Ku dramatowi konkretnemu. Isou i następcy – perspektywy badań

Abstrakt

Celem tego tekstu jest ukazanie podobieństw formalnych, konstrukcyjnych i ideowych między strategią poetów letrystycznych (przede wszystkim Isidore’a Isou) a określoną grupą polskich dramatów XX-wiecznych. W wierszach letrystów (które ostatecznie funkcjonują jak parateatralne scenariusze) słowo funkcjonowało jako obiekt wizualny i dźwiękowy, wyrwany z tradycyjnej semantyki, będący swobodnym zapisem fizycznej pracy głosu i ciała; zaprzeczano tym samym tradycyjnemu alfabetowi i systemowi języka (w tym wypadku – aby pokazać kres reprezentacji niemożliwości tekstualizacji apokaliptycznego doświadczenia). Na podstawie analiz tychże praktyk autor wprowadza pojęcie „dramatu konkretnego”, który – podobnie jak poematy letrystów – jest jednocześnie obiektem wizualnym, partyturą rytmicznej kompozycji muzycznej, dziełem literackim i zapisem, oraz proponuje grupę tekstów, które można zaliczyć do tejże kategorii gatunkowej. Dokonana analiza wykazuje nieuświadomione i niezależne podobieństwo dwóch awangardowych prądów estetycznych, rozwijających się w XX wieku we Francji w Polsce.