History, membership and activity of the Roman collegia dendrophorum.
Outline of the problem.
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2023.009Słowa kluczowe
historia starożytnego Rzymu, rzymskie kollegia, collegia dendrophorum, epigrafika łacińskaAbstrakt
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zarysu problemu badawczego, jakim jest rekonstrukcja historii, struktury i funkcji jednego z najbardziej popularnych stowarzyszeń prywatnych w starożytnym Rzymie, a mianowicie kolegiów zrzeszających dendroforów (collegia dendrophorum). Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawiono główne kierunki badań nad rzymskimi kolegiami prywatnymi ze szczególnym uwzględnieniem dendrophori; omówiono stan badań nad interesującymi nas kolegiami oraz wskazano możliwości badawcze w tym zakresie. W drugiej części przedmiotem analizy jest metodologia badań nad rzymskim korporacjonizmem. Przedstawiony został aktualny stan bazy źródłowej oraz ograniczenia badawcze wynikające z jej specyfiki.
Bibliografia
Literature:
S. Aurigemma, s.v. dendrophori, in: Dizionario epigrafico 1910, 2, p. 1671– 1705.
F. Ausbüttel, Untersuchungen zu den Vereinen im Westen des Römischen Reiches, Kallmünz Opf. 1982
A. Bendlin, Associations, funerals, sociality, and roman law. The collegium of Diana and Antinous in Lanuvium (CIL 14.2112) reconsidered, in: Aposteldekret und Vereinswesen, ed. M. Öhler, Tübingen 2011, p. 207-296.
J. Bodel, Epigraphic evidence: ancient history from inscriptions, ed. J. Bodel, London 1999.
F. Boscolo, I dendrofori nella Venetia et Histria, in: Misurare del tempo, misurare lo spazio. Atti dell Colloquio AIEGL, ed. M. G. Angeli Bertinelli and A. Donati, Faenza 2006, p. 486-514.
F. M. De Robertis, Il fenomeno associativo nel mondo romano. Dai collegi della repubblica alle corporazioni del Basso Impero, Roma 1981 (first edition: 1955).
F. Diosono, Nota sull’Arbor sancta a Urso e Roma, „Habis” 2006, vol. 37, p. 387-398.
F. Diosono, Collegia. Le associazioni professionali nel mondo romano, Roma 2007.
D. Faoro, I collegia professionali nel bellunese. Il caso dei dendrophori. Stato degli studi e proposte di riflessione, „Archivio storico di Belluno, Feltre e Cadore” 2004, vol. 304, p. 1-25.
M. I. Finley, The ancient economy. Updated with a new foreword by Ian Morris, Berkeley and Los Angeles 1999.
H. Graillot, Le culte de Cybèle, Mère des Dieux à Rome et dans l’Empire romain, Rome 1912.
R. Lafer, Omnes collegiati, concurrite! Brandbekampfung im Imperium Romanum, Frankfurt a.M. 2001 (Grazer altertumskundliche Studien 7).
J. Liu, Local Governments and Collegia. A new appraisal of the evidence, in: A tall order. Writing the social history of the ancient world. Essays in honor of W.W. Harris, ed. by J.-J. Aubert, Leipzig 2005, p. 279-310.
J. Liu, The economy of endowments: the case of the Roman collegia, in: Pistoi dia tèn technèn. Bankers, loans and archives in the Ancient World. Studies in honour of Raymond Bogaert, eds. K. Verboven, K. Vandorpe and V. Chankowski-Sable, Leuven 2008 (Studia Hellenistica 44), p. 231-256.
J. Liu, Pompeii and collegia: a new appraisal of the evidence, „Ancient History Bulletin” 2008, vol. 22, 1-2, p. 53-69.
J. Liu, Collegia centonariorum. The guilds of textile dealers in the Roman West, Leiden 2009.
J. Liu, AE 1998. 282. A case study of public benefaction and local politics, in: Ancient documents and their contexts, J. Bodel, N. Dimitrova, Leiden 2015, p. 248-262.
