"Wrocław nasz!"
Polonizacja kulturowego oblicza miasta w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej.
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2021.039Słowa kluczowe
zniszczenia wojenne, odbudowa, polonizacja, tradycja, tożsamość (war destruction, reconstruction, polonization, tradition, identity)Abstrakt
Po zakończeniu drugiej wojny światowej polonizacja Wrocławia stała się sprawą pierwszorzędnej wagi – zarówno z przyczyn politycznych, jak i psychospołecznych. Prezentowany tekst ma na celu wskazanie określonych tendencji w działaniach nastawionych na nadanie historycznej stolicy regionu dobitnie polskiego wyrazu. Koncentruje się na takich zjawiskach, jak degradacja przestrzeni miejskiej i zniszczenia tkanki architektonicznej, odgruzowywanie i odbudowa miasta, wydobywanie z obcego otoczenia kulturowego „piastowskich” świadectw polskości, usuwanie symboliki prusko-niemieckiej (zwłaszcza hitlerowskiej) oraz eksponowanie tradycji Kresów Wschodnich. Ramy dociekań wyznaczają dwa radykalne zwroty, które w ciągu kilku powojennych lat zdecydowały o kulturowym
Bibliografia
Bibliografia:
Archiwalia:
- Archiwum Akt Nowych (AAN) - Archiwum Lewicy Polskiej (ALP)
Ministerstwo Informacji i Propagandy (MIiP),
Ministerstwo Ziem Odzyskanych (MZO);
Archiwum Państwowe we Wrocławiu (APWr.) -
Miejska Rada Narodowa (MRN),
Urząd Wojewódzki Wrocławski (UWW).
Dokumenty drukowane:
- Dajcie narodowi kulturę wyrosłą z rzeczywistości polskiej. Z referatu wygłoszonego na akademii z okazji Dni Kultury Polskiej we Wrocławiu 9 czerwca 1946 r., [w:] W. Gomułka, Z kart naszej historii, Warszawa 1968.
Prasa:
- "Naprzód Dolnośląski" (1945,1947);
- "Pionier" (1946);
- "Słowo Polskie" (1946, 1948-1950);
- "Trybuna Dolnośląska" (1946);
- "Wrocławski Kurier Ilustrowany" (1947).
Wspomnienia, dzienniki:
- Konopińska Joanna, Tamten wrocławski rok 1945-1946. Dziennik, Wrocław 1987;
- Konopińska Joanna, We Wrocławiu jest mój dom. Dziennik z lat 1946-1948, Wrocław 1991;
- Wspomnienia wrocławskich pionierów, przygotował do druku Włodzimierz Suleja, wyd. II, Wrocław 2001.
Opracowania:
- Davies Norman, Moorhouse Roger, Mikrokosmos. Portret miasta środkowoeuropejskiego. Vratislawia – Breslau – Wrocław, Kraków 2002;
- Fiedor Karol, Usuwanie na Śląsku w czasach Trzeciej Rzeszy nazw miejscowości i określeń ze słowem "Piast", "Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka" nr 1, R. XXXVI, 1981;
- Hytrek-Hryciuk Joanna, Między prywatnym a publicznym. Życie codzienne we Wrocławiu w latach 1938-1944, Wrocław 2019;
- Kersten Krystyna, Narodziny systemu władzy, Poznań 1990;
- Maleczyński Karol, O mądry rozdział zbiorów, "Odra" nr 24, 28 VII 1946;
- Matwijów Maciej, Walka o lwowskie dobra kultury w latach 1945-1948, Wrocław 1997;
- Ossolineum powinno być we Wrocławiu. Wywiad "Głosu Ludu" z tow. Jerzym Borejszą, "Głos Ludu" 27 VI 1946;
- Pelc Julian, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich w 25-lecie Polski Ludowej, "Sobótka" 1970/2;
- Pajączkowsk Franciszek, Kronika Ossolineum we Wrocławiu, "Sobótka" 1, 1946;
- Strauchold Grzegorz, Myśl zachodnia i jej realizacja w Polsce Ludowej w latach 1945-1947, Toruń 2003;
- Strauchold Grzegorz, Wrocław okazjonalna stolica Polski. Wokół powojennych obchodów rocznic historycznych, Wrocław 2003;
- Suleja Włodzimierz, Historia Wrocławia, t. III, W Polsce Ludowej, PRL i III Rzeczypospolitej, Wrocław 2001;
- Turnau Irena, Studia nad strukturą ludnościową polskiego Wrocławia, Poznań 1960;
- Tyszkiewicz Jakub, Od upadku Festung Breslau do stalinowskiego Wrocławia. Kalendarium 1945-1950, Warszawa-Wrocław 2000;
- Tyszkiewicz Jakub, Sto wielkich dni Wrocławia. Wystawa Ziem Odzyskanych we Wrocławiu a propaganda ziem zachodnich i północnych w latach 1945-1948, Wrocław 1997.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Elżbieta Romana Kaszuba
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1389
Liczba cytowań: 0
