Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Italiano
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Italiano
  • Język Polski

Litteraria Copernicana

Próba typologii podstawowych zagadnień komparatystycznych
  • Strona domowa
  • /
  • Próba typologii podstawowych zagadnień komparatystycznych
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 16 Nr 2 (2015): Pożytki z porównania /
  4. Studia i rozprawy

Próba typologii podstawowych zagadnień komparatystycznych

Autor

  • Matthias Freise Instytut Slawistyki Uniwersytetu Georga Augusta w Getyndze

DOI:

https://doi.org/10.12775/LC.2015.015

Słowa kluczowe

typologia, komparatystyka, Wacław Borowy, badanie funkcjonalne, badanie semantyczne

Abstrakt

Przedmiotem komparatystyki nie są substancje, lecz relacje. Relacje nie „istnieją”, trzeba je łączyć. Cztery rożne sposoby tworzenia relacji odpowiadają czterem podstawowym zagadnieniom komparatystyki. Porównanie semantyczne jest relacją obserwowaną w samym systemie literatury i symetryczną; porównanie funkcjonalne wykracza poza system literatury i też jest symetryczne; transfer kulturowy wykracza poza system literatury i jest relacją jednostronną, asymetryczną; wpływ literacki jest immanentny w systemie literatury i jednostronny. Dwie z tych możliwych form relacji traktują badane systemy kulturowe immanentnie, jedna tropi wędrówkę obrazów albo motywów, druga tworzy ekwiwalencje kulturowe. Pozostałe dwie formy relacji wykraczają poza system literatury i kultury, jedna ku społecznej funkcji literatury, druga w kierunku świata faktów i przedmiotów. Jednostronne formy relacji implikują następstwo tekstów, czyli relację syntagmatyczną. Symetryczne formy relacji implikują równoczesność – albo systemy literackie znajdują się naprzeciw siebie, albo ich ekwiwalencja jest podstawą dla typologicznego porównania. Wyliczenie możliwości badań komparatystycznych dokonane przez Wacława Borowego cierpi z powodu nierównej ich oceny. W artykule zademonstrowano, w jaki sposób są one równorzędne i jakie rezultaty się otrzymuje, zależnie od poziomu, na którym zadaje się pytanie.

Bibliografia

Auerbach Erich, Figura, „Archivum Romanicum” 1938, t. 22.

Bloom Harold, Lęk przed wpływem. Teoria poezji, tłum. Agata Bielik-Robson, Marcin Szuster, Kraków: Universitas, 2002.

Borowy Wacław, O wpływach i zależnościach w literaturze, Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1921.

Drews Arthur, Die Christusmythe, Jena: Eugen Diederichs, 1909.

Cassirer Ernst, Substanzbegriff und Funktionsbegriff, Berlin: Bruno Cassirer, 1910 (wyd. polskie: Substancja i funkcja. Badania nad podstawowymi problemami krytyki poznania, tłum. Przemysław Parszutowicz, Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2008).

Espagne Michel, Les transferts culturels franco-allemands, Paris: Presses universitaires de France, 1999.

Freise Matthias, Ėdipal’nyj bunt v pol’skom i russkom romantizme, [w:] Polska – Rosja: dialog kultur („Studia Rossica” t. 22), red. naukowa Alicja Wołodźko-Butkiewicz, Ludmiła Łucewicz, Warszawa: Instytut Rusycystyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2012.

Freise Matthias, Vier Weisen nach dem Text zu fragen, [w:] Finis coronat opus. Festschrift für Walter Kroll zum 65. Geburtstag, red. Volker Bockholt, Matthias Freise, Werner Lehfeldt, Peter Meyer, Gottingen:

Universitatsverlag Gottingen, 2006.

Luhmann Niklas, Soziologische Aufklärung, t. 1: Aufsätze zur Theorie sozialer Systeme, Opladen: Westdeutscher Verlag, 1970.

Luhmann Niklas, Soziale Systeme. Grundriss einer allgemeinen Theorie, Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1984.

Parsons Talcott, Szkice z teorii socjologicznej, tłum. Alina Bentkowska, wstęp Henryk Białyszewski, Warszawa: PWN, 1972.

Schopenhauer Arthur, Czworaki korzeń zasady racji dostatecznej, tłum. Jozef Marzęcki, Kęty: Antyk, 2003.

Tynianow Jurij, O ewolucji literackiej, tłum. Adam Pomorski, [w:] tenże, Fakt literacki, wyboru dokonała Ewa Korpała-Kirszak, Warszawa: PWN, 1978.

Wat Aleksander, Mój wiek. Pamiętnik mówiony, przedmowa Czesława Miłosza, do druku przygot. Lidia Ciołkoszowa, wyd. 2 popr., Londyn: Polonia Book Fund, 1981.

Litteraria Copernicana

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2015-12-04

Jak cytować

1.
FREISE, Matthias. Próba typologii podstawowych zagadnień komparatystycznych. Litteraria Copernicana [online]. 4 grudzień 2015, T. 16, nr 2, s. 13–26. [udostępniono 7.7.2025]. DOI 10.12775/LC.2015.015.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 16 Nr 2 (2015): Pożytki z porównania

Dział

Studia i rozprawy

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 1253
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Italiano
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

typologia, komparatystyka, Wacław Borowy, badanie funkcjonalne, badanie semantyczne
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa