“It’s Also Różewicz”... Author of "Niepokój" as a Writer for Young People
(On a Lesser-known Episode from the Stalinist Era)
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2023.015Keywords
Tadeusz Różewicz, socialist realism, Stalinism, youth literatureAbstract
The article presents one of the least known episodes in the biography of Tadeusz Różewicz. The poet, whose position in the artistic hierarchy of the epoch was relatively high, in the
years of Stalinism seems to be looking for a compromise between full-fledged artistic creativity and the image of the perfect world of communist utopia promoted by Stalinist politicians. This tendency is expressed in some poems in Pięć poematów (1950), Czas który idzie (1951), Wiersze i obrazy (1952), Równina (1954), and Srebrny kłos (1955). These texts have been relatively well described, while the short narrative works which Różewicz published in the years 1952–1953 in the magazine “Płomyk”, intended for young people, until recently remained almost unknown. The short stories titled Towarzysz Marian [Comrade Marian] i Gwiazdy Budapesztu [Stars of Budapest] are basically in line with the socialist realist tendency in force at the time. The former shows the idealized biography of one of the communist “saints”, Marian Buczek – above all, the allegedly heroic last days and hours of his life (Buczek dies with a gun in his hand while fighting the German occupier). Gwiazdy Budapesztu is an equally one-dimensional picture of the civilizational, social and technical achievements of communism in Hungary. The author of the article attempts to analyze these texts and see them against the background of the public life of the People’s Republic of Poland in the years of Stalinism.
References
Badalska, Zofia 1952. „Pionierzy przyjaźni”. Płomyk 1: 4–6.
Chałasiński, Józef 1948. „Z Kongresu Intelektualistów. Intelektualiści w obronie pokoju. (Po Światowym Kongresie Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu, 25–29 sierpień 1948 r.)”. Przegląd Socjologiczny 10: 355–380.
„Co czytać?“ 1952/1953. Płomyk 1: 30.
Dembińska, Zofia 1952. „[list do uczniów rozpoczynających rok szkolny]”. Płomyk 1: 1.
Grabowski, Jerzy 1952. „Nasza Warszawa”. Płomyk 1: 14–15.
Grochowska, Magdalena 2021. Różewicz. Rekonstrukcja. I. Warszawa: Dowody na Istnienie.
Isakowski, Michaił 1952/1953. „Pieśń o Stalinie”. [Przeł. Gabriel Karski.] Płomyk 1: 2 [okładka].
Król, Joanna 2013. „Bohaterowie i wrogowie młodzieży polskiej na łamach wiodących czasopism młodzieżowych okresu stalinowskiego Polski Ludowej”. W: Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski (red.). Addenda do dziejów oświaty. Z badań nad prasą drugiej połowy XX i początków XXI wieku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
„Marian Buczek – niezłomny bojownik o Polskę Ludową” 1951. Nowa Wieś 36: 8.
Ożogowska, Hanna 1971. „[wspomnienie]”. Płomyk 5: 138–139.
Rogoż, Michał 2009. Czasopisma dla dzieci i młodzieży Instytutu Wydawniczego „Nasza Księgarnia” w latach 1945–1989. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Różewicz, Tadeusz 1951. Czas który idzie. Warszawa: Czytelnik.
Różewicz, Tadeusz 2022. Teksty odzyskane. Zebrał, ułożył, przypisami i posłowiem opatrzył Przemysław Dakowicz. Kołobrzeg: Biuro Literackie.
Smulski, Jerzy 2004. Hasło „Przekłady z literatury krajów socjalistycznych”. W: Zdzisław Łapiński, Wojciech Tomasik (red.). Słownik realizmu socjalistycznego. Kraków: Universitas.
Vogler, Henryk 1981. Autoportret z pamięci. Część trzecia. Dojrzałość. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Wieczorkiewicz, Paweł 2007. „»Mimo wszystko Stalin nas szanował«. Rozmowa z Maciejem Mazurkiem”. Dziennik.pl, wyd. online z dn. 5.11.2007. https://wiadomosci.dziennik.pl/opinie/artykuly/220259,wieczorkiewicz-mimo-wszystko-stalin-nas-szanowal.html [09.10.2022].
Wyka, Kazimierz 1977. Różewicz parokrotnie. Oprac. Marta Wyka. Warszawa: PIW.
Zawodniak, Mariusz 1998. „Królewicz i murarz. Socrealistyczne potyczki z fantazją” W: Mariusz Zawodniak. Literatura w stanie oskarżenia. Rola krytyki w życiu literackim socrealizmu. Warszawa: Upowszechnianie Nauki – Oświata „UN-O”.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Przemysław Dakowicz

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 295
Number of citations: 0