Przygotowanie do głosowej prezentacji tekstu w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej w nowych programach kształcenia i podręcznikach
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2016.009Słowa kluczowe
tekst, czytanie, deklamacja, przygotowanie, wczesna edukacjaAbstrakt
Troska o kulturę żywego słowa i podejmowanie trudu kształcenia w zakresie jego techniki i estetyki mają w szkole wielowiekowe tradycje, o czym świadczą dokumenty pedagogiczne oraz podręczniki poświęcone czytaniu i deklamacji. Współcześnie spadająca popularność książki i czytelnictwa, lekceważenie poprawności językowej, rosnąca dominacja kultury popularnej nad wysoką tworzą sytuację zagrożenia dla sztuki pięknego mówienia i głosowej interpretacji tekstu, uważanych za elitarne. Pojawia się zatem pilna potrzeba uwrażliwienia na ten problem rodziców i nauczycieli, pierwszych pośredników między dzieckiem a książką. Dlatego w tekstach programujących edukację przedszkolną i wczesnoszkolną, podręcznikach dla ucznia i poradnikach metodycznych zaleca się podejmowanie działań korygujących, sprawnościowych i kształtujących ekspresję mowy, rozwijających percepcję słuchową, prowadzących do opanowania umiejętności czytania (na różnych poziomach i w różny sposób), recytacji oraz pięknego wysławiania się.
Bibliografia
Asyngier-Kozieł Anna, Współczesne poglądy na temat zintegrowanej edukacji teatralnej, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2002, nr 3/4.
Bator Danuta, Rola nauczyciela klas I–III w edukacji teatralnej dzieci w młodszym wieku szkolnym, http://kurierblazowski.w.interia.pl/nr64/64s10.htm [dostęp: 01.05.2010].
Bąk Piotr, Czytanie i recytacja w klasach początkowych, Warszawa: WSiP, 1984.
Bereźnicki Franciszek, Dydaktyka kształcenia ogólnego, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2001.
Bilewicz-Kuźnia Barbara, Parczewska Teresa, Entliczek – pentliczek. Ku dziecku. Program wychowania przedszkolnego, Warszawa: Nowa Era, 2010.
Błahuta Ewa i in. Świat ucznia. Przewodnik metodyczny. Scenariusze zajęć, kl. 1, semestr 1, Warszawa: Wydawnictwo Juka, 2008.
Bogdanowicz Marta, Barańska Małgorzata, Jakacka Ewa, Dobry start. Program wychowania przedszkolnego dla dzieci 3-, 5-letnich, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia, 2008.
Bronisława Kulka, Głośne czytanie i deklamacja w szkolnej oraz pozaszkolnej edukacji polonistycznej w latach 1870–1918, [w:] Problematyka tekstu głosowo interpretowanego, red. Katarzyna Lange, Władysław Sawrycki, Paweł Tański, Toruń: Adam Marszałek, 2004.
Brzózka Jolanta, Glinka Katarzyna, Harmak Katarzyna, Izbińska Kamila, Jasiocha Anna, Went Wiesław, Razem w szkole. Podręcznik z ćwiczeniami, cz. 1–10, Warszawa: WSiP, 2009–2010.
Brzózka Jolanta, Harmak Katarzyna, Izbińska Kamila, Jasiocha Anna, Went Wiesław, Razem w szkole. Program edukacji wczesnoszkolnej. Klasy 1–3, Warszawa: WSiP, 2009
Czelakowska Danuta, Metodyka edukacji polonistycznej dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2009.
Dąbrówka Andrzej, Deklamacja w średniowiecznej praktyce retorycznej i praktyce szkolnej, [w:] Problematyka tekstu głosowo interpretowanego, red. Katarzyna Lange, Władysław Sawrycki, Paweł Tański, Toruń: Adam Marszałek, 2004.
Deryng Emil, Dramaturgia praktyczna, Lwów: [b.w.], 1874.
Dobrowolska Hanna, Konieczna Anna, Dziabaszewski Wojciech, Wesoła szkoła. Kształcenie zintegrowane w klasie 3. Podręcznik, cz. 1–3, Warszawa: WSiP, 2007.
Dobrowolska Hanna, Konieczna Anna, Wesoła szkoła i przyjaciele. Edukacja wczesnoszkolna w klasie 2. Podręcznik, cz. 1–5, Warszawa: WSiP, 2009.
Drejer Anetta, Kultura żywego słowa. Wybrane zagadnienia. Skrypt dla studentów, Wałbrzych: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, 2002.
Dunin Janusz, Pismo zmienia świat, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
Dymara Bronisława, Wczesnoszkolna edukacja literacka, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 1996.
Faliszewska Jolanta, Cyrański Czesław, Ja i moja szkoła. Podręcznik z ćwiczeniami. Klasa 3. Kształcenie zintegrowane, cz. 1–10, Kielce: MAC Edukacja, 2006.
