Tadeusz Różewicz w Sudetach
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2023.011Słowa kluczowe
Tadeusz Różewicz, Sudety, dziedzictwo kulturowe, polonizacja, biografiaAbstrakt
Artykuł przedstawia teksty literackie autora Wodospadu Szklarki oraz główne wątki jego twórczości i biografii związane z tymi górami. Autor artykułu omawia powojenne doświadczenia i wiersze Różewicza, ale również jego późne utwory o tematyce karkonoskiej powstające na przełomie XX i XXI wieku. Celem tej analizy jest historyczna i regionalistyczna rekonstrukcja poetyki jego dzieł, które są dialogiem z topografią, przeszłością oraz materialnym i symbolicznym dziedzictwem Sudetów i Przedgórza Sudeckiego. Analizie prowadzonej w artykule towarzyszą pytania badawcze. Jakie relacje łączyły twórczość literacką Różewicza o tematyce sudeckiej oraz jego biografię
z procesem polonizowania Sudetów? Które z istotnych składników historii, tradycji i dziedzictwa kulturowego tych gór pisarz włączył do swoich utworów? Autor artykułu w swoim opisie sięga po geokrytykę, łącząc ją z perspektywą historyczną i tzw. nowym regionalizmem. Głównym wnioskiem wynikającym z przeprowadzonej analizy jest stwierdzenie, że integralna twórcza obecność Różewicza w Sudetach polegała na świadomym, kreowanym przez poetę, powiązaniu jego pisarstwa i biografii z przyrodą, kulturą i społecznym życiem regionu.
Bibliografia
Braun, Kazimierz, Tadeusz Różewicz 1989. Języki teatru: rozmowy. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Browarny, Wojciech 2013. „Nadodrze Tadeusza Różewicza. O reportażu Most płynie do Szczecina”. Czytanie Literatury 2: 53–64.
Browarny, Wojciech 2019. Literackie dziedzictwo Wrocławia i Dolnego Śląska. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Browarny, Wojciech 2021a. „Wstęp”. W: Tadeusz Różewicz. Wybór prozy. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Browarny, Wojciech 2021b. W drodze: Wrocław śladami Tadeusza Różewicza. Wrocław: Warstwy.
Bździach, Klaus (red.) 1999. Wspaniały krajobraz. Artyści i kolonie artystyczne w Karkonoszach w XX wieku. Berlin–Jelenia Góra: Gesellachaft für interregionalen Kulturaustausch e.V. – Muzeum Okręgowe w Jeleniej Górze.
Degler, Janusz i in. 2014. „Piątek, którego nie było: pamięci Tadeusza Różewicza (1921–2014)”. Odra 6: 105–124.
Długosz, Wiesław 2012. „Katedra p.w. św. Jakuba i św. Agnieszki”. Publikacja online na stronie: Dokumenty Śląsaka. http://www.dokumentyslaska.pl/epitafia/miejscowosci/nysa%20katedra.html [11.04.2022].
Grochowska, Magdalena 2021. Różewicz: rekonstrukcja. T. 1. Warszawa: Dowody na Istnienie.
Kolbuszewski, Jacek 1985. Krajobraz i kultura. Sudety w literaturze i kulturze polskiej. Katowice: Wyd. „Śląsk”.
Kos, Jerzy Bogdan 1997–1998. „U podnóża Karkonoszy: z dziejów dolnośląskiego środowiska literackiego”. Pomosty 2–3: 169–197
Kulik, Zbigniew 2011. Tadeusz Różewicz w Karkonoszach. Karpacz: Muzeum Sportu i Turystyki w Karpaczu.
Kulik, Zbigniew 2018. Tadeusz Różewicz w fotografii. Karpacz: Muzeum Sportu i Turystyki w Karpaczu.
Łuszczykiewicz, Piotr 2003. „Niemiecka mitologia Tadeusza Różewicza”. W: Andreas Lawaty, Marek Zybura (red.). „Nasz nauczyciel Tadeusz”. Tadeusz Różewicz i Niemcy. Kraków: Universitas.
Majchrowski, Zbigniew 2002. Różewicz. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Marciniak, Hanna 2007. „Tadeusza Różewicza architektonika doświadczenia”. Wielogłos 1 (2): 63–81.
Neumann, Peter Horst 2003. „Wiersz Tadeusza Różewicza »Kamienni bracia«”. W: Andreas Lawaty, Marek Zybura (red.). „Nasz nauczyciel Tadeusz”. Tadeusz Różewicz i Niemcy. Kraków: Universitas.
Olschowsky, Heinrich 1991. „Tadeusz Różewicz a Niemcy albo Prowincja i Europa”. Przegląd Humanistyczny 3–4: 77–85.
Olschowsky, Heinrich 2015. Klucze do kultury: z perspektywy niemieckiej o literaturze polskiej. Kraków: Universitas.
Orski, Mieczysław 2007. „Pisarze wrocławscy w „»Odrze«”. W: Marta Kopij, Wojciech Kunicki, Thomas Schulz (red). Wrocław literacki. Wrocław: Wydawnictwo Atut.
Petrowicz, Jarosław 2013. „Osjaków i okolice w literaturze”. W: Jan Książek (red). Monografia gminy Osjaków. Wieluń: Urząd Gminy w Osjakowie.
Pilař, Jan 1983. „Moja droga do poezji polskiej”. Tłum. Jacek Bukowski. Literatura na Świecie 9: 288–306.
Różewicz, Stanisław 2012. Było, minęło... w kuchni i na salonach X Muzy. Warszawa: Iskry.
Różewicz, Tadeusz b.d. „Wodospad Szklarki” (rękopis wiersza). sygn. Akc. 40/16. Archiwum Tadeusza Różewicza. Zakład Narodowy im. Ossolińskich: Wrocław.
Różewicz, Tadeusz 2003. „Proza”. W: Tadeusz Różewicz. Utwory zebrane. T. I. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Różewicz, Tadeusz 2005. „Poezja”. W: Tadeusz Różewicz. Utwory zebrane. T. VII. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Różewicz, Tadeusz 2006. „Poezja”. W: Tadeusz Różewicz. Utwory zebrane. T. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Różewicz, Tadeusz 2010. Margines, ale... Wrocław: Biuro Literackie.
Skrendo, Andrzej 2010. „Szczególny rodzaj nieprzekładalności: o pewnym kłopocie z zakresu teorii przekładu z nieustannym odwołaniem do hermeneutyki. Teksty Drugie 4 (124): 180–196.
Vogler, Henryk 1969. Różewicz. Warszawa: Agencja Autorska i Dom Książki.
Wiater, Przemysław 2011. „Powojenne losy dawnego muzeum-Domu Hauptmannów”. Publikacja online na stronie: Karkonosze i Sudety. https://karkonosze.org.pl/powojenne-losy-dawnego-muzeum-domu-hauptmannow.html [11.04.2022].
Zielińska, Mirosława 2011. „Drogi Karolu… Miejsce Tadeusza Różewicza w dialogach z polską kulturą Karla Dedeciusa”. Publikacja zamieszczona w: Centrum Otwartej Nauki. Repozytorium. https://depot.ceon.pl/handle/123456789/3217 [11.04.2022].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Wojciech Browarny
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 339
Liczba cytowań: 0
