Odrodzenie idei Polski jako „przedmurza” cywilizacji Zachodu w II Rzeczypospolitej. Opinie własne i cudzoziemskie
DOI:
https://doi.org/10.12775/KlioPL.2018.07Słowa kluczowe
Polska 1918–1939, przedmurze cywilizacji zachodniej, Rosja Sowiecka, katolicyzm, Europa, Poland 1918–1939, bulwark of Western civilisation, Soviet Russia, Catholicism, EuropeAbstrakt
Teoria Polski jako przedmurza cywilizacji zachodniej na wschodzie Europy ma długą historię. Jest obecna w polskiej myśli historycznej i politycznej od XV w. Co sprawiło, że w odrodzonej Polsce koncepcja ta zyskała nowy wyraz i ożywiała polską myśl polityczną, mając zarazem zwolenników wśród historyków? Jak ją rozumiano w nowym, odrodzonym państwie? Czy w opinii zagranicznej znajdziemy jej wyznawców?
The theory about Poland as the bulwark of Western civilisation in the Eastern Europe has a long history. In Polish historical and political thought it goes back to the fifteenth century. What did make this concept revive in the reborn Poland, giving it a new dimension that livened up Polish political thought and gaining its advocates from among historians? How it was understood in the new, reborn Poland? Is it possible to find its supporters among foreigners?
Bibliografia
Źródła
A. Baudrillart, Les évêques français en Pologne, Paris 1925
J. Beck, Wspomnienia o polskiej polityce zagranicznej 1926–1939, oprac. A.M. Cienciała, Warszawa–Kraków 2015
M. Bobrzyński, Dzieje Polski w zarysie, t. 1–3, wyd. 4, Poznań–Wilno 1931
M. Bobrzyński, Wskrzeszenie państwa polskiego, t. 1–2, Kraków 1920–1925
A.B. Boswell, Poland and the Poles, London 1919
Les Carnets du cardinal Alfred Baudrillart (1-er janvier 1919–31 décembre 1921), wyd. P. Christophe, Paris 2000
A. Chołoniewski, Duch dziejów Polski, Kraków 1917
J. Dąbrowski, Między Rosją a Niemcami, „Przegląd Współczesny” 8, 1924, z. 22, s. 252–280
I diari del Cardinale Ermenegildo Pellegrinetti (1916–1922), red. T. Natalini, Città del Vaticano 1994
R. Dmowski, Polska jako wielkie państwo (Mowa wygłoszona w Poznaniu 28 czerwca 1929 roku podczas uroczystości obchodu dziesięciolecia traktatu wersalskiego), w: tenże, Pisma, t. 9, Częstochowa 1939, s. 3–13
M. Gamelin, Servir, Paris 1946
A. Górski, Ku czemu Polska szła, Warszawa 1918
S. Grabski, Rzym czy Moskwa?, Poznań 1927
O. Halecki, The Borderlands of Western Civilization. A History of East Central Europe, New York [1952]
O. Halecki, Ekspansja i tolerancja, w: F. Papée, Przyczyny upadku Polski (odczyty), Kraków 1918, s. 47–77
O. Halecki, Unia Lubelska, Kraków 1915
O. Halecki, Warum Polen unterging?, Wien 1916
J.K. Kochanowski, Trzy odczyty o Polsce, Warszawa 1917
W. Konopczyński, Dzieje Polski nowożytnej, Warszawa 1986
W. Konopczyński, Obrona kultury zachodniej, w: F. Koneczny, Polska w kulturze powszechnej, Kraków 1918, s. 32–51
W. Konopczyński, Polska polityka zagraniczna XVI–XVIII wiek (skrypt wykładów), Kraków 1921
J. Kornis, Rola Węgier w historii, „Przegląd Współczesny” 69, 1939, s. 37–51
J. Kucharzewski, La Pologne et l’Europe, „Gazette de Lausanne” 5, 6, 7, X 1920
M. Kukiel, rec. z książki T. Komarnickiego, The Rebirth of the Polish Republic (London 1957), „Teki Historyczne” 8, 1956/1957
S. Kutrzeba, Polska Odrodzona 1914–1928, wyd. 4, Warszawa 1935