Faliszewska Jolanta, Odkrywam siebie. Ja i moja szkoła. Program edukacji wczesnoszkolnej w klasach I–III szkoły podstawowej, Kielce: MAC Edukacja, [2009].
Gajak-Toczek Małgorzata, Franciszka Próchnickiego myślenie o recytacji [w:] Problematyka tekstu głosowo interpretowanego (III), red. Władysław Sawrycki, Paweł Tański, Damian Kaja, Elżbieta Kruszyńska, Toruń: Wydawnictwo MADO, 2010.
Gajak-Toczek Małgorzata, Sztuka czytania estetycznego i deklamacji w świetle uwag Ignacego Boczylińskiego, [w:] Problematyka tekstu głosowo interpretowanego (III), red. Władysław Sawrycki, Paweł Tański, Damian Kaja, Elżbieta Kruszyńska, Toruń: Wydawnictwo MADO, 2010.
Gawdera Małgorzata, Instytucje i inicjatywy związane z obiegiem książki dla dzieci i młodzieży, [w:] Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), red. Krystyna. Heska-Kwaśniewicz, t. 2, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2009.
Grodzka Katarzyna, Porzęcka Anna, Świat ucznia. Gra w kolory. Podręcznik. Klasa 2, cz. 1–2, Warszawa: Wydawnictwo Juka, 2010.
Grodzka Katarzyna, Świat ucznia. Ćwiczenia do kształcenia zintegrowanego, kl. 2–3, Warszawa: Wydawnictwo Juka, 2004.
Grodzka Katarzyna, Świat ucznia. Podręcznik do kształcenia zintegrowanego, kl. 2, cz. 1–2, kl. 3, cz. 1–2, Warszawa: Wydawnictwo Juka, 2004.
Handke Ryszard, Poetyka dzieła literackiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
Hanisz Jadiga, Wesoła szkoła i przyjaciele. Program edukacji wczesnoszkolnej w klasach 1–3 szkoły podstawowej, www.wsip.pl [dostęp: październik 2010].
Janczewska Iwona, Kryteria oceny recytacji, http://www.zschobienice.pl/publikacje/iwona _jan-czewska/kryteria_ocen_sp/recytacja.pdf [dostęp: 09.02.2011].
Jarząbek Marta, Mitoraj-Hebel Agnieszka, Sirak-Stopińska Katarzyna, Zachodny Barbara, Kolorowa klasa. Program nauczania edukacji wczesnoszkolnej, Gdynia: Operon, 2009.
Klim-Klimaszewska Anna, Pedagogika przedszkolna. Nowa podstawa programowa, Warszawa: Instytut Wydawniczy Erica, 2010.
Korcz Anna, Zagrodzka Dorota, Witaj szkoło! Program nauczania dla klas 1–3 szkoły podstawowej, Warszawa: Edukacja polska, 2009.
Kotarbiński Jerzy, Deklamacja [hasło w:] Encyklopedia wychowawcza, red. Jan Tadeusz Lubomirski, t. 3, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1885.
Kowolik Piotr, Gry i zabawy czytelnicze w klasach I–III – jedną z form pracy z książką, „Poradnik Bibliotekarza” 1995, nr 6.
Kultura literacka w przedszkolu, red. Stanisław Frycie i Izabela Kaniowska-Lewańska, t. 1, Warszawa: WSiP, 1982.
Kulus Magdalena, Popularyzowanie czytelnictwa wśród dzieci, [w:] Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), red. Krystyna. Heska-Kwaśniewicz, t. 2, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2009.
Lange Katarzyna, Z zagadnień kształcenia recytacyjnego w szkole dwudziestolecia międzywojennego, [w:] Problematyka tekstu głosowo interpretowanego, red. Katarzyna Lange, Władysław Sawrycki, Paweł Tański, Toruń: Adam Marszałek, 2004.
Langer Hanna, Biblioteki publiczne dla dzieci w Polsce w świetle form pracy z czytelnikiem, [w:] Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), red. Krystyna. Heska-Kwaśniewicz, t. 2, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2009.
Lisiecka Anna [red. merytoryczna], Wesoła szkoła i przyjaciele. Przewodnik metodyczny, kl. 1, cz. 5, Warszawa: WSiP, 2009.
Majchrzak Irena, Nazywanie świata. Odmienna metoda nauki czytania, Kielce: MAC Edukacja, 2004.
Malczewski Jan, Malczewska-Garsztkowiak Lidia, Program wychowania przedszkolnego, Warszawa: Kamea, 2010.
Malmquist Eve, Nauka czytania w szkole podstawowej, tłum. Anita Thierry, Warszawa: WSiP, 1984.
Mazur Barbara, Wiązowska Małgorzata, Zagórska Katarzyna, Świat ucznia. Podręcznik do kształcenia zintegrowanego. Kl. 1, cz. 1, Warszawa: Wydawnictwo Juka, 2004.
