Tradycja insurekcyjna w międzywojennej Polsce: przypadek Stefana Kieniewicza
DOI:
https://doi.org/10.12775/KlioPL.2021.06Słowa kluczowe
historia historiografii, historiografa polska, powstania narodowe, tradycja powstańcza, II Rzeczpospolita, Stefan KieniewiczAbstrakt
Przedmiotem artykułu jest interpretacja powstań narodowych w myśli historycznej Stefana Kieniewicza w okresie międzywojennym. Zasadniczą podstawę źródłową stanowią jego książki poświęcone Ignacemu Działyńskiemu (1754–1797), Adamowi Sapieże (1828–1903) oraz powstaniu poznańskiemu 1848 r. Analizując je, autor stawia pytania, jak zmieniała się w nich wizja powstań? Jak odnosiła się ona do przedwojennych sporów o powstania? Co z wizji tej przetrwało i jaką pełniło funkcję w powojennych interpretacjach bohatera artykułu?
Bibliografia
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Polskiej Akademii Nauk, Materiały Adama Skałkowskiego, sygn. III-21, j. 458; Materiały Marcelego Handelsmana, sygn. III-10, j. 199, 200
Archiwum Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności, Korespondencja Sekretariatu Generalnego, sygn. 808/39
Biblioteka Narodowa, Archiwum Rodziny Żółtowskich, sygn. III-10270, t. 4
Źródła drukowane
S. Askenazy, Napoleon a Polska, Warszawa 1994
M. Bobrzyński, Dzieje Polski w zarysie, t. 3, Warszawa 1931
J. Feldman, Czerwony Książę, „Wiadomości Literackie” 1939, nr 8, s. 5
J. Feldman, rec.: W. Kohte, Deutsche Bewegung und preussische Politik im Posener Lande, 1848–1849, Posen 1931, „Kwartalnik Historyczny” 1934, s. 381–386
J. Giertych, Tragizm losów Polski, Pelplin 1936
M. Handelsman, Ewolucja włościaństwa w Królestwie Polskim w pierwszej ćwierci XIX w., w: K. Deczyński, Żywot chłopa polskiego na początku XIX stulecia, wstęp M. Handelsman, Warszawa–Lwów 1907, s. 1–24
M. Handelsman, Rozwój narodowości nowoczesnej, oprac. T. Łepkowski, Warszawa 1973
S. Kieniewicz, Adam Sapieha (1828–1903), Warszawa 1993
S. Kieniewicz, Historyk a świadomość narodowa, Warszawa 1982
S. Kieniewicz, Ignacy Działyński 1754–1797, Kórnik 1930
S. Kieniewicz, Pamiętniki, do dr. przyg. J. Kieniewicz, Kraków 2021
S. Kieniewicz, Sens czy też bezsens walk o niepodległość, „Kultura i Społeczeństwo” 35, 1991, nr 2, s. 23–31
S. Kieniewicz, Społeczeństwo polskie w powstaniu poznańskiem 1848 r., Warszawa 1935
S. Kieniewicz, Udział Galicji w powstaniu styczniowym, „Przegląd Historyczny” 34, 1937/1938, nr 2, s. 611–614
S. Kieniewicz, Wspomnienie o księciu-kardynale Sapieże, w: Księga Sapieżyńska, t. 2: Działalność kościelna i narodowa Adama Stefana Sapiehy, red. J. Wolny, współpr. R. Zawadzki, Kraków 1986, s. 632–633
S. Kieniewicz, Z rozmyślań dziejopisa czasów porozbiorowych, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 25, 1980, nr 2, s. 242–267
S. Kieniewicz, rec.: W. Kohte, Deutsche Bewegung und preussische Politik im Posener Lande, 1848–1849, Posen 1931, „Roczniki Historyczne” 10, 1934, nr 2, s. 321–329
S. Kieniewicz, rec.: M. Laubert, Der Posener Adel und die Bauernbefreiung, „Jahrbücher für Kultur und Geschichte der Slaven” 1934, s. 12–61, „Kwartalnik Historyczny” 49, 1935, s. 693–695
S. Kieniewicz, H. Wereszycki, Korespondencja z lat 1947–1990, wstęp i oprac. E. Orman, Kraków 2013
W. Kohte, rec.: S. Kieniewicz, Społeczeństwo polskie w powstaniu poznańskiem 1848 r., Poznań 1935, „Deutsche Wissenschaftliche Zeitschrift für Polen” 31, 1936, s. 329–334
Z. Krzemicka, Proces polityczny we Lwowie 30 stycznia 1878 r., Lwów 1932
A. Lewak, rec.: S. Kieniewicz, Adam Sapieha (1828–1903), Lwów 1939, „Nowa Książka” 1939, nr 4, s. 206–208
K.M. Morawski, Źródło rozbiorów Polski. Studja i szkice z ery Sasów i Stanisławów, Poznań 1935
D. Płygawko, Listy Adama Skałkowskiego do Kazimierza Woźnickiego (1920–1935) ze zbiorów Biblioteki Polskiej w Paryżu, „Biblioteka” 2005, nr 9, s. 27–54