R. MacMullen Roman social relations, New Haven 1974.
R. MacMullen, The epigraphic habit in the Roman Empire, „American Journal of Philology” 1982, vol. 103, p. 233–46.
F. Mainardis, Verba imaginisque: revisione di un decreto polse per un patrono dei dendrophori, in: Colonie et minicipi nell’era digitale. Documentazione epigrafica per la conoscenza delle cità antiche. Atti del Convegno di studi (Macerata, 10-12 dicembre 2015), S. Antolini, S.M. Marengo, G. Paci, Roma 2017, p. 319-349.
G. Mennella, G. Apicella, Le corporazioni professionali nell’Italia romana: un aggiornamento al Waltzing, Napoli 2000.
T. Mommsen, De collegiis et sodaliciis Romanorum, Kiel 1843.
J. Nicols, Tabulae patronatus: A study of the agreement between patron and client-community, „Aufstieg und Niedergang der römischen Welt”, Teil 2, 1980, vol. 13, p. 535-561.
D. Nonnis, Un patrono dei dendrophori di Lavinium. Onori e munificenza in un dossier epigrafico di età severiana, „Rendiconti della Pontificia Accademia di Archeologia” 1995-1996, vol. 68, p. 235-262.
J.S. Perry, The roman collegia. The modern evolution of an ancient concept, Leiden–Boston 2006.
D. Rohde, Zwischen Individuum und Stadtgemeinde. Die Integration von collegia in Hafenstädten, Frankfürt a.M. 2012 (Studien zur Alten Geschichte, 15).
L. E. Roller, In search of God the Mother: the cult of anatolian Cybele. Berkeley, Los Angeles and London 1999.
Rubio Rivera 1993 - R. Rubio Rivera, Collegium dendrophorum. Corporación profesional y cofradía metróaca, „Gerión” 1993, vol. 11, p. 175-183.
Salamito 1987 - J.-M. Salamito, Les dendrophores dans l’Empire chrétien. À propos du Code Théod. XIV, 8 et XVI, 10, 20, 2, „Melanges de l’École française de Rome. Antiquité” 1987, vol. 109, p. 991-1018.
E. Salomone Gaggero, Nuovi nomi di “dendrophori” lunensi? In margine a un frammento poco noto, „Epigraphica” 2012, vol. 74, p. 173-183.
K. Schillinger, Untersuchungen zur Entwicklung des Magna Mater-Kultes im Westen des römischen Kaiserreiches, Konstanz 1979.
N. Tran, Les membres des associations romaines. Le rang social des collegiati en Italie et en Gaule sous le Haut-Empire, Rome 2006 (Collection de l’École française de Rome 367).
F. Van Haeperen, Quelques réflexions sur les dendrophores de Pouzzoles, à partir de CIL, X 3699, „Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik” 2010, 172, p. 259-266.
F. Van Haeperen, Collèges de dendrophores et autorités locales et romaines, Collegia: le phénomène associatif dans l'Occident Romain, eds. M. Dondin-Payre, N. Tran, Bordeaux 2012, p. 47-62.
O. M. van Nijf, The civic world of professional associations in the Roman East, Amsterdam 1997.
K. Verboven, The associative order: status and ethos among roman businessmen in Late Republic and Early Empire, Athenaeum 2007, vol. 95, p. 861–893.
K. Verboven, Professional collegia: Guilds or social clubs? „Ancient Society” 2011, vol. 41, p. 187-195.
J. P. Waltzing, Étude historique sur les corporations professionnelles chez les Romains depuis les origines jusqu’a la chute de l’Empire d’Occident, Bruxelles-louvain, Bruxelles–Louvain 1895-1900, vol. 1-4.
P. Wojciechowski, Epigrapische Quellen in den Untersuchungen über das religiöse Leben der römischen Städte, in: Society and Religions. Studies in Greek and Roman History, ed. D. Musiał, vol. 2, Toruń 2007, p. 85–97.
Wojciechowski 2021- P. Wojciechowski, Roman religious associations in Italy (1st-3rdcentury), Toruń 2021.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Przemysław Wojciechowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 447
Liczba cytowań: 0