Mazur Barbara, Zagórska Katarzyna, Świat ucznia. Podręcznik do kształcenia językowego, kl. 1, cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo Juka, 2004.
Misiorowska Ewa, Cyrański Czesław, Nasza klasa. Program edukacji wczesnoszkolnej, Kielce: MAC Edukacja, 2009.
Mystkowska Halina, Estetyczne oddziaływanie utworu literackiego, [w:] Pedagogika przedszkolna, red. Maria Kwiatkowska, Zofia Topińska, Warszawa: WSiP, 1978.
Mystowska Halina, Żywe słowo w pracy z dziećmi, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1969.
Nauczyciel i uczeń w edukacji zintegrowanej w klasach I–III, red. Irena Adamek, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2001.
Nowak-Wolna Krystyna, Dzieje sztuki recytatorskiej w Polsce, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 1999.
Nowak-Wolna Krystyna, W kręgu edukacji, teatru i sztuki żywego słowa. Studia i szkice, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2005.
Okoń Wincenty, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2001.
Okoń Wincenty, Proces nauczania, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1954.
Okoń Wincenty, Zasady dydaktyki, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1956.
Ostrowska Joanna, Po jaką cholerę dręczyć dzieci teatrem?, http://teatralny.pl/opinie/po-jaka-cholere- dreczyc-dzieci-teatrem,157.html [dostęp: 14.12.2013].
Papuzińska Joanna, Inicjacje czytelnicze – problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką, [w:] Sztuka dla najmłodszych. Teoria– Recepcja – Oddziaływanie, red. Maria. Tyszkowa, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.
Papuzińska Joanna, Inicjacje literackie – problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką, Warszawa: WSiP, 1988.
Pawłowska Regina, Metodyka ćwiczeń w czytaniu, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2002.
Pietrzak Małgorzata, Interpretacje, Warszawa: CEBIiD, 2004.
Porayski-Pomsta Józef, O dźwiękach mowy, „Wychowanie w Przedszkolu” 2004, nr 1.
Rurawski Józef, Kultura żywego słowa, [w:] Podstawy pedagogiki przedszkolnej, red. Maria Kwiatkowska, Warszawa: WSiP, 1985.
Rytlowa Józefa, Czytanie w szkole. Klasy I–IV, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1958, 1967.
Straburzyńska Joanna [red. merytoryczna], Wesoła szkoła i przyjaciele. Edukacja wczesnoszkolna w klasie 2. Przewodnik metodyczny, cz. 4, Warszawa: WSiP, 2010.
Stysiak Stefania Małgorzata, Jak zachęcam dzieci do czytania, „Wychowanie w Przedszkolu” 2008, nr 6.
Szczepańska Mariola, Edukacja teatralna a rozwój kompetencji dziecka w wieku wczesnoszkolnym, Słupsk: Wydawnictwo Uczelniane WSP, 1999.
Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, red. Krzysztof Kruszewski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991.
Taboł Sebastian, Istota czytania, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2005.
Tenner Juliusz, Estetyka żywego słowa, Lwów–Warszawa: Księgarnia H. Altenberga, 1904.
Tenner Juliusz, Podręcznik sztuki czytania, Lwów: G. Seyfarth, 1913.
Tokarska Elżbieta, Kopała Jolanta, Zanim będę uczniem. Program wychowania przedszkolnego, Warszawa: [b.w.], 2009.
Tomczyk Lucyna, Wesoła szkoła. Program edukacji teatralnej w nauczaniu zintegrowanym. Klasy I–III, Skawina: [b. w.], 2003.
Topczewska Bożena, Z zabawy – nauka czyli o teatrze w szkole, http://www.bialystok.edu.pl/cen/ archiwum/ aspekty/aspekty_1_20_2004/art 12 [dostęp: 05.01.2010]
Walczak-Sarao Małgorzata, Kręcisz Danuta, Wesołe przedszkole i przyjaciele. Program wychowania i edukacji przedszkolnej, Warszawa: WSiP, 2009.
Wąsik Iwona, Klimkowska Lucyna, Kolorowy świat. Program wychowania i kształcenia oraz wspomagania rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia, 2010.
Więckowska Agnieszka [red. merytoryczna], Wesoła szkoła i przyjaciele, kl. 2, cz. 4, Warszawa: WSiP, 2010.
Wincenty Okoń, Słowniku pedagogicznym, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1984.
Witwicki Władysław, Uczucia estetyczne, Warszawa: Czytelnik, 1947.
Załęska Sławomira, O głośnym czytaniu przedszkolakom, „Wychowanie w Przedszkolu” 2004, nr 2.
Ziołkowska-Sobecka Marta, Polubić czytanie. Utwory literackie i ich autorzy na lekcjach języka polskiego w klasach I–III. Poradnik metodyczny dla nauczycieli, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, 2000.
Żuchowska Wiesława, Oswajanie ze sztuką słowa. Początki edukacji literackiej, Warszawa: WSiP, 1992.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1186
Liczba cytowań: 0