Konfederacja barska w myśli historycznej szkoły krakowskiej: Michał Bobrzyński i Anatol Lewicki
DOI:
https://doi.org/10.12775/KlioPL.2020.01Słowa kluczowe
myśl historyczna, szkoła historyczna krakowska, Michał Bobrzyński, Anatol Lewicki, konfederacja barska, liberum conspiro, polityka historyczna konserwatystów krakowskichAbstrakt
Artykuł jest kontynuacją rozprawki autora pt. Joachim Lelewel i Józef Szujski: wizje konfederacji barskiej. Szczegółowej analizie poddano poglądy Michała Bobrzyńskiego i Anatola Lewickiego na konfederację barską, zaprezentowane w ich całościowych ujęciach dziejów Polski. Zwrócono uwagę na występujące pomiędzy nimi podobieństwa i różnice, a także relacje z wizjami Józefa Szujskiego oraz związki z polityką historyczną konserwatystów krakowskich.
Bibliografia
W.M. Bartel, Michał Bobrzyński (1849–1935), w: Spór o historyczną szkołę krakowską. W stulecie Katedry Historii Polski UJ 1869–1969, red. C. Bobińska, J. Wyrozumski, Kraków 1972, s. 145–189
A. Beaupré, Chyliński Michał (1856–1925), w: Polski słownik biograficzny, t. 4, Kraków 1938, s. 13
M. Bobrzyński, Dzieje Polski w zarysie, wyd. 3, Warszawa 1881
M. Bobrzyński, Dzieje Polski w zarysie, t. 2, wyd. 4 uzup., Warszawa 1927
M. Bobrzyński, Dzieje Polski w zarysie, oprac. i wstęp M.H. Serejski, A.F. Grabski, Warszawa 1974
M. Bobrzyński, Kilka słów o najnowszym ruchu na polu naszego dziejopisarstwa, w: Historycy o historii. Od Adama Naruszewicza do Stanisława Kętrzyńskiego 1775–1918, t. 1, oprac. M.H. Serejski, Warszawa 1963, s. 149–168
M. Bobrzyński, Przedmowa do drugiego wydania „Dziejów Polski w zarysie”, w: tenże, Szkice i studia historyczne, t. 1, Kraków 1922
E. Cesarz-Maternicka, Chłopi i sprawa chłopska w „Dziejach Polski” Michała Bobrzyńskiego, w: Historia, społeczeństwo, wychowanie, red. J. Maternicki, M. Hoszowska, P. Sierżęga, Rzeszów 2003, s. 137–149
W. Czermak, Anatol Lewicki (1841–1899). Wspomnienie pośmiertne, Kraków 1899
Dzieje ojczyste ze szczególnym uwzględnieniem historii Galicji. Dzieło prof. Uniw. Jagiell. M. Bobrzyńskiego do użytku wyższych klas szkół średnich zastosował Michał Chyliński, Kraków 1879
S. Estreicher, Michał Bobrzyński, Warszawa 1936 (odb. z „Przeglądu Współczesnego”)
K. Gawroński, Wpływ krakowskiej szkoły historycznej na galicyjskie podręczniki historii Polski doby pozytywizmu, „Przegląd Humanistyczny” 1981, nr 6, s. 136–138
A.F. Grabski, Jeszcze o sporach wokół „Dziejów Polski w zarysie”, w: tenże, Perspektywy przeszłości. Studia i szkice historiograficzne, Lublin 1983, s. 279–340
K. Grzybowski, Szkoła historyczna krakowska. Michał Bobrzyński (1849–1935), w: Studia z dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. M. Patkaniowski, Kraków 1964, s. 163–186
M. Handelsman, Bobrzyński jako uczony, „Przegląd Historyczny” 33, 1936, nr 1, s. 341–361
M. Hoszowska, „Polityka historyczna” stańczyków, w: Historia, mentalność, tożsamość. Miejsce i rola historii oraz historyków w życiu narodu polskiego i ukraińskiego w XIX i XX wieku, red. J. Pisulińska, P. Sierżęga, L. Zaszkilniak, Rzeszów 2008, s. 203–217
W. Kaute, Synteza dziejów Polski Michała Bobrzyńskiego, Katowice 1993
