Problematyka dydaktyczno-historyczna na Powszechnych Zjazdach Historyków Polskich (1880–2019)
DOI:
https://doi.org/10.12775/KlioPL.2020.10Słowa kluczowe
zjazdy historyków polskich, historiografia polska, edukacja, dydaktyka historiiAbstrakt
Dyskusja o edukacji historycznej i obywatelskiej młodzieży ma w Polsce wielowiekową tradycję. W XIX w. trafiła na mównice Powszechnych Zjazdów Historyków Polskich, które do dziś pozostają najważniejszym forum tego środowiska. Dzięki temu, w dużym stopniu, dydaktyka historii przeżyła swój wielki awans naukowy i społeczny. Przestała być głównie domeną pracy nauczycielskiej, sukcesywnie stawała się samodzielną (sub)dyscypliną historyczną, angażującą się w palące problemy społeczne, zajmującą coraz więcej miejsca w kulturze, włączającą się do badań tradycyjnie przynależnych do innych segmentów nauki historycznej i nierzadko stymulującą ich rozwój. Materiały pozjazdowe i ich analizy pozwalają także dostrzec przeobrażenia myśli dydaktyczno-historycznej z perspektywy jej miejsca i kreacyjnej roli w obszarze nauk historycznych i innych dyscyplin wiedzy. Dzięki nim możemy poznać twórców zachodzących zmian.
Bibliografia
Źródła
T. Augustynek, Uwagi nad stopniem rozumienia pojęć historycznych przez uczniów szkół podstawowych i średnich na podstawie wyników badań przeprowadzonych w środowisku krakowskim, w: Pamiętnik X Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 17–21 września 1968 r. Referaty, t. 2: Referaty plenarne, sekcje VII–XI, red. A. Mączak, Warszawa 1968, s. 214–228
J. Balicki, w: Problemy współdziałania historii i literatury w ramach szkoły średniej ogólnokształcącej, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–19 (osobna numeracja stron)
Bałtyk jako miejsce pamięci w edukacji historycznej, red. D. Konieczka-Śliwińska, M. Machałek, S. Roszak, Szczecin–Warszawa 2017
W. Bobkowska, Nauka historii w szkole powszechnej, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–11 (osobna numeracja stron)
K. Buczek, Zagadnienie regionalizmu w nauczaniu historii w szkole średniej, w: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie, 17–20 września 1935 r., t. 1: Referaty, przyg. do druku F. Pohorecki, Lwów 1935, Sekcja VIII: Nauczanie historii, s. 541–548
F. Bujak, O nauczaniu historii zwłaszcza w szkołach zawodowych, w: Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, 28 listopada do 4 grudnia 1930 r., t. 1: Referaty, red. K. Tyszkowski, Lwów 1930, s. 625–632
F. Bujak, Przygotowanie naukowe nauczyciela historii w szkole średniej, w: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie, 17–20 września 1935 r., t. 2: Protokoły, red. F. Pohorecki, K. Tyszkowski, Wilno 1936, Uzupełnienia: Sekcja VIII, s. 320–332
S. Buzáth, Sposób nauczania ustroju Polski w nowoczesnej szkole średniej, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–5 (osobna numeracja stron)
J. Centkowski, Kształtowanie się nowoczesnej koncepcji programów historii, w: Pamiętnik XIV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Łodzi, 7–10 września 1989 roku, t. 2: Referaty i komunikaty, red. D. Bednarska-Pituła, Łódź 1994, s. 75–78
J. Centkowski, Niemiecka dydaktyka historii wobec przełomów dziejowych w XIX i XX w., w: Przełomy w historii. XVI Powszechny Zjazd Historyków Polskich we Wrocławiu, 15–18 września 1999: pamiętnik, t. 1, red. K. Ruchniewicz, J. Tyszkiewicz, W. Wrzesiński, Toruń 2000, s. 376–379
