Losy duchowieństwa polskiego więzionego w niemieckich obozach koncentracyjnych w latach 1940-1945 na przykładzie ojców Misjonarzy - więźniów KL Auschwitz i KL Dachau
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2022.005Słowa kluczowe
aresztowanie, Auschwitz-Birkenau, Dachau, księżaAbstrakt
W pracy omówiono następujące zagadnienia: losy księży ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy Wincentego a Paulo w Krakowie, aresztowanych 15 lipca 1940 r.; ich pobyt w areszcie na Montelupich w Krakowie, w niemieckich obozach koncentracyjnych Auschwitz i Dachau w latach 1940–1945 i problem KZ-syndromu. Praca powstała na podstawie materiałów znajdujących się w Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy i innych archiwach kościelnych oraz opracowań naukowych. Celem pracy było odtworzenie historii aresztowania oraz osadzenia księży misjonarzy w niemieckich obozach koncentracyjnych, ustalenie listy zamordowanych oraz udokumentowanie losów tych, którzy przeżyli.
Bibliografia
BIBLIOGRAFIA
Dokumenty archiwalne:
Archiwum Zgromadzenia Braci Albertynów w Krakowie, Relacja brata Mikołaja (Bernarda) Chwedorowicza, Kraków, 18 czerwca 1964, niesygnowane.
Archiwum Zgromadzenia Braci Albertynów w Krakowie, Lista aresztowanych braci Albertynów 13.01.1940.
Archiwum oo. Karmelitów w Krakowie, Członkowie Zgromadzenia uwięzieni 1 IX 1939 – 1 V 1945, sygn. AKKr 138.
Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Teczki personalne ks. Jana Jędrychowskiego CM, sygn. I-IV
Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Teczki personalne ks. Michała Jachimaczaka CM, sygn. I-III
Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Teczki personalne ks. Norberta Kompalli CM, sygn. I-III
Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Teczki personalne ks. Józefa Krause CM, sygn. I-VI
Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Teczki personalne ks. Franciszka Malinowskiego CM, sygn. I-VI
Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Teczki personalne ks. Ludwika Moski CM, sygn. I-XV
Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Teczki personalne br. Stanisława Płoszycy CM, sygn. I-II
Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Teczki personalne ks. Stanisława Przewoźniaka CM, sygn. I-XI
Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Teczki personalne ks. Józefa Słupiny CM, I-IV
Archiwum Polskiej Prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy, Teczki personalne ks. Aleksandra Szymkiewicza CM, I-XXIV
Archiwum Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie, Cięciwa Franciszek, sygn. 1357, s.24.
Muzeum Historycznego miasta Krakowa, Relacja Jana Górskiego,.
Opracowania:
Bader K., Życie po ocaleniu. Testament Jurka, Warszawa 2011.
Błażejewski S., Kutta J., Romaniuk M., Bydgoski Słownik Biograficzny. Tom II, Bydgoszcz 1995.
Bratko J., Gestapowcy, Kraków 1985.
Broszat M., Nationalsozialistische Polenpolitik 1939-1945, Hamburg 1961.
Czerpak S., Wroński T., Ulica Pomorska 2: O krakowskim Gestapo i jego siedzibie w latach 1939-1945, Kraków 1972.
Domagała J., Ci, którzy przeszli przez Dachau, Warszawa 1957.
Grynberg M., Oskarżam Auschwitz. Opowieści rodzinne, Wołowiec 2014.
Heim W., Jakubiec C., Montelupich, Kraków 1985.
Jacewicz W., Woś J., Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939 – 1945, Warszawa 1977.
Jagodzińska A., Dachau we wspomnieniach księży – więźniów, Warszawa 2015.
Jakubik A., Ryn Z., Eksperymenty pseudomedyczne w hitlerowskich obozach koncentracyjnych [w:] Okupacja i medycyna. Drugi wybór artykułów z "Przeglądu lekarskiego-Oświęcim" z lat 1961-73, Warszawa 1975.
Kania E., Augustianie w latach 1905-1950: odrodzenie ducha augustiańskiego w klasztorze św. Katarzyny Aleksandryjskiej na Kazimierzu w Krakowie: okres międzywojenny i trudne wydarzenia roku 1950, Kraków 2008.
Kąkolewski K., Węzły wojny, Poznań 2010.
Kępiński A., Rytm życia, Kraków 1972.
Kocięcka W., Misjonarz, sługa ubogich i trędowatych, „Biuletyn Informacyjny dla Księży b. Więźniów Obozu Koncentracyjnego”, Kalisz–Koszalin 1995, nr 22.
Kret J., Dzień w karnej kompanii, „Zeszyty Oświęcimskie”, 1957, nr 1.
Księga Pamięci : transporty Polaków do KL Auschwitz z Krakowa i innych miejscowości Polski Południowej 1940-1944. T. 1, pod red. Franciszka Piepera, Ireny Strzeleckiej, Oświęcim 2002.
Leszczyński K., Działalność Einsatzgruppen Policji Bezpieczeństwa na ziemiach polskich w 1939 r. w świetle dokumentów, „Biuletyn GKBZH w Polsce” 1971, nr 22.
Madajczyk Cz., Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce t. II, Warszawa 1970.
Marecki J., Archidiecezja krakowska 1912-1962, [w:] Kościół krakowski w tysiącleciu, Kraków 2000.
Masłowski J., Oświęcim Cmentarz świata, Warszawa 1995.
Muller Madej S., Dziewczynka z listy Schindlera. Oczami dziecka, Warszawa 2001.
Nałkowska Z., Medaliony, Warszawa 1993.
Piper F., Eksterminacja, [w:] Oświęcim.
Hitlerowski obóz masowej zagłady, Warszawa 1981.
Piper F., Warunki życia i pracy, jako środek wyniszczania więźniów, [w:] Auschwitz nazistowski obóz śmierci, pod red. F. Pipera, T. Świebockiej, Oświęcim 1993.
Polak B.A, Polak T., Wprowadzenie, [w:] Porzucić etyczną arogancję: ku reinterpretacji podstawowych pojęć humanistyki w świetle wydarzenia Szoa, pod. red. B. A. Polak, T. Polak, Poznań 2011.
Pospieszalski K.M., Polska pod niemieckim prawem 1939 - 1945: (Ziemie Zachodnie), Poznań 1946.
Przybyszewski B., Dzieje Kościelne Krakowa w czasie okupacji 1939-1945, [w:] „Chrześcijanin w świecie” 1979.
Raspond S., Misjonarze św. Wincentego a Paulo w Polsce (1651 – 2001), Kraków 2001.
Sobczak K., Encyklopedia II wojny światowej, Warszawa 1975.
Stachów T., Represje wobec Kościoła w Krakowie w okresie okupacji niemieckiej, [w:] Kościół Krakowski. 1939-1949, pod red. Łukasza Klimka, Kraków 2014.
Struszczak H., Noc grozy, [w:] Myśl Społeczna. Tygodnik Zrzeszenia Katolików Caritas, Warszawa 30.09.1973.
Szafrańska A., Święty naszych czasów, Warszawa 1983.
Szwajca K., Ocaleni z Holocaustu w oczach psychiatry..., [w:] Pamięć Shoah,. Kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętnienia, pod red. T. Majewski, A. Zeidler-Janiszewska, Łódź 2011.
Urbański A., Duchowni w Dachau, Kraków 1945.
Waloszek W., Jak ginęli księża Salezjanie w obozie oświęcimskim, [w:] Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939 – 1945, pod red. Wiktora Jacewicza, Warszawa 1977.
Warszawski J., Akcja antypapieska w Polsce podczas II wojny światowej, Londyn 1965.
Waszkiewicz Z., Polityka Watykanu wobec Polski 1939 - 1945,Warszawa 1980.
Wątor – Cichy T., Transport duchownych do KL Dachau z 10 grudnia 1940 roku, „Zeszyty Oświęcimskie”, nr 28, Oświęcim 2013.
Wolny J., Arcybiskup Adam Sapieha w obronie narodu i Kościoła polskiego w czasie II wojny światowej, [w:] Księga Sapieżyńska, pod red. Jerzego Wolnego, t.2, Kraków 1986.
Wontor-Cichy T., Duchowieństwo i życie religijne w KL Auschwitz, Katecheta (2011) 6.
Wójcik A., Zdziarski M., Dobranoc, Auschwitz, Kraków 2016, s. 69.
Wysocki S., O. Hilary Paweł Januszewski Błogosławiony Karmelita Męczennik z Dachau, Kraków 2010.
Zaborowski J., Poznański S., Sonderaktion Krakau. W dwudziestą piątą rocznicę 6 listopada 1939, Warszawa 1964.
Zginęli za wiarę: kandydaci na ołtarze II procesu beatyfikacyjnego 2 grupy polskich męczenników z okresu II wojny światowej, pod. red. Wiesława Mazurkowskiego, Wojciecha Węckowskiego, Pelplin 2011.
Strony internetowe:
Wontor-Cichy T., Salezjanie w KL Auschwitz, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Seminare_Poszukiwania_naukowe/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r2013-t34/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r2013-t34-s311-324/Seminare_Poszukiwania_naukowe-r2013-t34-s311-324.pdf, dostęp: 18.08.2017.
Dokumenty filmowe:
Minorowicz-McBride M., Anioł Śmierci, [film z 2008 r. Wojciech Szumowski].
Wołoszyn Świerk K., Dziewczęta z Auschwitz, [film dla TVP 1 z 2010 r].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Marta Małgorzata Gorajczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1715
Liczba cytowań: 0
