Mobilizacja zaciężnych w kampanii letniej 1531 r.
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2023.021Słowa kluczowe
wczesnonowożytna sztuka wojenna, bitwa pod Obertynem (1531), struktura armii zaciężnejAbstrakt
Prace nad krytyczną edycją rejestrów popisowych wojska koronnego z czasów kampanii obertyńskiej 1531 r. pozwoliły na poczynienie nowych ustaleń dotyczących organizacji wojska polskiego, szczególnie w aspekcie jego gromadzenia i wykorzystania w walce. Analiza zapisów datacyjnych prowadzi do zaskakujących wniosków. Armia Jana Tarnowskiego zaczęła zbierać się 19 lipca, ale ostatnie pododdziały trafiły do niej dopiero 31 sierpnia, czyli dziewięć dni po bitwie pod Obertynem. Oznacza to nie tylko mniejszą liczebność wojska polskiego w bitwie obertyńskiej, ale również obnaża niezbyt sprawną strukturę obronną południowo-wschodnich rubieży Królestwa Polskiego.
Bibliografia
Źródła
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Skarbu Koronnego,
Oddział 85, sygn. 18, 19.
Oddział 86, sygn. 8, 9.
Matricularum Regni Poloniae summaria, excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur, pars IV, vol. 1, wyd. T. Wierzbowski, Warszawa 1910.
Tarnowski J., Consilium rationis bellicae, wstęp napisał J. Sikorski, tekst dzieła do druku przygotował oraz notą wydawniczą, komentarzem i słownikiem opatrzył T. M. Nowak, Warszawa 1987.
Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej, z. 4: Polska sztuka wojenna w latach 1454-1562, opr. Z. Spieralski, Warszawa 1958.
Opracowania
Biskup M., Das Problem der Söldner in den Streitkräften des Deutschordenstaates Preußen vom Ende des 14, Jahrhunderts bis 1525, [w:] Das Kriegswesen der Ritterorden im Mittelalter, hrsg. v. Zenon H. Nowak, Toruń 1991.
Bołdyrew A., Piechota zaciężna w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku, Warszawa 2011.
Bołdyrew A., Pochody wojenne polskich wojsk zaciężnych w pierwszej połowie XVI w. (ze szczególnym uwzględnieniem piechoty), „Piotrkowskie Zaszyty Historyczne” 2011, t. 12, cz. 2.
Bołdyrew A., Towns as the Recruitment Base to Mercenaries during the Reign of the Last Jagiellons (w druku).
Bołdyrew A., Grabarczyk T., Spory Jagiellonów z wojskiem zaciężnym o żołd (w druku).
Bołdyrew A., Łopatecki K., Polish Way: The Light Cossack Cavalry in the Era of Military Revolution, „Vestnik of Saint Petersburg University. History” 2020, vol. 65, iss. 3.
Czołowski A., Bitwa pod Obertynem 22 sierpnia 1531, Lwów 1931.
Czołowski A., Bitwa pod Obertynem r. 1531, „Kwartalnik Historyczny” 1890, R. IV.
Gładysz A., Dworzanie Zygmunta I w wojnie z Mołdawią (1530-1532), [w:] Spes in virtute. Salus in victoria, red. J. Gładysz, D. Lipska, A. Gładysz, Lublin 2011.
Górski K., Tarnowski i bitwa pod Obertynem, „Biblioteka Warszawska” 1894, t. III.
Grabarczyk T., Jazda zaciężna Królestwa Polskiego w XV wieku, Łódź 2015.
Grabarczyk T., Piechota zaciężna Królestwa Polskiego w XV wieku, Łódź 2000.
Januszek-Sieradzka A., Kalendarz świąt i cyzjojan w datowaniu we wczesnonowożytnej dokumentacji wojskowo-skarbowej (na przykładzie rejestrów pocztów nadwornych z lat 1518-1525), „Saeculum Christianum”, t. XXVIII, 2021, nr 1.
Kolankowski L., Rycerstwo obertyńskie 1531 r., „Ziemia Czerwieńska” 1938, R. IV, z. 1.
Koranyi K., Żołnierz najemny a żołnierz zaciężny. Czasopismo Prawno-Historyczne 1948.
Łopatecki K., Bołdyrew A., Depreciation of Military Service Costs in the Fifteenth and Sixteenth Centuries in Central-Eastern Europe (w druku).
Łopatecki K., „Disciplina militaris” w wojskach Rzeczypospolitej do połowy XVII wieku, Białystok 2012.
Mann M., The Sources od Social Power, vol. 1: A History of Power from the Beginning to AD 1760, New Edition, Cambridge 2012.
Nimwegen van O., The Transformation of Army Organisation in Early-Modern Western Europe, c. 1500-1789, [w:] European Warfare, 1350-1750, ed. F. Tallet, D.J.B. Trim, Cambridge 2010.
Nowak T.M., Wimmer J., Historia oręża polskiego 963-1795, Warszawa 1981.
Plewczyński M., Obertyn 1531, Warszawa 1994.
Plewczyński M., Wojny i wojskowość polska XVI wieku, t. I: Lata 1500-1548, Zabrze 2011.
Spieralski Z., Awantury mołdawskie, Warszawa 1967.
Spieralski Z., Jan Tarnowski 1488-1561, Warszawa 1977.
Spieralski Z., Kampania obertyńska 1531 roku, Warszawa 1962.
Spieralski Z., Wojskowość polska w okresie odrodzenia 1454-1576, [w:] Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, t. I: Do roku 1648, red. J. Sikorski, Warszawa 1965.
Wąsowicz H., Chronologia średniowieczna, Lublin 2013.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Aleksander Bołdyrew
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 365
Liczba cytowań: 0
