„Nazbyt literackie”. Związki między Akutagawą Ryūnosuke i Tanizakim Jun’ichirō
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2017.061Słowa kluczowe
Akutagawa Ryūnosuke, Tanizaki Jun’ichirō, spotkania, "Bungeiteki na, amari ni bungeiteki na" (Literackie, nazbyt literackie), "Jōzetsuroku" (Kronika gadulstwa), Nezu MatsukoAbstrakt
Tematem artykułu są relacje między dwu wybitnymi pisarzami japońskimi z wyróżnieniem epizodu ich spotkania w Osace w ostatnim roku życia Akutagawy oraz ich polemiki na temat istoty powieści.
Autor artykułu wyjaśnia istotę tej polemiki, którą zapoczątkowała krytyczna wobec Tanizakiego wypowiedź Akutagawy w dyskusji publikowanej na łamach „Shinchō”. Natomiast Tanizaki w cyklu esejów Jōzetsuroku (Kronika gadulstwa) wyjaśniał, że struktura fabularna powieści podnosi jej wartość artystyczną. Dla Akutagawy była to też okazja do krytycznej oceny współczesnych mu zjawisk literackich. Sformułował je w 50 esejach pt.Literackie, nazbyt literackie.
W tym artykule autor koncentruje się na analizie esejów, w których Akutagawa ocenia między innymi twórczość takich pisarzy, jak: Shiga Naoya, Satō Haruo, Natsume Sōseki, Masamune Hakuchō, Tokuda Shūsei, Mori Ōgai i wielu innych, między innymi autorów tak zwanej powieści popularnej.
Jednak najczęściej przypominanym wątkiem wspomnianych esejów jest polemika, która zainteresowała czytelników dzięki śmiałym ocenom, między innymi pochwale powieści popularnej przez Tanizakiego, który skrytykował powieść autobiograficzną, ponieważ w tym czasie interesowały go bardziej „zmyślenia” niż opis przeżyć pisarza. Natomiast Akutagawa bronił prawdy o życiu wewnętrznym pisarza jako krytyka cywilizacji.
Kontrowersje między Akutagawą a Tanizakim zainteresowały środowisko literackie nie tylko ze względu na nazwiska cenionych pisarzy, lecz także z powodu oczekiwań odważnych opinii na temat dominującej wówczas formy literackiej, jaką stała się powieść, lecz także sytuacji w życiu kulturalnym kraju. Przedwczesna śmierć Akutagawy głęboko poruszyła czytelników i nadała polemice nowe znaczenia. Stała się ważnym wyznacznikiem zakończenia się okresu Taishō, mimo że toczyła się na marginesie życia społecznego i politycznego, obfitującego w symptomy niepokoju o przyszłość kraju. Polemika miała więc charakter po prostu literacki, nazbyt literacki – jak to określił Akutagawa.
Bibliografia
Akutagawa Ryūnosuke, Bungeiteki na, amari ni bungeiteki na, [w:] Akutagawa Ryūnosuke zenshū, t. 10, Tōkyō: Iwanami Shoten, 1955.
Akutagawa Ryūnosuke, Kappy, tłum. Mikołaj Melanowicz, Warszawa: PIW, 1963.
Akutagawa Ryūnosuke, Tanizaki Jun’ichirō shi, [w:] Akutagawa Ryūnosuke zenshū (Dzieła zebrane Akutagawy), t. 10, Tokio: Iwanami Shoten, 1996, publikacja dostępna na stronie Aozora Bunko, http://www.aozora.gr.jp.
Akutagawa Ryūnosuke, Życie pewnego szaleńca, 1. Epoka, tłum. Mikołaj Melanowicz, [w:] idem, Życie szaleńca i inne opowiadania, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 1998.
Chiba Shunji, Kaisetsu – mazohisuto no yume (Wyjaśnienia/posłowie – marzenia masochisty), [w:] Tanizaki Jun’ichirō, Jun’ichirō rabirinsu II. Mazohizumu shōsetsushū, red. Chiba Shunji, Tōkyō: Chūō Kōronsha, 1998.
Melanowicz Mikołaj, Tanizaki Jun’ichiro a krąg japońskiej tradycji rodzimej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1976.
Melanowicz Mikołaj, Śnieg i wiśnia – semiotyka tytułu wobec świata przedstawionego w powieści „Sasameyuyki” Jun’ichirō Tanizakiego, [w:] idem, Japońskie narracje. Studia o pisarzachwspółczesnych, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004.
Mizuta Lippit Noriko, The Plot Controversy between Tanizaki and Akutagawa, [w:] eadem, Reality and Fiction in Modern Japanese Literature, London–Basingstoke: The Macmillan Press, 1980.
Tanizaki Jun’ichirō, Akutagawa kun to watakushi, [w:] Akutagawa Ryūnosuke annai, red. Nakamura Shinʼichirō, Tōkyō: Iwanami Shoten, 1955.
Tanizaki Jun’ichirō, Naoki kun no rekishi shōsetsu ni tsuite (O powieści historycznej Naokiego), [w:] Tanizaki Jun’ichirō zenshū (Dzieła zebrane Tanizakiego), t. 22, Tōkyō: Chūō Kōronsha, 1959.
Tanizaki Jun’ichirō, Shunkinshō, czyli Rozmyślania nad życiem Wiosennej Harfy, tłum. Mikołaj Melanowicz, [w:] idem, Dwie opowieści o miłości okrutnej, Warszawa: PIW, 1971.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 527
Liczba cytowań: 0