(Not) the Smallest of Enemies. Tuberculosisin the German army 1914-1935.
Nie najmniejszy z wrogów. Gruźlica w niemieckiej armii w latach 1914-1935.
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2024.018Słowa kluczowe
gruźlica, armia, historia niemieckiej medycynyAbstrakt
Niniejszy tekst został poświęcony kwestiom związanym z występowaniem gruźlicy w armii niemieckiej między rokiem 1914 a 1935. Tekst otwierają rozważania na temat występowania chorób w wojsku w czasie trwania działań wojennych zawierające m.in. porównanie liczby rannych i chorych żołnierzy w armiach niemieckiej i austro-węgierskiej. Dalsza część pracy przedstawia skalę zachorowalności na gruźlicę w wojsku niemieckim w latach 1914-1935 oraz zmiany stosunku władz wojskowych do wystąpienia zachorowań. Dalsza część artykułu stanowi ilustracje metod służących przeciwdziałaniu obecności chorób społecznych w armii, zarówno w czasie pokoju, jak i trwania wojny. Uzupełnienie tekstu stanowią dwa wykresy i jedna tabela.
Bibliografia
Bibliographie
Sources
Гумилëв Никола́й, Записки кавалериста, Мемуары о первой мировой войне, bmidw
Krasicki August, Dziennik z kampanii rosyjskiej 1914-1916, Warszawa 1988
L-2 Vorschrift für die Verpflegung im Kriege, Wien 1909
Mały rocznik statystyczny 1939, Warszawa 1939
Sanitätsbericht über das Reichsheer für das Jahr 1930 (1. Januar bis 31 Dezember), Berlin 1933
Sanitätsbericht über das Reichsheer für das Jahr 1932 (1. Januar bis 31 Dezember), Berlin 1934;
Sanitätsbericht über das Reichsheer für das Jahre 1933 (1. Januar bis 31 Dezember), 1934 (1. Januar bis 31 Dezember) und für 1935 (für die Zeit vom 1. Januar bis 30. September 1935), Berlin 1940.
Sanitätsbericht über das Deutsche Heer im Weltkrieg 1914/18, Band 3: Die Krankenbewegungen bei dem Deutschen Feld- und Besatzungsheer, Berlin 1934;
Wehrgesetz vom 23 März 1921, HVBl. 1921
Gesetz für den Aufbau der Wehrmacht, [w:] Reichsgesetzblatt, Teil I Jahrgang 1935, Berlin 1935
Gesetz über den Friedenschluss zwischen Deutschland und den alliierten und assoziierten Mächten, RGBI 1919
Studies:
Baczkowski Michał, Wojsko austriackie w Krakowie w latach 1796-1809, Kraków 2007
Biwald Brigide, Von Helden und Krüppeln. Das österreichisch-ungarische Militärsanitätwessen und dessen Auswirkungen auf die Gesellschaft im Ersten Weltkrieg, Wien 2000. (unpublished PhD thesis).
Błachnio Jan, Alkohol w cesarsko-królewskiej armii podczas kampanii karpackiej 1914-1915, [w:] Alkohol w wojsku i na wojnie. Z dziejów wojskowości polskiej i powszechnej, Seria Homo Militans, t. VII, Oświęcim 2018
Vademecum lekarza ogólnego, eds. Włodzimierz Brühl, Ryszard Brzozowski, Warszawa 1990
Centek Jarosław, Reichsheer ery Seeckta (1921-1925), Warszawa 2010
Cron Herman, Die Organisation des deutschem Heeres im Weltkriege, Berlin 1923
Daniel Thomas M., Captain of death. The story of tuberculosis, Rochester 1997
Daniel Thomas M., Pioneers of medicine and their impact on tuberculosis, Rochester 2000
Der Weltkrieg 1914 bis 1918. Die militärischen Operationen zu Lande, Band 14: Die Kriegführung an der Westfront im Jahre 1918, Berlin 1944
Dormandy Thomas, The white death. A history of tuberculosis, London, Rio Grande 1999;
Ellison David L., Healing Tuberculosis in the Woods, London 1994
Goetz Thomas, The Remedy. Robert Koch, Arthur Conan Doyle, and the quest to cure tuberculosis, New York 2014
Kaufman Stefan H. E., Rubin Eric, Handbook of Tuberculosis. Molecular Biology and Biochemistry, Weinheim, 2008
Kirshnan Vidya, Phantom Plague. How Tuberculosis shaped history, New York 2022.
Harrison Mark, The Medical War: British Military Medicine in the First World War, Oxford 2010.
Munk Immanuel, Uffelmann Julius, Ewald Carl A., Ernährung des gesunden und kranken Menschen. Handbuch der Diätetik für Ärzte, Verwaltungsbeamte und Vorsteher von Heil- und Pflege-Anstalten, Wien 1895
Österreich-Ungarns letzter Krieg 1914 – 1918, Band 7: Das Kriegsjahr 1918, Wien 1938
Pistor Moritz, Grundzüge einer Geschichte der Preussischen Medizinalverwaltung bis Ende 1907, Braunschweig 1909
Pöhn Hans P., Rasch Gernot, Statistik meldepflichtiger übertragbarer Krankheiten. Vom Beginn der Aufzeichnungen bis heute, München 1994
Rasmussen Anne, The Spanisch Flu, [in:] The Cambridge History of the First World War, T. III Civil Society, eds. Jay Winter, Cambridge 2016
Rumpler Helmut, Seger Martin, Die Habsburgermonarchie 1848-1918, Band IX/2 Soziale Strukturen. Die Gesellschaft der Habsburger,onarchie im Kartenbild. Verwaltungs-, Sozial-, und Infrastrukturen. Nach Zensus von 1910, Wien 2010,
Rumpler Helmut, Schmied-Kowarzik Anatol, Die Habsburgermonarchie 1848-1918, Band XI/2 Die Habsburgermonarchie und der Erste Weltkrieg. Weltkriegsstatistik Österreich-Ungarn 1914-1918 Bevölkerungsbewegung, Kriegstote, Kriegswirtschaft, Wien 2014
Schmied-Kowarzik Anatol, Die wirtschaftliche Erschöpfung, [in:] Die Habsburgermonarchie 1848-1918, Band XI/1 Die Kämpf um die Neuordnung Mitteleuropas, Teil 1 Vom Balkankonflikt zum Weltkrieg, Wien 2016
Schwarte Max, Die deutsche Wehrmacht im Wort und Bild, Charlottenburg 1924
Smith Francis B., The Retreat of Tuberculosis 1850-1950, London 1988
Stone David, The Kaiser’s Army. The German Army in World War One, London-New York 2015
Tuli Surendar M., Historical aspects of Pott’s disease (spinal tuberculosis) management, [w:] “European Spine Journal”, Volume 22, supplement issue 4, June 2013
Voigt Jürgen, Tuberkulose Geschichte einer Krankheit, Koeln 1994
Waddington Keir, The bovine scourge meat, tuberculosis and public health, 1850 - 1914, Woodbridge 2006
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Jan Błachnio
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 348
Liczba cytowań: 0
