Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Français (France)
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Français (France)
  • Język Polski

Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym

Intercyza ślubna wojewody sandomierskiego Jana Tarły (zm. 1750) i Zofii z Krasińskich (zm. 1790) jako przykład regulacji prawnych i majątkowych między małżonkami w dawnej Polsce. : Analiza treści i edycja źródła
  • Strona domowa
  • /
  • Intercyza ślubna wojewody sandomierskiego Jana Tarły (zm. 1750) i Zofii z Krasińskich (zm. 1790) jako przykład regulacji prawnych i majątkowych między małżonkami w dawnej Polsce. : Analiza treści i edycja źródła
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 61 Nr 1 (2022) /
  4. Materiały

Intercyza ślubna wojewody sandomierskiego Jana Tarły (zm. 1750) i Zofii z Krasińskich (zm. 1790) jako przykład regulacji prawnych i majątkowych między małżonkami w dawnej Polsce.

Analiza treści i edycja źródła

Autor

  • Anna Penkała-Jastrzębska Instytut Historii i Archiwistyki, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie https://orcid.org/0000-0001-6386-8139

DOI:

https://doi.org/10.12775/KLIO.2022.008

Słowa kluczowe

intercyza, posag, Jan Tarło, Zofia z Krasińskich Tarłowa

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest analiza intercyzy ślubnej zawartej przez wojewodę sandomierskiego Jana Tarłę i jego czwartą, ostatnią małżonkę – Zofię z Krasińskich. Wskazany materiał jest tym cenniejszy, że nie był dotychczas analizowany przez badaczy. Podjęte ustalenia o charakterze majątkowym i prawnym stanowiły formę zabezpieczenia interesów umawiających się stron, a także wpłynęły na sposób podziału praw do majątku po bezdzietnej śmierci Jana Tarły w 1750 r. Analizę dokumentu uzupełnia edycja źródła, przechowywanego w Centralnym Państwowym Archiwum Historycznym w Kijowie.

Biogram autora

Anna Penkała-Jastrzębska - Instytut Historii i Archiwistyki, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

W 2012 roku ukończone studia wyższe na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie na kierunku historia. Tytuł zawodowy magistra po obronie pracy magisterskiej zatytułowanej „Pogany z piekła przybyłe” Wizerunek Tatarów w mentalności społeczeństwa polskiego w XVII wieku

2012 -2016 studia doktoranckie na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie.

2016 rok - obrona rozprawy doktorskiej pod tytułem „Panieńskie ochędóstwo”. Kwestie posagowe i wienne w małżeństwach szlachty województwa krakowskiego w czasach saskich. Praca dotyczyła problematyki majątkowych aspektów zawierania małżeństw z rodzin szlacheckich, ze szczególnym uwzględnieniem dawnego województwa krakowskiego i została przygotowana pod kierunkiem prof. dr hab. Bożeny Popiołek.

Granty i prace badawcze:

 2016r. – 2019r. Realizacja grantu badawczego nr rej. 2015/19/B/HS3/01797 sfinansowanego ze środków z Narodowego Centrum Nauki pt.  Dobrodziejki i klienci. Specyfika patronatu kobiecego i relacji klientalnych w czasach saskich (wykonawca).

Monografie

„Panieńskie ochędóstwo”. Kwestie posagowe i wienne w małżeństwach szlachty województwa krakowskiego w czasach saskich, LIBRON, Kraków 2016 ISBN: 978-83-65705-20-4

„Przeciw prawu, tradycji i obyczajowi”. Sprawy procesowe szlacheckich małżeństw w  księgach sądów grodzkich z terenu województwa krakowskiego w czasów saskich [w druku]

[+] Kilkanaście publikacji dotyczących hisotrii kobiet w Rzeczypospolitej XVIII wieku, intercyz przedślubnych, kultury materialnej

Bibliografia

Archiwum Główne Akt Dawnych

Archiwum Roskie, Akta prawno-majątkowe, rkps 46.

