Problematyczne konkury. Nieznane okoliczności starań Michała Kazimierza Radziwiłła (zm. 1762) o rękę Marii Zofii Sieniawskiej (zm. 1771)
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2019.038Słowa kluczowe
Małżeństwo, Sieniawscy, Radziwiłłowie, korespondencja, prawoAbstrakt
W artykule zostały przeanalizowane nieznane okoliczności pertraktacji o zawarcie związku Michała Kazimierza Radziwiłła i Marii Zofii Sieniawskiej. Na podstawie zachowanej korespondencji ich krewnych i koligatów podjęto analizę procesu przygotowań do ich ślubu, konsolidacji stronnictwa popierającego kandydata, znaczenia prywatnych interesów samych Sieniawskich rozgrywanych przy okazji projektowania ślubu ich córki, a wreszcie okoliczności, w jakich doszło do zerwania zaręczyn przez Sieniawskich. Działania mające doprowadzić do zawarcia wskazanego związku ukazują wreszcie znaczenie polityki małżeńskiej i jej wpływu na budowanie pozycji rodziny szlacheckiej w dobie nowożytnej.
Bibliografia
Bibliografia
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Główne Akt Dawnych
Archiwum Radziwiłłów
dz. IV, nr 238,
dz. V, nr 1335,
dz. VI, II-80a; AGAD,
dz. XI, nr 124, nr 135
dz. Rękopisy Biblioteczne (V-89), sygn. 68
Archiwum Małej Wsi, rkps. 1677
Archiwum Narodowe w Krakowie Oddział I
Archiwum Sanguszków teka 231/5, 210/ 24, 529/11
Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu
BOss rkps 2621,
Wydawnictwa źródłowe
Jaśnie Oświecona Mościa Księżno Dobrodziejko. Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej (wybór), t. II: Krąg urzędniczo-klientalny, oprac. i wyd. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa–Bellerive-sur-Allier 2016
Jaśnie Oświecona Mościa Księżno Dobrodziejko. Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, kasztelanowej krakowskiej, t. III: Rodzina, przyjaciele i klienci (wybór), B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa–Bellerive-sur-Allier 2016
Karol Stanisław Radziwiłł, Diariusz peregrynacji europejskiej (1684-1687), wstęp i oprac. A. Kucharski, Toruń 2011
Z serca kochająca żona i uniżona sługa. Listy do męża Adama Mikołaja Sieniawskiego z lat 1688-1726, t. I: Rodzinny krąg korespondencyjny, oprac. i wyd. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa–Bellerive-sur-Allier 2016
Opracowania
Dymnicka-Wołoszyńska H., Radziwiłł Michał Kazimierz zw. Rybeńko (1702–1762) ,[w:] Polski słownik biograficzny, t. XXX, Wrocław 1987, s. 299.
Gad P., Mikołaj Krzysztof Radziwiłł – „zapomniany" brat Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” i bialskiego "okrutnika" Hieronima Floriana, „Rocznik Bialskopodlaski” 2015, t. 23, s. 23-34
Karkucińska W., Anna z Sanguszków Radziwiłłowa (1676–1746). Działalność gospodarcza i mecenat, Warszawa 2000
Konopczyński W.,, Maria Zofia Czartoryska [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 4, Kraków 1938, s. 248-249
Kuras K.,, Świat współpracowników Augusta Czartoryskiego. Problemy badawcze [w:] Nad społeczeństwem staropolskim. Kultura, instytucje, gospodarka w XVI- XVIII w., red. K. Łopatecki, Białystok 2007, s. 157-168
Kuśnierz K, Sieniawa. Założenia rezydencjonalne Sieniawskich, rozwoj przestrzenny w XVII oraz XVIII wieku, Rzeszów 1984
Liedke M., Strategie małżeńskie magnaterii w Wielkim Księstwie Litewskim w dobie wczesnonowożytnej. Problemy badawcze, [w:] Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV-XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, pod red. C. Kukli, Warszawa 2008, s. 59-74
Link-Lenczowski A., Adam Mikołaj Sieniawski – faworyt czy opozycjonista [w:] Faworyci i opozycjoniści. Król a elity polityczne w Rzeczypospolitej XV–XVIII wieku, red. M. Markiewicz, R. Skowron, Kraków 2006, s. 401–406
Link-Lenczowski A., Hetman Adam Mikołaj Sieniawski a niektóre aspekty finansowe polityki polskiej wobec Porty i Krymu w początkach XVIII w., „Sobótka” 1982, nr 3–4, s. 457–466
Lubczyński M., Małżeństwa Wielopolskich w drugiej połowie XVII wieku i ich wpływ na pozycję społeczno-majątkową rodziny, [w:] Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV-XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, pod red. C. Kukli, Warszawa 2008, s. 107-137
Łopatecki K., Intercyza zawarta między Janem Klemensem Branickim a Katarzyną Barbarą Radziwiłłówną jako przykład realizacji strategii rodzinnych magnaterii (1720 r.), Przeszłość Demograficzna Polski, 2016, nr 38/3, s. 31-54
Markiewicz A., Listy Andrzeja Potockiego do Adama Mikołaja Sieniawskiego z lat 1685–1686, „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie” 2007, t. 52, s. 29–33
Markiewicz A., W kręgu dworu Sieniawskich. Listy Jerzego Kazimierza Woynarowskiego do Adama Mikołaja Sieniawskiego z lat 1685–1699, „Przegląd Historyczny” 2010, nr 3, s. 415- 443
Muszyńska A., Odpowiedni czas na małżeń¬stwo w poglądach polskiej i litewskiej magnaterii w XVIII wieku, „Pisma Humanistyczne” 2014, nr 12,
