Wizja kobiety i mężczyzny w dobie sarmatyzmu. Refleksja nad Sukcessem świata Gaudentego Pikulskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2020.047Słowa kluczowe
Gaudenty Pikulski, sarmatyzm, historiografia polska XVIII wieku, kobieta, mężczyznaAbstrakt
Gaudenty Pikulski był teologiem i historykiem, autorem kompendium dotyczącego dziejów świata, w którym historia o stworzeniu Adama i Ewy stała się pretekstem do rozważań o relacji kobieta – mężczyzna. Podpierając się autorytetem nowożytnych teologów z faktu stworzenia Ewy po Adamie i z jego żebra Pikulski wywiódł dowód na podległość kobiety mężczyźnie. Wywód Pikulskiego jest jednocześnie krytyką współczesnej mu obyczajowości, w której kobiety usiłowały zajmować miejsce równe mężczyznom. Początków łamania tego danego od Boga naturalnego porządku rzeczy Pikulski doszukuje się w świecie antycznym.
Bibliografia
Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1-2, Warszawa 2000.
Baranowski B., Sprawy obyczajowe w sądownictwie wiejskim w Polsce wieku XVII i XVIII, Łódź 1955.
Benet Perera (Pererius, 1535-1610). A Renaissance Jesuit at the Crossroads of Modernity”, ed. M. Lamanna, M. Forlesi, “Questio. Annuario di storia della metafisica”, 14:2014.
Blum L., Benedictus Pererius: Renaissance Culture at the Origins of Jesuit Science, “Science &Education” 15:2006.
Bogucka M., Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI-XVIII wieku na tle porównawczym, Warszawa 1998.
Doktór J., Jakub Frank i jego nauka na tle kryzysu religijnej tradycji osiemnastowiecznego żydowstwa polskiego, Warszawa 1991.
Doktór J., Śladami mesjasza- apostaty. Żydowskie ruchy mesjańskie w XVII-XVIII wieku a problem konwersji, Wrocław 1998.
Gillmesiter A., Musiał D., W cieniu Kapitolu. Religia starożytnych Rzymian, Kraków 2012.
Grant M., Mity rzymskie, Warszawa 1978.
Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław – Warszawa – Kraków 2008.
Historycy cesarstwa rzymskiego, żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana, tłum. i oprac. H. Szelest, Warszawa 1966.
Dziechcińska H., Kobieta w życiu i literaturze w XVI-XVII wieku. Zagadnienia wybrane, Warszawa 2001.
Kempiński A., Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich, Warszawa 2001.
Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1985.
Kraushar A., Frank i frankiści polscy 1726-1816. Monografia historyczna, Kraków 1895.
Loretz J., Pikulski Gaudenty, w: Polski słownik biograficzny, t. 26, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1981.
Łaszewski R., Przestępstwa przeciwko religii i dobrym obyczajom w prawie wiejskim Rzeczypospolitej szlacheckiej, w: Historia prawa. Historia kultury. Liber memoralis Vitoldo Maisel dedicatus, red. E. Borkowska-Bagieńska, H. Olszewski, Poznań 1994.
Pererii, Tertius tomus Commentariorum in Genesim. Super historia centum annorum, quam de sanctissimo patriarcha Abraham scripsit Moses, à capite duodecimo, vsque ad vigesimum quintum. Continet hic tertius tomus, praeter copiosam verborum et sententiarum Mosis expositionem, amplius nonaginta principales disputationes, ad exactiorem atque vberiorem eiusdem historiae tractatum & cognitionem pertinentes. Romae 1595.
Pikulski G., Sukcess świata czyli historia uniwersalna o pierwszych rodzicach Adamie i Ewie, początku monarchii, królestw i miast sławniejszych zacząwszy od stworzenia świata aż do teraźniejszych czasów, Lwów 1763.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. [Biblia Tysiąclecia]. Wyd. 3 popr. Poznań 1998.
Plutarch, Żywoty równoległe, t. 2, oprac. K. Korus, L. Trzcionkowski, A Wolicki, Warszawa 2005.
Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia ludzie, oprac. Z. Bobrzyńska, R. Żebrowski, t.1-2,Warszawa 2003.
Schweizer J., Ambrosius Catharinus Politus (1484-1553) ein Theologe des Reformationszeitalters. Sein Leben und seine Schriften, Münster i. W. 1910.
Suski R., Jowisz, Jahwe i Jezus. Religie w Historia Augusta, Warszawa 2014.
Stapiński A., Wybrane zagadnienia obyczajowości seksualnej w dawnej Polsce. Gwałty, cudzołóstwo i inne czyny nierządne, „Przegląd Dermatologiczny” 1985:1.
Szymon Majchrowicz 1717-1783. „Nauka zbawienna na missyi Societatis Jesu zwyczayna” (Lwów 1763), ed. O. Shkurgan, Warszawa 2018.
Ślusarczyka P.S, Między traktatem historycznym a publicystyką. Studium o „Trwałości szczęśliwej królestw Szymona Majchrowicza, praca doktorska Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
Tazbir J., Staropolskie dewiacje obyczajowe, „Przegląd Humanistyczny”, 1985:7-8.
Tytus Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia miasta, księgi 1-4, tłum. A. Kościołek, wstęp J. Wolski, oprac. M. Brożek, Wrocław-Warszawa-Kraków 1968.
Wilk J., „Przeprowadzanie przez ogień” – ofiara z dzieci w czasach Starego Testamentu, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 2011:1, s. 5-15; S. Grzybek, Starotestamentowe ofiary w ludziach a ślub Jeftego (Sędz. 11 30-40), „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, 1956, nr. 1-3.
Winniczuk L., Twórczość poetek greckich, Warszawa 1956.
Wiślicz T., Upodobanie. Małżeństwo i związki nieformalne na wsi polskiej w XVII-XVIII wieku. Wyobrażenia społeczne i jednostkowe doświadczenia, Wrocław 2012.
Wyrobisz A., Staropolskie wzorce rodziny i kobiety – żony i matki, „Przegląd Historyczny”, 1992:3.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Dariusz Dolański
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 825
Liczba cytowań: 0