodycznego”. Gazeta Krakowska 104: 5.
Karpiński, Maciej 1971. „O, Melancholio, nimfo, skąd ty rodem?”. Sztandar Młodych 64: 3.
Kłossowicz, Jan 1971. „Gęś na drabinie”. Współczesność 6: 9.
Kotlarczyk, Mieczysław (red.) 1948. Teatr Rapsodyczny. Kraków: Teatr Rapsodyczny.
Kotlarczyk, Mieczysław 1963. „Teatr Rapsodyczny w latach 1941–1945”. Pamiętnik Teatralny 1–4: 155–164.
Kotlarczyk, Mieczysław 1980. Reduta Słowa. Kulisy dwu likwidacji Teatru Rapsodycznego w Krakowie (karty z pamiętnika). Londyn: Odnowa.
Kotlarczyk, Mieczysław [&] Karol Wojtyła 2001. O Teatrze Rapsodycznym. 60-lecie powstania Teatru Rapsodycznego. Wstęp i opracowanie Jacek Popiel, wybór tekstów Tadeusz Malak [&] Jacek Popiel. Kraków: PWST im. L. Solskiego.
Kucharski, Krzysztof 1975, „Szlachetczyzna i piekło”. Gazeta Robotnicza 143: 5, 7.
Markiewicz, Andrzej 1971. „Beniowski”. Trybuna Mazowiecka 91: 6.
Michałowska, Danuta1991. „…trzeba dać świadectwo”. W: 50-lecie powstania Teatru Rapsodycznego w Krakowie. Wybór tekstów, komentarze i przypisy Danuta Michałowska. Kraków: PWST im. L. Solskiego.
Michałowska, Danuta 2004. Pamięć nie zawsze święta. Wspomnienia. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Natanson, Wojciech 1971. „Sceny z »Beniowskiego«”. Życie Literackie 14: 7.
Ost, Jan 1971. „»Beniowski« w Teatrze Narodowym”. Barwy 5: 10.
Polanica, Stefan 1971. „»Beniowski« Hanuszkiewicza”. Słowo Powszechne 65: 4.
Raszewska, Magdalena 2005. Teatr Narodowy 1949–2004. Warszawa: Teatr Narodowy.
Raszewski, Zbigniew 1997. „Pochwała Krakowa”. W: Rafał Węgrzyniak [&] Agnieszka Rabińska (red.). Mój świat. Warszawa: PIW.
Słowacki, Juliusz 1901. Beniowski. W: Juliusz Słowacki. Dzieła Juliusza Słowackiego. Pierwsze krytyczne wydanie zbiorowe. T. 3: powieści poetyckie. Wyd. dr Bronisław Gubrynowicz. Lwów: Księgarnia Władysława Gubrynowicza.
Szczawiński, Józef 1971. „»Beniowski« w Warszawie”. Kierunki 13: 8.
Szczepański, Jan A. 1971. „Od »Norwida« do »Beniowskiego«”. Dialog 6: 139–145.
Szydłowski, Roman 1971. „Dwa razy »Beniowski«”. Trybuna Ludu 88: 6.
Tkaczuk, Wacław J. 1971. „»Beniowski« – poemat czy dramat?”. Za i Przeciw 21: 18.
Treugutt, Stefan 1964. „Beniowski” – kryzys indywidualizmu romantycznego. Warszawa: PIW, IBL.
Wysińska, Elżbieta 1971. „Przekaz słowa poety”. Teatr 9: 13–15.
Zaborowski, Wojciech 1975. „Sceniczna wersja »Beniowskiego«”. Słowo Polskie 205: 4.
Żeromski, Stefan 1928. „Organizacja i program Teatru Narodowego w Warszawie”. W: Stefan Żeromski. Elegie i inne pisma literackie i społeczne. Przygotował do druku Wacław Borowy. Warszawa: Wydawnictwo Jakuba Mortkowicza.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Jagoda Hernik Spalińska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 662
Number of citations: 0