Muszyńska A., Starania Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” o rękę Marii Zofii z Sieniawskich, [w:] Codzienność i niecodzienność oświeconych, cz. 2: W rezydencji, w podróży i na scenie publicznej, red. B. Mazurkowa, Katowice 2013, s. 89-100
Muszyńska A., Zosia Sieniawska (1699—1771) w listach do ojca, „Wieki Stare i Nowe”, 2013, nr 5(10), s. 39-48
Nestorow R., „Magna pompa et splendido apparatu”. Ceremonia pogrzebowa Adama Mikołaja Sieniawskiego we Lwowie i Brzeżanach w r. 1726 [w:] Sztuka Kresów Wschodnich, red. A. Betlej, P. Krasny, t. 6, Kraków 2006, s. 225–241
Nowak J. S., Hutnictwo szklane w dobrach podolskich rodów Sieniawskich, Czartoryskich i Tarłów. Michunki Lasowe, Stare Sioło, Berezówka, Latyczów (1721-1782), „Rozprawy Muzeum Narodowego w Krakowie”, t. V, 2012
Opaliński E., Rodziny wielkosenatorskie w Wielkopolsce, na Kujawach i na Mazowszu za Zygmunta III. Podstawy karier, Warszawa 2007
Penkała A., Kwestie posagowe i wienne w małżeństwach szlachty województwa krakowskiego w czasach saskich, Kraków 2016
Pielas J., Społeczne i majątkowe aspekty małżeństw w rodzinie zamożnej szlachty w XVII w. na przykładzie Oleśnickich herbu Dębno, [w:] Wesela, chrzciny, pogrzeby. Kultura życia i śmierci, red. H. Suchojad, Warszawa 2001, s. 127-136
Pietrzak J., Dziedzic królewskiej purpury. Słowo i obraz w propagandowych działaniach Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki”, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Społeczne”, 2016, nr 14 (3), s. 99-131
Pietrzak J., Jaka woda pomocna?” – uzdrowiskowe wojaże rodziny Sobieskich na tle wypraw im współczesnych i wiedzy medycznej, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica, nr 88, r. 2012
Popiołek B., „Magdalena z Tarłów Lubomirska (zm. 1728), wojewodzina krakowska. Próba biografii”. „Krakowskie Studia Małopolskie”, 2013, nr 18, s. 434–453
Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003
Popiołek B., Królowa bez korony. Studium z życia i działalności Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej (ok. 1669 – 1729), Kraków 1996
Popiołek B., Małżeńskie perypetie Sapiehów w czasach saskich [w:] Sapiehowie epoki Kodnia i Kra¬siczyna, red. K. Stępnik, Lublin 2007, s. 405–411
Popiołek B., Rytmy życia. Codzienność i święto w gazetach rękopiśmiennych czasów saskich, „Rocznik Historii Prasy Polskiej”, t. XVI, r. 2013, z. 2 (32)
Popiołek B., Za szczęście de mariée być liczą…” – małżeńskie dole i niedole w epoce saskiej [w:] Podróże po historii. Studia z dziejów kultury i polityki europejskiej ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Grzybowskiemu, pod red. tegoż, s. 256-267
Sajkowski A., Barok, Warszawa 1972
Skrzypietz A., Maria Karolina de Bouillon i jej kontakty z Radziwiłłami, [w:] Radziwiłłowie: obrazy literackie, biografie, świadectwa historyczne, red. K. Stępnik, Lublin 2003
Słaby A., Rządzicha oleszycka. Dwór Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej jako przykład patronatu kobiecego w czasach saskich, Kraków 2014
Słaby A., Ojcostwo – relacje ojców i córek w świetle korespondencji okresu saskiego[w:] W kręgu rodziny epok dawnych: dzieciństwo, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Warszawa 2013, s. 297-309
Stasiewicz K., Herod-baba : Elżbieta z Lubomirskich Sieniawska, Prace Literaturoznawcze 2015, nr 3, s. 171-181
Szerszeń M., Radziwiłłowie nad Sekwaną i Tamizą. Karol Stanisław Radziwiłł i Michał Kazimierz Rybeńko − spojrzenie ojca i syna [w:] Anglosasi, Francuzi i Polacy − wzajemny wizerunek dawniej i dziś, red. P. Guzowski, M. Kamecka, Białystok 2005, s. 87–99
Wereda D., Rozważania nad kwestią wyposażenia szlachcianek w Wielkim Księstwie Litewskim
Wereda D., Zaangażowanie szlachty i magnaterii w tworzenie sanktuarium w Leśnej Podlaskiej, Szkice Podlaskie, r. 2011-2012, z. 19-20
Załęski S., Jezuici w Polsce. W skróceniu. 5 tomów w jednym, Kraków 1908
Zielińska T., Propaganda świetności domu radziwiłłowskiego epoki Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki”, w ówczesnych środkach masowego przekazu, [w:] Między Wschodem a Zachodem, Rzeczpospolita XVI – XVIII wieku , red. Z. Wójcik, T. Chynczewska-Hennel, Warszawa 1993, s. 205–214
Zielińska T., Więź rodowa domu radziwiłłowskiego w świetle diariusza Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” , „Miscellanea Historico-Archivistica” 1989, t. III
Zielińska Z., Sapieha Jan Fryderyk, [w:] PSB, t. 35, s. 12-16
Ziembicki W., Baltazar Hacquet [w:] Archiwum Historii Filozofii i Medycyny oraz Historii Nauk Przyrodniczych, red. A. Wrzosek, t. IV, z. 1
Zuba K., Michał Kazimierz Radziwiłł. (1702-1762). - portret psychofizyczny, „Medycyna Nowożytna”, 2002, nr 9/1-2, s. 53-84
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Anna Penkała-Jastrzębska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1105
Liczba cytowań: 0