Archiwum Warszawskie Radziwiłłów, dział V, rkps 16106,

Zbiór Aleksandra Czołowskiego, rkps 355,

Zbiór Anny z Potockich Ksawerowej Branickiej, rkps 722, 2278,

Archiwum Narodowe w Krakowie, oddział I, Zbiór Zygmunta Glogera, rkps 800, s. 1-9

Biblioteka Kórnicka PAN, rkps 1577

Centralne Państwowe Archiwum Historyczne we Lwowie fond 13, opis 1, sprawa 531,

Centralne Państwowe Archiwum Historyczne w Kijowie

fond 254, opis 1, sprawa 24; sprawa 27; sprawa 138; sprawa 139; sprawa 144

Starodruki:

Biblioteka UMCS, dział starodruków, St. 1844, Pomiar Wysokich Zasług Z Cienia Śmiertelnego [...] W dzień drugi Pogrzebu [...] Jana Hrabi na Tęczynie, y Szczekarzowicach Tarła Woiewody Sandomirskiego [...] Załosnym Kazaniem w Kościele Opolskim [...] Uczyniony. Dnia 5. Lutego Roku 1750 przez Woyciecha Aloyzego Zabielskiego [...] Y tegoż Roku [...] do druku podany, Lublin 1750

Źródła drukowane:

Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, kasztelanowej krakowskiej. T. 3, Jaśnie Oświecona Mościa Księżno Dobrodziejko. Rodzina, przyjaciele i klienci (wybór), oprac. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa 2016.

Literatura:

Bondyra Wiesław, Testament Jana Tarły, wojewody sandomierskiego z 1750 roku, „Res Historica”, 2008, nr 26, s. 141-153.

Ciesielski Tomasz, Od Wmci Pani już bardzo dawno miałem wiadomość, proszę, abyś mi doniosła o zdrowiu swoim i obrotach...". Wojenne doświadczenia Elżbiety z Branickiej Tarłowej w latach 1733 – 1735 [w:] Kobiety w dziejach: od nowożytności do współczesności. Mare Integrans.Studia nad dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego, red. M. Franz, Z. Pilarczyk, Warszawa 2018, s. 93-121.

Dąbkowski Piotr, Prawo prywatne polskie, t. 1, Lwów 1910.

Dunin-Borkowski Jerzy, Dunin-Wąsowicz Mieczysław, Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. Lwów 1910.

Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.

Jakuboszczak Agnieszka, Panny i wdowy – w poszukiwaniu własnej przestrzeni. Losy osiemnastowiecznych szlachcianek z kręgu rodziny Działyńskich [w:] Kobieta i mężczyzna, jedna przestrzeń – dwa światy, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Kraków 2015, s. 295–305.

Kicińska Urszula, Umowa dożywocia jako przykład regulacji majątkowej małżonków w dawnej Polsce, „Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego” 2013, nr 5, s. 266–272.

Kobierecki Michał, Adam Małachowski i listy do niego z lat 1724-1767 w zbiorach Ossolineum, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica, 2000, nr 67, s. 163-179.

Kolarska Magdalena , Listy Elżbiety z Branickich i Jana Tarły jako przykład korespondencji miłosnej w epoce saskiej, [w:] Kobiece kręgi korespondencyjne w XVII-XIX wieku, red. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa-Bellerive-sur-Allier 2016, s. 79–90.

Konopczyński Władysław, Lubomirska 1.v. Tarłowa z Krasińskich Zofia, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław 1972, s. 636-638.

Kubicki Radosław, Kobiety w polskiej tradycji i myśli politycznej – ze szczególnym uwzględnieniem Franciszki i Zofii z Krasińskich, [w:] Franciszka z Krasińskich Wettyn, Księżna Kurlandii i Semigalii, prababka dynastii królów włoskich. Dziedzictwo rodziny Krasińskich w regionie świętokrzyskim, red. D. Kalina, R. Kubicki, M. Wardzyński, Kielce-Lisów 2012, s. 185-196.

Kuchta Joanna, Instytucja małżeństwa w świetle intercyz przedślubnych w okresie staropolskim, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historia, 2007, nr 6, s. 65–75.

Lesiński Jerzy, Spory o dobra neuburskie, „Miscellanea Historico-Archivistica” 1996, t. VI, s. 95-132.

