Mniejsze wśród regionalnych: literatury arańska i asturleońska w kontekście rozwoju języków współurzędowych w Hiszpanii

Abstract

Praca analizuje dwa pochodzące ze współczesnych czasów przykłady literatur tworzonych w językach mniejszościowych, niemających oficjalnego statusu na całym Półwyspie Iberyjskim, a mianowicie literatury arańskiej i asturleońskiej. Przedstawiona w artykule analiza została przeprowadzona na podstawie teorii polisystemu, która pozwoliła na wykazanie niskiego stopnia autonomii obu literatur – z nieidentycznych powodów – wobec mocniejszych systemów współfunkcjonujących na tym samym obszarze. Omawiana przez nas literatura przedstawiona zostanie w świetle polityki językowej stosowanej w Val d’Aran, Asturii i Leónie, przy szczegółowym zarysowaniu kontekstu politycznego i kulturowego tych regionów. Zaprezentowana zostanie również krytyczna panorama sytuacji socjolingwistycznej panującej w tych regionach, która to sytuacja związana jest oczywiście z dynamiką gospodarki oraz wpływów politycznych. W stosunku do instytucji administracyjnych i rynku wydawniczego analizuje się stan organów promujących język i literaturę arańską i asturleońską oraz produkcję książek jako wskaźnika słabości tych systemów literackich. Omawiane są także aspekty tożsamościowe – związane z obrazem tych terytoriów w zbiorowym wyobrażeniu wypływającym z ich usytuowania geograficznego – w zestawieniu z rodzajem literatury pisanej w arańskim i asturleońskim. Z powyższego wynika, że literatura asturleońska i literatura arańska posiadają dzisiaj niski stopień realnej autonomii wobec innych, silniejszych systemów literackich obecnych w ich obszarach autochtonicznych, czyli hiszpańskiego i częściowo galicyjskiego w przypadku literatury asturleońskiej oraz katalońskiego i hiszpańskiego w przypadku literatury arańskiej.