S. Kieniewicz, Tło historyczne „Dziejów Polski” Bobrzyńskiego, „Przegląd Historyczny” 37, 1947 [1948], s. 343–356
B. Klassa, Obraz szlachty w „Dziejach Polski w zarysie” Michała Bobrzyńskiego, w: Klio polska. Studia i materiały z dziejów historiografii polskiej, t. 4, red. A. Wierzbicki, Warszawa 2009, s. 57–79
B. Krzemieńska-Surowiecka, Polemika wokół „Dziejów Polski w zarysie” Michała Bobrzyńskiego (w latach 1879–1890), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Seria 1. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1956, nr 4, s. 107–130
A. Lewicki, Zarys historii Polski i krajów ruskich z nią połączonych, wyd. 2, Kraków 1888
W. Łazuga, Michał Bobrzyński. Myśl historyczna a działalność polityczna, Warszawa 1982
W. Łazuga, Ostatni stańczyk. Michał Bobrzyński – portret konserwatysty, Poznań b.d.w. (wyd. 2, Toruń 2005)
J. Łosowski, Anatol Lewicki, Przemyśl 1981
C. Majorek, Historia utylitarna i erudycyjna. Szkolna edukacja historyczna w Galicji (1772–1918), Warszawa 1990
J. Maternicki, Dydaktyka historii w Polsce 1773–1918, Warszawa 1974
J. Maternicki, Historia i życie narodu. Poglądy i postawy historyków polskich XIX i XX w., Rzeszów 2009
J. Maternicki, Joachim Lelewel i Józef Szujski: wizje konfederacji barskiej, w: Спільна спадщина. Річ Посполита обох народів в польській і українській історичній думці XIX i XX ст. / Wspólne dziedzictwo. Rzeczpospolita Obojga Narodów w polskiej i ukraińskiej myśli historycznej XIX i XX w., red. W. Telwak, L. Łazurko, P. Sierżęga, Chersoń 2019, s. 77–104
J. Maternicki, Michał Bobrzyński wobec „idei zachodniej”, „Przegląd Humanistyczny” 1992, nr 2, s. 79–96 (toż w: tenże, Historia jako dialog. Studia i szkice historiograficzne, Rzeszów 1996, s. 34–54)
J. Maternicki, Michał Bobrzyński wobec tzw. idei jagiellońskiej. Ewolucja poglądów i jej uwarunkowania, „Przegląd Humanistyczny” 1977, nr 12, s. 131–142 (toż w: tenże, Kultura historyczna dawna i współczesna. Studia i szkice, Warszawa 1979, s. 144–160)
J. Maternicki, Złote lata historiografii polskiej we Lwowie, Rzeszów 2015
Z. Michalik, Na drodze ku integralnej wizji dziejów Polski. Podręczniki szkolne przełomu XIX i XX w., „Przegląd Humanistyczny” 1981, nr 1–2, s. 236–242
J. Mitkowski, Lewicki Anatol (1841–1899), w: Polski słownik biograficzny, t. 17, Wrocław 1972, s. 224–225
H. Pohoska, Dydaktyka historii, wyd. 2, Warszawa 1957
A. Puszka, Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868–1914), Lublin 1999
M.H. Serejski, A.F. Grabski, M. Bobrzyński i jego „Dzieje Polski w zarysie”, w: M. Bobrzyński, Dzieje Polski w zarysie, oprac. i wstęp M.H. Serejski, A.F. Grabski, Warszawa 1974, s. 5–34
A. Skrzypek, Michał Bobrzyński jako organizator nauki i wydawca źródeł, „Kwartalnik Historyczny” 85, 1977, nr 3, s. 643–656
W. Smoleński, Nauczanie historii polskiej, w: tenże, Pisma historyczne, t. 3, Kraków 1901, s. 452–457
W. Zwolska, Podręczniki historii w gimnazjach galicyjskich w latach 1867–1914, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Seria 1. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1972, nr 86, s. 27–45
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 243
Liczba cytowań: 0
