Rumuńska koncepcja bezpieczeństwa środkowoeuropejskiego z 1920 r. w ocenie dyplomacji polskiej (w świetle dokumentów z Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce)
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2022.037Słowa kluczowe
Polska, Rumunia, Mała Ententa, syplomacja polska, Take IonescuAbstrakt
Celem artykułu jest przeanalizowanie stanowiska dyplomacji polskiej wobec polityki prowadzonej w drugiej połowie 1920 r. przez rumuńskiego ministra spraw zagranicznych Take Ionescu. Różniła się ona od pomysłów Edvarda Beneša, pomysłodawcy Małej Ententy. Autor zwrócił uwagę na poglądy poszczególnych dyplomatów na temat Małej Ententy oraz stosunków polsko-rumuńskich. Przeprowadzona analiza pozwoliła na odpowiedź na pytanie, które podejście do nowych układów w Europie Środkowej okazało się najbardziej realistyczne. Bazę źródłową stanowią dokumenty z Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, dotąd prawie w ogóle niewykorzystane przez historyków piszących o genezie Małej Ententy.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce (http://archiwa.pilsudski.org), Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza, sygn. 61, 65, 66, 68, 69, 71, 73, 76.
„Czas”, 7 listopada 1920.
„Kurjer Warszawski”, 2 października 1920.
Źródła drukowane
Dokumenty z dziejów polskiej polityki zagranicznej 1918–1939, t. I, 1918–1932, red. T. Jędruszczak, M. Nowak-Kiełbikowa, Warszawa 1989.
Świtalski K., Diariusz 1919–1935, Warszawa 1992.
Literatura
Adam M., Confédération Danubienne ou Petite Entente, „Acta Historica Academiae Scientiarum Hungaricae”, Vol. 25, 1979, No. 1–2, p. 62–113Bartoszewicz H., Roman Knoll. Polityk i dyplomata, Warszawa 2018.
Buczma L., Z genezy Małej Ententy, „Studia z dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1970, t. 6, s. 127–144.
Bułhak H., Początki sojuszu polsko-rumuńskiego i przebieg rokowań o konwencję wojskową w latach 1919-1921, „Dzieje Najnowsze” 1973, R. 5, z. 3, s. 21–52.
Bułhak H., Stosunki Polski z Rumunią (1918–1921), [w:] Odrodzona Polska wśród sąsiadów 1918–1921, red. A. Koryn, Warszawa 1999, s. 106–123.
Bułhak H., W poszukiwaniu sojuszów i związków integracyjnych z państwami Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej. Przyczynek do dziejów dyplomacji polskiej jesienią 1920 r., [w:] Międzymorze. Polska i kraje Europy Środkowo-Wschodniej XIX–XX wiek. Studia ofiarowane Piotrowi Łossowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Warszawa 1995, s. 227–239.
Dubicki A., Dzieje polskiej placówki dyplomatycznej w Bukareszcie (1919–1940), Łódź 2014.
Essen A., Polityka Czechosłowacji w Europie Środkowej w latach 1918–1932, Kraków 2006.
Essen A., Polska a Mała Ententa 1920–1934, Warszawa–Kraków 1992.
Essen A., Łaptos J., Francja i Polska wobec powstania Małej Ententy (lato–jesień 1920 r.), „Studia Historyczne” 1982, R. 25, z. 3–4, s. 415–437.
Fejto F., La Petite Entente, la France et Beneš, „Vingtième Siècle : Revue d'histoire”, 1991, No. 29, p. 11–15.
Garlicka A., Polska–Jugosławia 1918–1939, „Studia z dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1976, t. 12, s. 95–96.
Gass-Netroufall S., Ungarn und die Entstehung des französischen Ostmitteleuropa–System am Ende des Ersten Weltkrieges, Diss. Basel 1984.
Kamiński M. K., Zacharias M. J., Polityka zagraniczna Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939, Warszawa 1998.
Kerekes L., Von St. Germain bis Genf. Österreich und seine Nachbarn 1918–1922, Budapest 1979.
Klimecki M., Rumunia wobec polsko-ukraińskiej wojny w Galicji (Małopolsce) Wschodniej w latach 1918–1919, [w:] We wspólnocie narodów i kultur. W kręgu relacji polsko-rumuńskich. Materiały z sympozjum, red. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska, Suceava 2008, s. 130–173.
Kukułka J., Francja a Polska po traktacie wersalskim (1919–1922), Warszawa 1970.
Lewandowski J., Pierwsze próby integracji Europy Środkowej po I wojnie światowej na tle rywalizacji polsko-czechosłowackiej, „Studia z dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1967, t. 2, s. 145–165.
Łaptos J., Kształtowanie się francuskiej koncepcji Konfederacji Naddunajskiej w latach 1918–1920, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historyczne” 1991, z. 97, s. 57–78.
Łossowski P., Kształtowanie się państwa polskiego i walka o granice (listopad 1918 – czerwiec 1921), [w:] Historia dyplomacji polskiej, t. 4, 1918–1939, red. P. Łossowski, Warszawa 1995, s. 79–177.
Nowak-Kiełbikowa M., Polityka Wielkiej Brytanii wobec Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1918–1921, „Studia z dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1970, t. 6, s. 89–125.
Nowinowski S. M., Konstatacje i nadzieje. Dyplomacja czechosłowacka wobec kwestii bezpieczeństwa zbiorowego w Europie (1919–1925), Toruń 2006.
Stawecki P., Polityka wojskowa Polski 1921–1926, Warszawa 1981, s. 249.
Stępniak W., Dyplomacja polska na Bałkanach (1918–1926), Warszawa 1998.
Stępniak W., Potencjalna sojuszniczka czy drugorzędny partner? Grecja w polityce polskiej w latach 1920–1923, „Kwartalnik Historyczny” 1995, R. 102, nr 3–4, s. 151–167.
Szczepaniak A., Od autonomii do niepodległości. Działalność polityczna Erazma Piltza w latach 1914–1929, Opole 2015.
Tampescu G., Take Ionescu Şi Constituirea Partidului Conservator Democrat, „Management Intercultural” 2013, Vol. 15, Nr. 2 (28), l. 83–95.
Pułaski M., Z dziejów genezy «Europy wersalskiej». Współpraca Słowian zachodnich i południowych w ostatnim etapie I wojny światowej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1974.
Walczak H., Sojusz z Rumunią w polskiej polityce zagranicznej w latach 1918–1931, Szczecin 2008.
Wandycz P., The Little Entente. Sixty Years Later, „The Slavonic and East European Review” 1981, vol. 59, No. 4, p. 548–564.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Łukasz Drzewiecki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 465
Liczba cytowań: 0