S. Mackiewicz, Książka moich rozczarowań, Warszawa 1939
M. Massonius, O bolszewictwie. Odczyt wygłoszony w dniu 21 sierpnia 1920 r. w Poznaniu, Poznań 1921
J. Michelet, La Pologne Martyre, Paris 1863
A. Millerand, Au secours de la Pologne, „Révue de France” 12, 1932, s. 587–591
Odbudowa państwowości polskiej. Najważniejsze dokumenty 1912 – styczeń 1924, oprac. K.W. Kumaniecki, Warszawa–Kraków 1924
V. d’Ormesson, Moje wrażenia z Polski i Czechosłowacji, Kraków [1923]
K. Sarolea, Listy o Polsce, poprzedzone listem kard. Merciera, przedm. K.G. Chesterton i autor, tłum. J. Sienkiewiczówna, Warszawa 1923
Ch. Seymour, Letters from the Paris Peace Conference, wyd. H.B. Whiteman, New Haven–London 1965
C. Smogorzewski, La politique polonaise de la France. Déclarations d’hommes d’États, Savants, Ecrivains et Publicistes français, Paris 1926
S. Smolka, Rok 1386. W półwiekową rocznicę, Kraków 1886
M. Sokolnicki, Polacy wobec zagadnień międzynarodowych, „Sprawy Obce” 1, 1929–1930, s. 483–494
M. Sokolnicki, Znaczenie historyczne bitwy o Warszawę, „Niepodległość” (Nowy Jork–Londyn), t. 3, 1951, s. 5–14
S. Stroński, O ideę Polski dzisiejszej, w: tenże, Pierwsze lat dziesięć, Lwów 1928, s. 589–594
S. Swianiewicz, Socjologia gospodarki wojennej, „Pax” 1937, nr 1, s. 2–3
F. Znaniecki, Upadek cywilizacji zachodniej. Szkic z pogranicza filozofii kultury i socjologii, Poznań 1921
Opracowania
M. Gmurczyk-Wrońska, Polska – niepotrzebny aliant Francji? (Francja wobec Polski w latach 1938–1944), Warszawa 2003
W. Granatowski SJ, Polska w diariuszu kard. Ermenegildo Pellegrinettiego, „Przegląd Powszechny” 1997, z. 7–8, s. 108–115
J. Jedlicki, Gorzki zawód historyka, wywiad z Beatą Chmiel, w: tenże, Źle urodzeni czyli o doświadczeniu historycznym. Scripta i postscripta, Londyn–Warszawa 1993, s. 160–170
A. Konstam, Wyprawy krzyżowe, tłum. Z. Dalewski, Warszawa 2005
M. Makowski, Kardynał Aleksander Kakowski metropolita warszawski (1913–1938): kalendarium (z wypisami), Warszawa 2015
J. Maternicki, Idee i postawy. Historia i historycy polscy 1914–1918. Studium historiograficzne, Warszawa 1975
Z. Musialik, General Weygand and the Battle of the Vistula – 1920, London 1987
A. Nowak, Jak rozbić rosyjskie imperium? Idee polskiej polityki wschodniej, Warszawa 1995
A. Nowak, Rok 1920: pierwszy plan ofensywy sowieckiej przeciw Polsce, w: tenże, Polacy, Rosjanie i biesy. Studia i szkice historyczne z XIX i XX wieku, Kraków 1998, s. 161–174
M.H. Serejski, Upadek Polski a idea „odrodzenia” narodu w historiografii polskiej końca XIX wieku, „Kwartalnik Historyczny” 1972, z. 3, s. 413–424
J. Szujski, Cecora i Chocim, Kraków 1871
J. Tazbir, Polska przedmurzem Europy, Warszawa 2004
J. Tazbir, Przedmurze jako miejsce Polski w Europie, w: tenże, Rzeczpospolita i świat. Studia z dziejów kultury XVII wieku, Wrocław 1971.
P. Wandycz, Konferencja w Spa, „Kultura” 1959, nr 6 (rec. z Documents of British Foreign Policy, series 1, t. 7 i 8, 1958)
H. Wereszycki, Niewygasła przeszłość. Refleksje i polemiki, Kraków 1987
A. Wierzbicki, Groźni i wielcy. Polska myśl historyczna XIX i XX wieku wobec rosyjskiej despotii, Warszawa 2001
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 348
Liczba cytowań: 0
