Ideologiczno-metodologiczne meandry Rozważań o wojnie domowej Pawła Jasienicy. Uwagi o dziele i jego recepcji
DOI:
https://doi.org/10.12775/KlioPL.2020.07Słowa kluczowe
Paweł Jasienica, historiografia, powstanie w Wandei, rewolucja francuska, ideologia, komunizm, PRLAbstrakt
Przedmiotem artykułu są Rozważania o wojnie domowej, ostatnia książka Pawła Jasienicy, eseisty i uznanego pisarza historycznego, znanego głównie z książek o historii Polski. Artykuł proponuje analizę książki i jej recepcji. Realizując pierwsze zadanie, autor skupia uwagę na krytyce ideologii komunistycznej, którą Jasienica w nieco zawoalowany sposób włączył do opisu głównego przedmiotu swej ostatniej książki – powstania w Wandei w 1793 r. W artykule wykazano, że Jasienica wykorzystał opis jednego z epizodów rewolucji francuskiej do krytyki systemu politycznego PRL, opowiadając się, należy dodać, za jego zastąpieniem przez demokrację liberalną. Analiza ukazuje także, że recepcja dzieła Jasienicy była w istotnym stopniu zapośredniczona przez preferencje ideologiczne recenzentów.Bibliografia
B. Baczko, Poglądy społeczno-polityczne i filozoficzne Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, Warszawa 1955
J. Baszkiewicz, Mitologia Wandei, „Polityka” 1983, nr 44, s. 1, 10–14
J. Baszkiewicz, S. Meller, Rewolucja francuska 1789–1794. Społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 1983
P. Bois, Paysans de L’Ouest, Paris 1971
F. Furet, Interpreting the French Revolution, Cambridge 2001
P. Gazda (właść. W. Pawłowski), Pochwała umiaru, „Metrum” 1988, nr 4, s. 43–57
A. Gieysztor, Paweł Jasienica. Historyk polski, „Tygodnik Powszechny” 1971, nr 34, s. 7
A. Hall, O rewolucji inaczej, „Przegląd Katolicki” 1985, nr 46, s. 3
L.A. Hunt, Politics, Culture and Class in the French Revolution, Berkeley 2004
P. Jasienica, Polska anarchia, Warszawa 1988
P. Jasienica, Rozważania o wojnie domowej, Warszawa 2007
P. Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów, t. 1: Srebrny Wiek, Warszawa 1967
P. Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów, t. 3: Dzieje agonii, Warszawa 1972
P. Jasienica, Tylko o historii, Warszawa 1962
K. Koźniewski, Różnica zdań, „Życie Warszawy” 7–8 XII 1985
J. Lipski, Pisma polityczne, wybór i oprac. Ł. Garbal, Warszawa 2011
S. Meller, Pożegnanie z rewolucją, Chotomów 1991
S. Meller, Rozważania o „Rozważaniach o wojnie domowej”, „Znak” 1986, nr 6, s. 128–137
A. Mękarski, Między historiozofią a polityką. Historiografia Polski Ludowej w opiniach i komentarzach historyków i publicystów emigracyjnych 1945–1989, Warszawa 2011
A. Mękarski, Między mitem a polityczną racjonalnością. Myśl historyczna Pawła Jasienicy i jej recepcja w dobie Polski Ludowej, „Kwartalnik Historyczny” 2013, nr 1, s. 55–97
O historii po heretycku. Z Pawłem Jasienicą w imieniu „Polityki” rozmawia Krystyna Nastulanka, „Polityka” 1960, nr 48, s. 7
Ostatnia książka, ostatnie słowo, „Kierunek” 1986, nr 1
S. Salmonowicz, Wandea. Anatomia ludowej kontrrewolucji, „Kwartalnik Historyczny” 1967, nr 4, s. 945–962
W.H. Sewell Jr., Ideologies and Social Revolutions. Reflections on the French Case, „The Journal of Modern History” 1985, nr 1, s. 57–85
Q. Skinner, Meaning and Understanding in the History of Ideas, „History and Theory” 1969, nr 1, s. 3–53
Q. Skinner, Motives, Intentions and Interpretations of Texts, w: Meaning and Context. Quentin Skinner and His Critics, red. J. Tully, Princeton 1988, s. 68–79
Q. Skinner, Social Meaning and the Explanation of Social Action, w: Philosophy, Politics and Society. Fourth Series, red. P. Laslett, W.G. Runciman, Q. Skinner, New York 1972, s. 112–138
Q. Skinner, Some Problems in the Analysis of Political Thought and Action, w: Meaning and Context. Quentin Skinner and His Critics, red. J. Tully, Princeton 1988, s. 97–119
E. Spasowicz, Rewolucja, odpowiedzialność, polityka, „Ogniwo” 1988, nr 32, s. 7–9
R. Stobiecki, Stalinowska mitologizacja idei postępu, w: Historia, mity, interpretacje, red. A. Barszczewska-Krupa, Łódź 1996, s. 139–147
Świat według Mellera. Życie i historia. Ku wolności. Ze Stefanem Mellerem rozmawia Michał Komar, Warszawa 2008
J. Tazbir, Piękny arras z Jagiellonami, „Kultura” (Warszawa) 1965, nr 28
J. Tazbir, Wizja Polski Pawła Jasienicy, „Nowe Książki” 1984, nr 2 Ch. Tilly, The Vendée, Harvard 1976
A. Walicki, Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Warszawa 1996
A. Zybertowicz, Między dogmatem a programem badawczym. Problemy stosowania teorii materializmu historycznego we współczesnej historiografii polskiej, Warszawa 1990
J. Żmigrodzki, Sąd nad Mierosławskim, „Polemiki” 1966, nr 5, s. 43–62
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 470
Liczba cytowań: 0