J. Centkowski, Warunki realizacji programu historii powszechnej szkoły średniej, w: Pamiętnik XII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Katowicach, 17–20 września 1978 roku, cz. 2: Sympozja I–VIII, red. S.K. Kuczyński, Katowice 1979, s. 278–279
M.M. Drozdowski [organizator dyskusji], Etyka nauczyciela historii, w: Pamiętnik XIII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, Poznań 6–9 września 1984 roku, cz. 2: Sprawozdania z sympozjów, red. H. Izdebski, Wrocław 1988, s. 205
Drugie posiedzenie Sekcji I dnia 5-go czerwca 1900 r., w: Pamiętnik III Zjazdu Historyków Polskich w Krakowie urządzonego przez Towarzystwo Historyczne Lwowskie w dniach 4, 5, 6 czerwca 1900, t. 2: Protokoły obrad (Popołudniowe), Kraków 1901, s. 24–31
J. Dutkiewicz, Cele nauczania historii w liceum, w: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie, 17–20 września 1935 r., t. 1: Referaty, przyg. do druku F. Pohorecki, Lwów 1935, Sekcja VIII: Nauczanie historii, s. 538–540
L. Finkel, Jakiego podręcznika historii polskiej koniecznie nam potrzeba i jaką drogą dojść do niego?, w: Pamiętnik Drugiego Zjazdu Historyków Polskich we Lwowie, t. 1: Referaty, Lwów 1890, s. 1–9 (osobna numeracja stron)
L. Finkel, Przegląd Dziejów Polski. Okres Piastowski, w: Pamiętnik III Zjazdu Historyków Polskich w Krakowie urządzonego przez Towarzystwo Historyczne Lwowskie w dniach 4, 5, 6 czerwca 1900, t. 1: Referaty, Kraków 1900, s. 1–4 (osobna numeracja stron)
A. Halban, K. Sochaniewicz, Nauczanie historii w szkołach średnich, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1926, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–16 (osobna numeracja stron)
M. Handelsman, Problem narodowości współczesnej, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–5 (osobna numeracja stron)
K. Hartleb, M. Gawlik, O konieczności wprowadzenia historii kultury polskiej jako przedmiotu obowiązkowego w planach i nauczaniu w szkołach średnich, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–7 (osobna numeracja stron)
A. Kłodziński, Pomiędzy historią a nauką obywatelską, w: Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, 28 listopada do 4 grudnia 1930 r., t. 1: Referaty, red. K. Tyszkowski, Lwów 1930, s. 633–650
A. Kłodziński, Zagadnienie podręcznika historii w gimnazjum wyższym, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–4 (osobna numeracja stron)
K. Konarski, Sposób traktowania historii porozbiorowej w dzisiejszej szkole polskiej, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–6 (osobna numeracja stron)
F. Koneczny, Do metodologii nauki o cywilizacji, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–16 (osobna numeracja stron)
K. Krotoski, Nauka historii w naszych szkołach średnich w programach i podręcznikach pod względem metodycznym i naukowym, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–14 (osobna numeracja stron)
B Kubis, „Najwspanialszy pomnik pracy ludzkiej” – międzywojenna Gdynia we wspomnieniach. Edukacyjny wymiar problematyki, w: Bałtyk jako miejsce pamięci w edukacji historycznej, red. D. Konieczka-Śliwińska, M. Machałek, S. Roszak, Szczecin–Warszawa 2017, s. 123–145
S. Kutrzeba, Nauka obywatelska w szkołach, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–3 (osobna numeracja stron)
M.W. Łodyński, Historia wojskowa w programie szkolnym, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–12 (osobna numeracja stron)
E. Maleczyńska, O roli książki historycznej w pracy szkoły średniej, w: Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, 28 listopada do 4 grudnia 1930 r., t. 1: Referaty, red. K. Tyszkowski, Lwów 1930, s. 651–656