V. Sapieha, Amerykańska księżna. Z Nowego Jorku do Siedlisk, tłum. E. Horodyska, Warszawa 2019
H. Wereszycki, rec.: S. Kieniewicz, Adam Sapieha (1828–1903), Lwów 1939, „Kwartalnik Historyczny” 1939, nr 2, s. 299–306
M. z Windisch-Graetzów Sapieżyna, My i nasze Siedliska, red. i oprac. M. Rydlowa, Kraków 2003
J. Żółtowska, Dziennik. Fragmenty wielkopolskie 1919–1933, wybór, oprac. i wstęp B. Wysocka, Poznań 2003
[J. Żółtowska] J.R., rec.: S. Kieniewicz, Ignacy Działyński (1754–1797), Kórnik 1930, „Pamiętnik Warszawski” 1931, s. 90–93
Opracowania
H. Barycz, Historyk gniewny i niepokorny. Rzecz o Wacławie Sobieskim, Kraków 1978
P. Biliński, Władysław Konopczyński 1880–1952. Człowiek i dzieło, Kraków 2017
A. Dawidowicz, Reperkusje idei powstańczych w publicystyce politycznej Narodowej Demokracji, w: „Piekło i niebo Polaków”: powstania narodowe, bunty i rewolucje. Inspiracje, kontynuacje, spory, pamięć, red. T. Sikorski, M. Śliwa, A. Wątor, Kraków 2014, s. 161–172
P. Duber, Powstanie listopadowe na łamach sanacyjnej prasy codziennej w latach 1926–1938, w: Powstanie listopadowe 1830–1831. Dzieje, historiografia, pamięć, red. T. Skoczek, Warszawa 2015, s. 313–325
J. Dutkiewicz, Seminarium Marcelego Handelsmana w świetle jego papierów, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne”, Seria I, 1964, nr 34, s. 133–161
A.F. Grabski, Dzieje historiografii, wprow. R. Stobiecki, Poznań 2011
H. Hein-Kircher, Kult Piłsudskiego i jego znaczenie dla państwa polskiego 1926–1939, tłum. Z. Owczarek, Warszawa 2008
R. Jarocki, Uparty wysiłek (o Stefanie Kieniewiczu), w: tenże, Widzieć jasno bez zachwytu, Warszawa 1982, s. 87–123
E. Kaszuba, System propagandy państwowej obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1939, Toruń 2004
M. Królikowska, Ideologia historyczna „Przeglądu Wszechpolskiego”, „Przegląd Humanistyczny” 1987, nr 6, s. 41–57
B. Leśnodorski, Jakobini polscy. Karta z dziejów insurekcji 1794 r., Warszawa 1960
A. Mękarski, Spór o genezę powstania listopadowego, czyli generała Kukiela boje z „łódzką szkołą historyczną”, w: Klio Polska. Studia i materiały z dziejów historiografii polskiej po II wojnie światowej, t. 2, red. A. Wierzbicki, Warszawa 2006, s. 121–148
J. Maternicki, Historiografia polska XX wieku, cz. 1: Lata 1900–1918, Wrocław 1982
J. Maternicki, Idee i postawy. Historia i historycy polscy 1914–1918, Warszawa 1975
L. Michalska-Bracha, Adam Szelągowski jako badacz powstania styczniowego, w: Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w., t. 5, red. J. Maternicki, L. Zaszkilniak, Rzeszów 2007, s. 464–475
L. Michalska-Bracha, Między pamięcią a historiografią. Lwowskie debaty o powstaniu styczniowym (1864–1939), Kielce 2011
W. Rezmer, Józef Piłsudski i powstanie styczniowe, w: Drogi Polaków do niepodległości. W 150. rocznicę powstania styczniowego, red. W. Caban, L. Michalska-Bracha, W. Śliwowska, Warszawa 2015, s. 503–516
G. Rhode, Wolfgang Kohte (1907–1984), „Zeitschrift für Ostforschung” 33, 1984, nr 3, s. 407–410
R. Stobiecki, Historia pod nadzorem. Spory o nowy model historii w Polsce (II połowa lat czterdziestych – początek lat pięćdziesiątych), Łódź 1993
M. Śliwa, Socjaliści i narodowi demokraci. Dwie wizje dziejów najnowszych Polski, w: Środowiska historyczne II Rzeczypospolitej, cz. 4: Materiały konferencji naukowej w Krynicy w 1989 roku, red. J. Maternicki, Warszawa 1990, s. 378–395
A. Wierzbicki, Naród – państwo w polskiej myśli historycznej dwudziestolecia międzywojennego, Wrocław 1978
M. Wolniewicz, Między tradycją legionową a „tradycjami postępowymi”. Powstania narodowe w refleksji historycznej Stefana Kieniewicza, w: Klio Polska. Studia i materiały z dziejów historiografii polskiej po II wojnie światowej, t. 2, red. A. Wierzbicki, Warszawa 2006, s. 91–119
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 876
Liczba cytowań: 0
