Sąd który przerażał i jego nieustępliwy Sędzia. Eschatologia strachu w kazaniach karmelitańskich Klemensa od Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny i Serapiona Kociełkowicza
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2018.017Abstrakt
Artykuł przedstawia wyobrażenia eschatologiczne na temat Sądu Ostatecznego w kazaniach karmelitów Serapiona Kociełkowicza oraz Klemensa od Ofiarowania NMP. Materiały źródłowe, które zostały użyte do tekstu pochodzą z przełomu XVII - XVIII wieku. Teksty kaznodziejów dotychczas zostawały niewykorzystane, a jeden z użytych zbiorów był anoniowy.Bibliografia
A. Krewińska, Perspektywy eschatologiczne w poezji polskiego baroku, [w:] Religijność literatury polskiego baroku, pod red. M. Hanusiewicza, C. Hernasa, Lublin 1995.
S. Bylina, Człowiek i zaświaty. Wizje kar pośmiertnych w Polsce średniowiecznej, Warszawa 1992.
B. Rok, Zagadnienie śmierci w kulturze Rzeczypospolitej czasów saskich, Wrocław 1991.
Idem, Sarmacka „ars bene moriendi”, [w:] Między barokiem a oświeceniem, pod red. S. Achremczyka, Olsztyn 2002.
Idem, Społeczeństwo Rzeczypospolitej XVIII w. wobec problemów eschatologii, „Prace Historycznoliterackie”, t. 17, Oświecenie: Kultura – Myśl, pod red. J. Platt, Gdańsk 1995.
J. Sokolski, Pielgrzymi do piekła i raju. Świat średniowiecznych łacińskich wizji eschatologicznych, t. I,, Wrocław 1995.
Idem, Staropolskie zaświaty. Obraz piekła, czyśćca i nieba w renesansowej i barokowej literaturze polskiej wobec tradycji średniowiecznej, Wrocław 1994.
Idem J. Sokolski, Eschatologiczny wymiar podróżowania w wiekach średnich - iter asceticum, [w:] Wędrować, pielgrzymować, być turystą : podróż w dyskursach kultury : studia, pod red. P. Kowalskiego, Opole 2003
W. Bojer, Diabeł w wyobraźni średniowiecznej. Trzynastowieczne exempla kaznodziejskie.
R. Gałaj-Dempniak, Choroba i śmierć szlachty w świetle pamiętników i utworów literackich okresu XVI-XVII wieku, [w:] Choroba i śmierć w perspektywie społecznej w XII-XXI wieku, pod red. D. K. Chojeckiego, E. Włodarczyka, Warszawa 2010.
M. Włodarski, Trzy traktaty o sztuce umierania, Kraków 2015., A. Nowicka-Jeżowa, „Homo viator – mundus – mors. Studia z dziejów eschatologii w literaturze staropolskiej”, T. 1-3, Warszawa 1988.
J. Kowzan, Pobożność serdeczna i rzeczy ostateczne. Wokół emblematyki kordialnej i eschatologii, [w:] Staropolska literatura dewocyjna, pod red. I. M. Dackej-Górzyńskiej, J. Partyki, Warszawa 2015.
Idem, O przyszłości w przeszłości. Perspektywa eschatologiczna w literaturze staropolskiej, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Wrocław 2013.
Idem, Quattuor hominum novissma. Dzieje serii tematycznej czterech rzeczy ostatecznych w literaturze staropolskiej, Siedlce 2003.
Idem, „Omns enim nos manifestari oportet ante tribunal Christi”. Pisarze staropolscy o Sądzie Ostatecznym.Rekonesans, [w:] Paradygmat pamięci.Prace dedykowane Antoniemu Czyżowi, pod red. A. Borkowski, M. Pliszka, A. Ziontek, Siedlce 2005.
J. K. Goliński, Okolice trwogi: lęk w kulturze i literaturze dawnej Polski, Bydgoszcz 1997.
Z. M. Osiński, Lęk w kulturz22e społeczeństwa polskiego w XVI-XVII wieku, Warszawa 2009.
A. Czyż, Światło i słowo. Egzystencjalne czytanie tekstów dawnych, Warszawa 1995.
J. Tazbir, Wizje przyszłości w kulturze staropolskiej, Odrodzenie i reformacja w Polsce XXVIII, t. 27, Warszawa 1982.
T. Wiślicz, Pedagogika strachu w kościele potrydenckim w Polsce, [w:] Studia i szkice historyczne dedykowane Profesorowi Bogdanowi Rokowi, red. E. Kościk, R.Żerelik, P. Badyna, F. Wolański, Toruń 2012.
W. Maszenda, Strach i groźba kary w kazaniach biskupa Andrzeja Chryzostoma Załuskiego, „Novum”, nr. 6, 1977.
M. Brzozowski, Kulturowe i historyczne uwarunkowania kaznodziejstwa Tomasza Młodzianowskiego, Lublin 1988.
J. Delumeau, Strach w kulturze Zachodu XIV-XVIII w., Warszawa 1986, Idem, Grzech i strach. Poczucie winy w kulturze Zachodu XIII-XVIII w., Warszawa 1994.
Idem, Skrzydła anioła. Poczucie bezpieczeństwa w duchowości człowieka Zachodu w dawnych czasach Warszawa 1998.
S. Sułecki, Księgozbiór klasztoru karmelitów na Piasku w Krakowie, Kraków 2014.
M. Paciorek, Stosunek do duszy i ciała w kategorii „dobrej śmierci” – w świetle przewodników, poradników i testamentów staropolskich, Medycyna Nowożytna 14/1, z. 2, 2007.
J. Jagla, Wieczna prośba i dziękczynienie. O symbolicznych relacjach między sacrum i profanum w przedstawieniach wotywnych z obszaru Polski Centralnej, Warszawa 2009.
D. Forstner, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990.
J. Flaga, Bractwa religijne w Rzeczypospolitej w XVII-XVIII w. Lublin 2004.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Justyna Małysiak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 348
Liczba cytowań: 0
