Nil Desperandum! „Polska jest potrzebna Europie”. Hugo Kołłątaj i jego koncepcje geopolityczne
DOI:
https://doi.org/10.12775/KlioPL.2023.02Słowa kluczowe
Hugo Kołłątaj, Księstwo Warszawskie (1807–1813), polska myśl polityczna, teoria przedmurza, geopolitykaAbstrakt
Artykuł traktuje o odrodzeniu idei Polski jako przedmurza Zachodu po rozbiorach Rzeczypospolitej. Kluczową rolę odegrał tu czołowy pisarz polityczny polskiego oświecenia Hugo Kołłątaj, publikując anonimowo w 1808 r. esej historyczno-polityczny Nil Desperandum! Ów traktat polityczny był wywodem o dużym znaczeniu geopolitycznym. Postulował powrót Polski do koncepcji europejskiego przedmurza na Wschodzie (przeciw Rosji), w służbie napoleońskiemu imperium jako „wspólnocie ludów cywilizowanych”.
Bibliografia
S. Askenazy, Polska a Europa, w: tenże, Uwagi, Warszawa [1924]
M. Belissa, Repenser d’ordre européen (1795–1802). De la Société des Rois aux droits des Nations, wstęp J.-C. Martin, Paris 2006
J. Black, British Foreign Policy in the Age of Revolutions 1783–1793, Cambridge 1994
R. Butterwick, Political Discourses of the Polish Revolution, 1788–92, „English Historical Review” 120, 2005, nr 487, s. 695–731
A. Czartoryski, Essai sur la diplomatie, Paris–Marseille 1830
A. Czartoryski, Rozważania o dyplomacji, tłum. J.M. Kłoczowski, oprac. i studium Reforma dyplomacji i legitymizm narodów: M. Kornat, Kraków 2011
J. Czubaty, Księstwo Warszawskie (1807–1815), Warszawa 2011
W. Feldman, Dzieje polskiej myśli politycznej w okresie porozbiorowym (próba zarysu), t. 1: Do r. 1863, Kraków 1913
H. Kołłątaj, Uwagi nad teraźniejszym położeniem tej części Ziemi Polskiej, którą od Pokoju Tylżyckiego zaczęto zwać Xięstwem Warszawskim. Nil Desperandum!, Lipsk 1810
B. Leśnodorski, Hugo Kołłątaj, w: Polski słownik biograficzny, t. 13, Warszawa 1967
Z. Libiszowska., Edmund Burke a Polska, „Kwartalnik Historyczny” 77, 1970, nr 1
T. Matuszewicz, Mowa na sejmie nadzwyczajnym 1812 roku, wypowiedziana 28 czerwca, w: Wiek XIX. Sto lat myśli polskiej, t. 1, Warszawa 1906
R.T. McNally, The Origins of Russophobia in France 1812–1830, „The American Slavic and East European Review” 17, 1958
M. Mochnacki, Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831, t. 1, oprac. S. Kieniewicz, Warszawa 1984
A. Nowak, Jak rozbić rosyjskie imperium? Idee polskiej polityki wschodniej, Warszawa 1999
M.H. Serejski, Europa a rozbiory Polski. Studium historiograficzne, Warszawa 1970
M. Sokolnicki, Generał Michał Sokolnicki: 1760–1815, Kraków 1912
S. Staszic, Myśli o równowadze politycznej w Europie (Wykład w Wydziale Literatury Towarzystwa Przyjaciół Nauk w roku 1815), w: tenże, Pisma filozoficzne i społeczne, t. 2, oprac. B. Suchodolski, Warszawa 1954
W. Sukiennicki, „The Annual Register” (Edmund Burke?). Sur la décadence et renaissance de la Pologne au XVIIIe siècle, „Révue d’études comparatives Est-Ouest” 9, 1978, nr 4, s. 147–178
J. Tazbir, Polska przedmurzem Europy, Warszawa 2015
W. Tokarz, Ostatnie lata Hugona Kołłątaja, t. 2, Kraków 1905
P. Wandycz, Rozbiory Polski i dyplomacja państw zaborczych, w: tenże, Z dziejów dyplomacji, Londyn 1988
A. Wierzbicki, Europa w polskiej myśli historycznej i politycznej XIX i XX wieku, Warszawa 2009
L. Wolff, Inventing Eastern Europe. The Map of Civilization on the Mind of the Enlightenment, Stanford 1994
Z. Zielińska, Kołłątaj i orientacja pruska u progu Sejmu Czteroletniego, Warszawa 1991
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 47
Liczba cytowań: 0