Lubczyński Mariusz, Zawieranie małżeństw przez szlachtę w świetle intercyz przedślubnych w krakowskich księgach grodzkich w latach 1680–1730, [w:] Wesela, chrzciny i pogrzeby w XVI–XVIII wieku. Kultura życia i śmierci, red. H. Suchojad, Warszawa 2001, s. 137–155.

Łopatecki Karol, Intercyza zawarta między Janem Klemensem Branickim a Katarzyną Barbarą Radziwiłłówną jako przykład realizacji strategii rodzinnych magnaterii (1720 r.), „Przeszłość Demograficzna Polski”, 2016, nr 38/3, s. 31-54.

Matuszewski Józef, Datowanie w dekretach krakowskich, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”, 2003, t. 8, s. 105-113.

Młynarski Łukasz Piotr, Kilka uwag na temat wartości ideowych i artystycznych kaplicy grobowej Krasińskich p.w. św. Barbary przy kościele parafialnym św. Mikołaja w Lisowie [w:] Franciszka z Krasińskich Wettyn, Księżna Kurlandii i Semigalii, prababka dynastii królów włoskich. Dziedzictwo rodziny Krasińskich w regionie świętokrzyskim, red. D. Kalina, R. Kubicki, M. Wardzyński, Kielce-Lisów 2012, s. 127-150.

Penkała Anna, Panieńskie ochędóstwo. Kwestie posagowe i wienne w małżeństwach szlachty województwa krakowskiego w czasach saskich, Kraków 2016.

Pielas Jacek, Wdowa-matka a kwestie majątkowe w rodzinach szlachty koronnej w XVII wieku [w:] Społeczeństwo staropolskie. Seria nowa, t. 3: Społeczeństwo a rodzina, red. I. Dacka-Górzyńska, A. Karpiński, Warszawa 2011, s. 171–193.

Pielas Jacek, Zabezpieczenie praw majątkowych Annie Stanisławskiej w intercyzie przedślubnej z 1669 roku, „Almanach Historyczny” 2000, nr 2, s. 209–217.

Popiołek Bożena, Magdalena z Tarłów Lubomirska (zm. 1728), wojewodzina krakowska. Próba biografii, „Krakowskie Studia Małopolskie”, 2013, nr 18, s. 434-453.

Sulej Katarzyna, Mariaże magnackie w XVI–XVIII wieku na podstawie intercyz przedślubnych, [w:] Społeczeństwo Staropolskie. Seria nowa, t. 3, red. A. Karpiński, Warszawa 2011, s. 63–96.

Wijaczka Jacek, Spis wyprawy ślubnej kasztelanki poznańskiej Anny Mycielskiej z 1744 roku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 2011, t. LIX, nr 2, s. 225–234.

Winniczenko Oksana, Заповіт сандомирського воєводи Яна Тарла (1750 р.), „Вісник Львівського університету. Серія історична. Львів” 2009, nr 44, s. 385–415.

Zielińska Teresa, Kosztowności jako składnik wyposażenia kobiet w XVII i XVIII wieku [w:] Miasto – region – społeczeństwo. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Wyrobiszowi w sześćdziesiątą rocznicę Jego urodzin, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Białystok 1992, s. 295-303.

Żerek-Kleszcz Hanna, Perły kasztelanki. Inwentarz majątkowy Zofii z Poniatowskich [w:] Niebem i sercem okryta. Studia historyczne dedykowane dr Jolancie Malinowskiej, red. M. Malinowski, Toruń 2002, s. 303–326.

Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2022-04-07

Jak cytować

1.
PENKAŁA-JASTRZĘBSKA, Anna. Intercyza ślubna wojewody sandomierskiego Jana Tarły (zm. 1750) i Zofii z Krasińskich (zm. 1790) jako przykład regulacji prawnych i majątkowych między małżonkami w dawnej Polsce. : Analiza treści i edycja źródła. Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym [online]. 7 kwiecień 2022, T. 61, nr 1, s. 225–244. [udostępniono 27.3.2023]. DOI 10.12775/KLIO.2022.008.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 61 Nr 1 (2022)

Dział

Materiały

Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Anna Penkała-Jastrzębska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 598
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Français (France)
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

intercyza, posag, Jan Tarło, Zofia z Krasińskich Tarłowa
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa