Polskie mogiły żołnierskie w Lewancie
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2022.006Słowa kluczowe
mogiły żołnierskie, cmentarze wojenne, Lewant, II wojna światowa, Polskie Siły ZbrojneAbstrakt
Podczas drugiej wojny światowej Polacy walczyli niemal na wszystkich frontach. Świadectwem tego są mogiły i cmentarze, na których spoczywają polscy żołnierze. Prezentowany artykuł ma na celu przedstawienie nekropolii znajdujących się w Lewancie – na terytorium obecnej Syrii, Libanu, Izraela i Autonomii Palestyńskiej. Ziemie tych państw są miejscem wiecznego odpoczynku niemal 400 żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych. Ponadto spoczywają tu Polacy walczący w pierwszej i drugiej wojnie światowej w mundurach niemieckich i francuskich. Jak dotychczas cmentarze te nie były przedmiotem żadnego kompleksowego opracowania, poniższy artykuł jest więc próbą uzupełnienia tej luki.
Bibliografia
Bibliografia:
Opracowania:
Arielli N., Fascist Italy and the Middle East, 1933–40, Palgrave Macmillan, New York 2010.
Biegański W., Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1990.
Bieliński P., Starożytny Bliski Wschód: od początków gospodarki rolniczej do wprowadzenia pisma, PWN, Warszawa 1985.
Celaj L. (red.), Mogiły żołnierskie 7. Pułku Ułanów Lubelskich im. gen. Kazimierza Sosnkowskiego, Muzeum Ziemi Mińskiej: Oficyna Wydawnicza Zbroja, Mińsk Mazowiecki 2016
Clements B., Grasse R. L., Polish war graves: Newark on Trent Cemetery, Caldra House, Newark 2001.
Cohen-Hattab K., Shoval N., Tourism, Religion and Pilgrimage in Jerusalem, Routledge, London 2015.
Davies N., Szlak Nadziei. Armia Andersa. Marsz przez trzy kontynenty, Rosikon Press, Warszawa 2015.
Drogomir J.P., Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918): wykazy poległych i zmarłych pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej, Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Tarnów 2001.
Dunin-Wilczyński Z., Wojsko Polskie w Iraku 1942-1943, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Warszawa 1993.
Fijałkowski Z., „Balonna” - międzynarodowy cmentarz wojenny w Dęblinie 1915-1937: studium historyczne, Towarzystwo Przyjaciół Dęblina, Dęblin 2001.
Fiktus P., „Prawno-historyczne aspekty problematyki miejsc pamięci w polskim systemie prawnym” [w:] Non omnis moriar. Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka. Zagadnienia wybrane, J. Gołaczyński, J. Mazurkiewicz, J. Turłukowski, D. Karkut (red.), Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2015, s. 226-246.
Gajewski W., Dudzic R., Cmentarz wojenny żołnierzy 2 Armii i 1 Korpusu Pancernego Wojska Polskiego w Zgorzelcu, Wydawnictwo Pegaz-Bis, Warszawa 2005
Grainger J.D., The Battle for Syria, 1918-1920, The Boydell Press, Woodbridge 2013.
Hughes M., The British Army, the Colonial State, and the Arab Revolt, 1936–1939, Cambridge University Press, Cambridge 2019.
Hutchinson G., Pilgrimage: A Traveller's Guide to Australia's Battlefields, Black Ink., Melburne 2006.
Józefiak S., Biegała B. (red.), Za Boga i Ojczyznę : przewodnik po miejscach spoczynku Wielkopolan poległych w latach 1918-1921, MKiDN, Poznań 2020.
Juśko P., Stankowski R. (red.), Dziedzictwo wielkiej wojny w krajobrazie oraz pamięci: powiat tarnowski i gmina Pleśna : wspólne wyzwanie, Regis, Tarnów 2016.
Klugman A., Polonica w Ziemi Świętej, Wyd. Literackie, Kraków 1994.
Kossak-Szczucka Z., Krzyżowcy, Beskidzka Oficyna Wydawnicza, Bielsko-Biała 1990.
Krüger A., Cmentarz garnizonowy w Gdańsku : miejsce pamięci ofiar komunizmu, IPN, Gdańsk 2016.