J. Maternicki, [Głos w dyskusji], w: Pamiętnik X Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 9–13 września 1968 r., t. 4: Referaty i dyskusje, sekcje V–X, [red. A. Mączak], Warszawa 1971, s. 372–374
J. Maternicki, Historiografia a edukacja historyczna, w: Pamiętnik XIII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, Poznań 6–9 września 1984 roku, cz. 1: Referaty plenarne – sekcje, red. H. Izdebski, Wrocław 1986, s. 251–276
J. Maternicki, Nauczanie historii w przyszłych 2-letnich szkołach specjalizacji kierunkowej, w: Pamiętnik XII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Katowicach, 17–20 września 1978 roku, cz. 2: Sympozja I–VIII, red. S.K. Kuczyński, Katowice 1979, s. 285–301
J. Maternicki, Polska edukacja historyczna u progu XXI w. Problemy i kontrowersje, w: Przełomy w historii. XVI Powszechny Zjazd Historyków Polskich we Wrocławiu, 15–18 września 1999: pamiętnik, t. 2, red. K. Ruchniewicz, J. Tyszkiewicz, W. Wrzesiński, Toruń 2000, s. 368–375
H. Mrozowska, Wartości i niebezpieczeństwa nowego programu historii w szkole średniej ogólnokształcącej, w: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie, 17–20 września 1935 r., t. 2: Protokoły, red. F. Pohorecki, K. Tyszkowski, Lwów 1936, Uzupełnienia: Sekcja VIII, s. 422–434
C. Nanke, Uwagi o ministerialnym projekcie programu nauki historii w niższym gimnazjum, w: Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, 28 listopada do 4 grudnia 1930 r., t. 1: Referaty, red. K. Tyszkowski, Lwów 1930, s. 667–670
J.W. Opatrny, [Głos w dyskusji], w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 2: Protokoły, wyd. K. Tyszkowski, Lwów 1927, s. 168–169
J.W. Opatrny, Nauczanie historii a nauka, w: Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, 28 listopada do 4 grudnia 1930 r., t. 1: Referaty, red. K. Tyszkowski, Lwów 1930, s. 671–694
H. Orsza-Radlińska, Zagadnienie popularyzacji historii, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–11 (osobna numeracja stron)
M. Pacholec, Sympozjum: Źródła w edukacji historycznej, w: Powrót do źródeł. Pamiętnik XVIII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Olsztynie, 16–19 września 2009 roku, red. J. Gancewski, N. Kasparek, A. Korytko, Olsztyn 2010, s. 222–223
Pamiętnik Pierwszego Zjazdu Historycznego imienia Jana Długosza odbytego w Krakowie w czterechsetną rocznicę jego śmierci, wyd. M. Bobrzyński, M. Sokołowski, w: Scriptores Rerum Polonicarum, t. 6, Cracoviae 1881
I. Pannenkowa, Historia w polskiej szkole średniej, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–7 (osobna numeracja stron)
C. Petrykowska, Znaczenie kształcąco-wychowawcze historii kultury materialnej w nauczaniu historii, w: Pamiętnik X Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 17–21 września 1968 r., t. 2: Referaty plenarne, sekcje VII–XI, red. A. Mączak, Warszawa 1968, s. 246–269
H. Pohoska, Historia w liceum, w: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie, 17–20 września 1935 r., t. 2: Protokoły, red. F. Pohorecki, K. Tyszkowski, Lwów 1936, Uzupełnienia: Sekcja VIII, s. 435–446
H. Pohoska, Program historii w liceum (Dyspozycje referatu), w: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie, 17–20 września 1935 r., t. 1: Referaty, przyg. do druku F. Pohorecki, Lwów 1935, Sekcja VIII: Nauczanie historii, s. 537