Kunert A.K., Przewoźnik A., Polskie cmentarze wojenne w Iranie, ROPWiM, Warszawa 2015.
Lis M., By nie zatarł ich czas... Śladami mogił i cmentarzy wojennych I wojny światowej w powiatach: sandomierskim, opatowskim i staszowskim, PAIR Myjakpress, Sandomierz 2001
Malak E.A., Tripoli, cimetière des Anglais: HMS Victoria 1893, la manoeuvre fatale de l’amiral Tyron, L’Harmatan, Paris 2015.
Malki J.P., Allied Military Strategy in the Levant During World War II and Their Effects on Lebanese Society, 1940-1943, American University of Beirut, Beirut 2004.
Ostrycharz R., Polish War Graves in Scotland - A Testament to the Past, [wydano nakładem autora], Glasgow 1999.
Patek A., Polacy Sprawiedliwi pochowani na cmentarzu katolickim w Tel Awiwie-Jafie, „Studia Historyczne” nr 1/2016, s. 59-75.
Patek A., Polski cmentarz w Jafie Z dziejów Polonii w Izraelu, Historia Iagellonica, Kraków 2016.
Piątek R., Platajs J., Polskie cmentarze wojenne w Uzbekistanie, ROPWiM, Warszawa 2011.
Pisarkiewicz M., Groby żołnierskie z 1914 roku w ziemi łęczyckiej i sieradzkiej, Ridero IT Publishing, Kraków 2016.
Rochereau O., Mémoire des Français libres: du souvenir des hommes à la mémoire d'un pays, Nouveau monde, Paris 2006.
Sozański J. (red.), Polskie cmentarze wojskowe (z lat 1919-1920) na Łotwie, Ambasada RP na Łowie, Ryga 1995.
Teterycz-Puzio A., Polscy krzyżowcy. Fascynująca historia wypraw Polaków do Ziemi Świętej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2017.
Trzaskowska G., Cmentarze wojenne we Wrocławiu w latach 1939–2002, IPN, Wrocław 2008
Żabotyński W., Dzieje Legionu Żydowskiego, Trybuna Narodowa, Kraków 1935.
Źródła internetowe:
places to visit in Gaza, https://www.trtworld.com/video/social-videos/5-places-to-visit-in-gaza/5cb9b85edf71890908752d08.
Bejrut, https://historianamapie.org/item/bejrut.
Gefreiter Adolf Schellangowzki, https://www.cwgc.org/find-records/find-war-dead/casualty-details/6006359.
K.D. Majus, Polskie groby żołnierskie w Izraelu, http://2korpus.itgo.com.
Musketier Gustav Kullak, https://www.cwgc.org/find-records/find-war-dead/casualty-details/6004151.
Uroczystość z okazji 1 listopada na Polskim Cmentarzu Wojennym w Bejrucie, https://www.gov.pl/web/liban/uroczystosc-z-okazji-1-listopada-na-polskim-cmentarzu-wojennym-w-bejrucie.
Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 25571: Szelongowski Adalbert, Szelongowski Anton (Goscieszyn, Znin), http://des.genealogy.net/search/show/8692979.
Vizefeldwebel Alois Gralka, https://www.cwgc.org/find-records/find-war-dead/casualty-details/6002368.
Wyszukiwarka CWGC: https://www.cwgc.org.
Wyszukiwarka Ministère des Armées: https://www.memoiredeshommes.sga.defense.gouv.fr.
Źródła i archiwalia:
Formularze wywiadów i życiorysy żołnierzy Legionu Żydowskiego i Korpusu Mulników Syjonu (1914-1919), zgromadzone przez Muzeum Beit HaGdudim w Netanji.
Jana Długosza Dziejów Polskich Ksiąg Dwanaście. Księga Piąta, Karol Mecherzyński (tłum.), Drukarnia „Czasu” W. Kirchmayera, Kraków 1870.
Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939-1946, Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego, Londyn 1952.
Akty prawne:
Ustawa z 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych, Dz. U. Nr 39, poz. 311 ze zm.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Michał Przybylak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1409
Liczba cytowań: 0