H. Pohoska, Stan nauczania historii zagranicą, w: Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, 28 listopada do 4 grudnia 1930 r., t. 1: Referaty, red. K. Tyszkowski, Lwów 1930, s. 695–713
Powszechne Zjazdy Historyków Polskich w Polsce Ludowej. Dokumenty i materiały, wstęp, wybór i oprac. T.P. Rutkowski, Toruń 2014
Przemówienie prezesa Polskiego Towarzystwa Historycznego Prof. dra Mariana Biskupa, „Wiadomości Historyczne” 1976, nr 6, s. 245
H. Radlińska, Postulaty w sprawie nauczania historii na stopniu średnim, w: Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, 28 listopada do 4 grudnia 1930 r., t. 1: Referaty, red. K. Tyszkowski, Lwów 1930, s. 714–718
A. Radziwiłł, [Głos w dyskusji], w: Pamiętnik XIII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, Poznań 6–9 września 1984 roku, cz. 2: Sprawozdania z sympozjów, red. H. Izdebski, Wrocław 1988, s. 206–207
S. Roszak, Morze jako miejsce pamięci w edukacji, w: Bałtyk jako miejsce pamięci w edukacji historycznej, red. D. Konieczka-Śliwińska, M. Machałek, S. Roszak, Szczecin–Warszawa 2017, s. 7–21
J. Rulka, Film dokumentalny jako źródło do dziejów Polski Ludowej, w: Film jako źródło historyczne. XI Powszechny Zjazd Historyków Polskich w Toruniu, red. J. Pakulski, Toruń 1974, s. 1–5
J. Rulka, Film jako źródło do dziejów Polski Ludowej, w: Nauki pomocnicze na XI Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich w Toruniu, red. A. Tomczak, Warszawa–Łódź 1976, s. 115–122
J. Rulka, Świadomość historyczna młodzieży szkolnej, w: Pamiętnik XII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Katowicach, 17–20 września 1978 roku, cz. 2: Sympozja I–VIII, red. S.K. Kuczyński, Katowice 1979, s. 271–277
J. Rulka, Wpływ środków audiowizualnych na rozwój myślenia historycznego uczniów na tle ich funkcji w procesach poznania, w: Pamiętnik X Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 17–21 września 1968 r., t. 2: Referaty plenarne, sekcje VII–XI, red. A. Mączak, Warszawa 1968, s. 228–245
L. Rymar, O celu nauczania historii w szkole średniej, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6–8 grudnia 1925, t. 1: Referaty, Lwów 1925, Sekcja VII: Nauczanie historii, s. 1–5 (osobna numeracja stron)
H. Samsonowicz, Szkolna edukacja historyczna w oczach historyka, w: Przełomy w historii. XVI Powszechny Zjazd Historyków Polskich we Wrocławiu, 15–18 września 1999: pamiętnik, t. 2, red. K. Ruchniewicz, J. Tyszkiewicz, W. Wrzesiński, Toruń 2000, s. 363–368
T. Słowikowski, Aktualny stan badań nad dziejami nauczania historii oraz postulaty na przyszłość, w: Pamiętnik X Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 17–21 września 1968 r., t. 2: Referaty plenarne, sekcje VII–XI, red. A. Mączak, Warszawa 1968, s. 205–213
T. Słowikowski, Podsumowanie przebiegu obrad, w: Pamiętnik X Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 9–13 września 1969 r., t. 4: Referaty i dyskusja, sekcje V–X, [red. A. Mączak], Warszawa 1971, s. 404
M. Sobańska-Bondaruk, Problemy edukacyjne mniejszości narodowych w Polsce i Polaków na obczyźnie, w: Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, t. 1, cz. 2, red. J. Staszewski, Gdańsk–Toruń 1995, s. 161–184
A. Suchoński, Środki dydaktyczne do nauczania-uczenia się historii w opinii nauczycieli oraz uczniów szkół podstawowych, w: Pamiętnik XII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Katowicach, 17–20 września 1978 roku, cz. 2: Sympozja I–VIII, red. S.K. Kuczyński, Katowice 1979, s. 302–309
A. Syta, Zmiany programów i podręczników szkolnych, w: Przełomy w historii. XVI Powszechny Zjazd Historyków Polskich we Wrocławiu, 15–18 września 1999: pamiętnik, t. 1, red. K. Ruchniewicz, J. Tyszkiewicz, W. Wrzesiński, Toruń 2000, s. 401–406
R. Szuchta, Problematyka stosunków polsko-żydowskich w szkolnej praktyce nauczania historii, w: Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, t. 1, cz. 2, red. J. Staszewski, Gdańsk–Toruń 1995, s. 205–208
S. Wróbel, Programy nauczania historii, a praktyka szkolna, w: Pamiętnik X Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 17–21 września 1968 r. Referaty, t. 2: Referaty plenarne, sekcje VII–XI, red. A. Mączak, Warszawa 1968, s. 270–281
A. Zielecki, Niebezpieczeństwo mitologizacji przełomów dziejowych w szkolnych narracjach historycznych, w: Przełomy w historii. XVI Powszechny Zjazd Historyków Polskich we Wrocławiu, 15–18 września 1999: pamiętnik, t. 1, red. K. Ruchniewicz, J. Tyszkiewicz, W. Wrzesiński, Toruń 2000, s. 391–400
A. Zielecki, Regionalizm w nauczaniu historii, w: Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, t. 1, cz. 2, red. J. Staszewski, Gdańsk–Toruń 1995, s. 185–194
Opracowania
J. Bardach, Z perspektywy półwiecza, w: Polskie Towarzystwo Historyczne 1886–1986. Zbiór studiów i materiałów, red. S.K. Kuczyński, Wrocław 1990, s. 57–73
E. Barwiński, Towarzystwo Historyczne 1901–1914, „Kwartalnik Historyczny” 51, 1937, nr 1–2, s. 19–40
Z. Bauman, Holokaust: pięćdziesiąt lat później, w: Holokaust z perspektywy półwiecza. Pięćdziesiąta rocznica Powstania w Getcie Warszawskim. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Żydowski Instytut Historyczny w dniach 29–31 marca 1993, Warszawa 1994, s. 47–48
F. Bronowski, H. Winnicka, Projekt „Historii narodowej” w pracach Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego” seria 1, 1956, nr 4, s. 19
M. Bugajewski, Kontrowersje metodologiczne w obradach VII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich we Wrocławiu w 1948, w: Współczesna edukacja historyczna, doświadczenia, oczekiwania, red. J. Budzińska, J. Strykowska, Poznań 2015, s. 137–149
S. Herbst, Polskie Towarzystwo Historyczne, „Nauka Polska” 10, 1962, nr 4(40), s. 114
M. Hoszowska, Praktyka nauczania historii w Polsce 1944–1956, Rzeszów 2002
A. Idem, XIX Powszechny Zjazd Historyków Polskich. Polska – Bałtyk – Europa, „Słupskie Studia Historyczne” 2014, nr 20, s. 305–307
K. Kasprowicz, J. Pomorski, A. Stępnik, K. Stolarz, Szlakami Polski Niepodległej 1914–1922. Interaktywny atlas historyczny. Przewodnik metodyczny dla nauczycieli, Warszawa 2019
J. Kiryk, Zjazdy w Krakowie, w: Pamiętnik 17. Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Krakowie: tradycja a nowoczesność – tożsamość, Kraków 15–18 września 2004 r., red. A Gabryś, A. Herman, Kraków 2005, s. 31–37
J. Kolbuszewska, Mutacja modernistyczna w historiografii polskiej (przełom XIX i XX wieku), Łódź 2005
T. Kondracki, Polskie Towarzystwo Historyczne w latach 1918–1939, Toruń 2006
K. Kończal, Bliskie spotkania z historią drugiego stopnia, w: Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów, red. A. Szpociński, Warszawa 2009, s. 214–215
M. Lewicka, Miejsce pamięci, w: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, współpr. J. Kalicka, Warszawa 2014, s. 229–234
Les lieux de mémoire, t. 1, red. P. Nora, Paris 1984
T. Łepkowski, Zjazdy Powszechne Historyków Polskich i ich rola w rozwoju historiografii polskiej, w: Polskie Towarzystwo Historyczne 1886–1986. Zbiór studiów i materiałów, red. S.K. Kuczyński, Wrocław 1990
M. Machałek, Sympozja dydaktyczne w ramach XIX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, Szczecin, 19–21 IX 2014 r., „Klio. Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym” 34, 2015, nr 3, s. 180–187
J. Maternicki, Dydaktyka historii w Polsce 1773–1918, Warszawa 1974
J. Maternicki, Między tradycją a nowoczesnością. Spory metodologiczne na III Zjeździe Historyków Polskich w Krakowie w 1900 r., w: tenże, Historiografia i kultura historyczna. Studia i szkice, t. 1, Warszawa 1990, s. 348–404
J. Maternicki, Mistrzowie dydaktyki uniwersyteckiej, w: Współczesna edukacja historyczna, doświadczenia, oczekiwania, red. J. Budzińska, J. Strykowska, Poznań 2015, s. 19–38
J. Maternicki, Polska dydaktyka historii 1918–1939. Materiały i komentarze, Warszawa 1978
E. Modelski, Towarzystwo Historyczne 19214–1924, „Kwartalnik Historyczny” 51, 1937, nr 1–2, s. 41–88
F. Papée, Towarzystwo Historyczne 1886–1900, „Kwartalnik Historyczny” 51, 1937, nr 1–2, s. 3–18
Polskie Towarzystwo Historyczne 1886–1896. Księga pamiątkowa, przedm. F. Bujak, Lwów 1937
Polskie Towarzystwo Historyczne 1886–1956. Księga pamiątkowa z okazji Zjazdu Jubileuszowego PTH w Warszawie 19–21.X.1956, Warszawa 1958
Reforma historii w świetle pięcioletnich doświadczeń, „Wiadomości Historyczne” 48, 2005, nr 2, s. 116–118
Z. Romek, Historycy radzieccy o historykach polskich, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 4, 1999, s. 184–188
T.P Rutkowski, Nauki historyczne w Polsce 1944–1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa 2007
T.P. Rutkowski, Polskie Towarzystwo Historyczne w latach 1945–1958. Zarys dziejów, Toruń 2009
T.P. Rutkowski, X Powszechny Zjazd Historyków Polskich w polityce władz PRL, „Klio Polska” 3, 2008, s. 213–232
J. Serczyk, Powszechne Zjazdy Historyków Polskich i ich rola w przemianach nauki historycznej w Polsce, „Przegląd Humanistyczny” 25, 1981, nr 4, s. 1–11
P. Sierżęga, Kazimierz Tyszkowski (1894–1940). Z dziejów nauki polskiej w międzywojennym Lwowie, Rzeszów 2011
T. Słowikowski, Polski wkład w teorię nauczania historii, „Wiadomości Historyczne” 1958, nr 4–5, s. 255–280
J. Staszewski, O Zjeździe toruńskim – informacje i refleksje, „Kwartalnik Historyczny” 82, 1975, nr 2, s. 349
R. Stobiecki, Po co i jak pisać historię? Dyskusje na powojennych powszechnych zjazdach historyków polskich, w: tenże, Historiografia PRL. Ani dobra, ani mądra, ani piękna… ale skomplikowana, Warszawa 2007, s. 184–210
R. Szczygieł, X Powszechny Zjazd Historyków Polskich, „Rocznik Lubelski” 12, 1969, s. 240–246
M. Topij-Stempińska, Sprawozdanie z XIX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Szczecinie. „Polska – Bałtyk – Europa”, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 9, 2014, nr 34/4, s. 167–170
J. Topolski, Świat bez historii, Poznań 1998
K. Tyszkowski, Polskie Towarzystwo Historyczne 1926–1935, „Kwartalnik Historyczny” 51, 1937, nr 1–2, s. 89–128
R. Werfel, Siła i słabość wrocławskiego kongresu historyków, „Głos Ludu” 1948, nr 280
A. Wierzbicki, Powszechne Zjazdy Historyków Polskich, „Mówią Wieki” 27, 1984, nr 6, s. 1–4
Netografia
https://dziennikpolski24.pl/historia-zjazdow/ar/1914248 (8 XI 2018)
http://jazon.hist.uj.edu.pl/zjazd/ (3 VII 2019)
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.WorkroomTech.SPN&hl=pl (5 VI 2020)
http://xxpzhp.umcs.lublin.pl/ (21 VIII 2019)
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 306
Liczba cytowań: 0
