Urzędnicy grodzcy kcyńscy w XVI–XVIII w.
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2021.037Słowa kluczowe
XVI-XVIII wiek, Wielkopolska, powiat kcyński, urzędnicy grodzcyAbstrakt
Artykuł przedstawia urzędników kancelaryjnych w XVI–XVIII w. na tle funkcjonowania kancelarii grodzkich powiatu kcyńskiego i innych jednostek administracyjnych Wielkopolski. Analizie zostały poddane: pochodzenie terytorialne i społeczne urzędników, ich kariery, a także majątek. Dopełnieniem tekstu jest aneks zawierający szczegółowe informacje o urzędnikach kancelarii grodzkiej w Kcyni w XVI–XVIII w.
Bibliografia
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Kalisz Gr. 291, 298, 301; Kcynia Gr. 43, 78, 79, 80, 81, 85, 87, 89, 168–177, 186, 187, 192, 193; Konin Gr. 64; Poznań Gr. 228, 233, 678; Wschowa Gr. 11, 38, 39.
Źródła drukowane
Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego. Lata 1696–1732, wyd. Michał Zwierzykowski, Poznań 2008, s. 231 n.
Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1628–1632, cz. 1. Województwa: poznańskie i kaliskie, wyd. Zenon Guldon, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967.
Teki Dworzaczka. Materiały historyczno-genealogiczne do dziejów szlachty wielkopolskiej XV–XX w., wyd. Biblioteka Kórnicka PAN, Kórnik-Poznań 1997.
Testamenty szlacheckie z ksiąg grodzkich wielkopolskich z lat 1657–1680, wyd. Paweł Klint, Wrocław 2011 (= „Źródła Dziejowe”, t. 28, pod red. Marka Górnego).
Volumina legum, t. 1, 2, 7, 9, Petersburg 1859, 1860; Kraków 1889.
Literatura
Balzer Oswald, Kancelarie i akta grodzkie w wieku XVIII, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 1881, 9, s. 896–912, 1009–1027; 1882, 10, s. 40–60.
Bielecka Janina, Działalność kancelarii, urzędów i instytucji okresu ksiąg i wpisów XIV–XVIII w., „Archeion” 1979, 68, s. 285–295
Bielecka Janina, Inwentarze ksiąg archiwów grodzkich i ziemskich Wielkopolski XIV–XVIII wieku. Województwo poznańskie, kaliskie, gnieźnieńskie, inowrocławskie, Poznań 1965 (= „Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Historii i Nauk Społecznych. Prace Komisji Historycznej” 22).
Bielecka Janina, Kancelaria grodzka wielkopolska w XVI–XVIII wieku, „Studia Źródłoznawcze” 1957, 1, s. 119–153.
Bielecka Janina, Organizacja i działalność kancelarii ziemskich i grodzkich wielkopolskich XIV–XVIII wieku, „Archeion” 1954, 22, s. 129–155.
Bielecka Janina, Organizacja i działalność sądów grodzkich w Prusach Królewskich w XV–XVIII w., „Archeion” 1977, 65, s. 155–174.
Bielecka Janina, Sąd grodzki w Wałczu, „Roczniki Historyczne” 1960, 26, s. 265–271.
Buczacki Leopold, Urzędy powiatowe w Wielkopolsce na przełomie XVI i XVII wieku, „Przegląd Historyczny” 1983, 4, z. 3, s. 471–493.
Chłapowski Krzysztof, Starostowie w Wielkopolsce, na Kujawach i Mazowszu 1565–1696 (materiały źródłowe), Warszawa 2007.
Cieplucha Zygmunt, Z przeszłości ziemi kościańskiej, Kościan 1929, s. 17.
Cynarski Stanisław, Falniowska-Gradowska Alicja, Szlachta urzędnicza w mieście. Urzędnicy i oficjaliści ziemscy i grodzcy sądeccy od XVI do XVIII wieku, [w:] Dzieje miasta Nowego Sącza, t. 1, pod red. Feliksa Kiryka, Warszawa-Kraków 1992, s. 745–789.
Dąbkowski Przemysław, Palestra i księgi sądowe sanockie w dawnej Polsce, „Pamiętnik Historyczno-Prawny” 1926, 1, z. 6, s. 1–241.
Dąbkowski Przemysław, Palestra i księgi sądowe trembowelski za czasów polskich, Lwów 1920.
Dąbkowski Przemysław, Palestra i księgi sądowe ziemskie i grodzkie w dawnej Polsce, „Pamiętnik Historyczno-Prawny” 1926, 3, z. 2, s. 5–207.
Dąbkowski Przemysław, Urzędnicy kancelaryjni sądów ziemskich i grodzkich w dawnej Polsce, Lwów 1918.
Dzieje Wielkopolski, t. 1. Do roku 1793, pod red. Jerzego Topolskiego, Poznań 1969.
Gąsiorowski Antoni, Powiat w Wielkopolsce XIV–XVI wieku. Z zagadnień zarządu terytorialnego i podziałów Polski późnośredniowiecznej, Poznań 1965.
Gąsiorowski Antoni, Starostowie wielkopolskich miast królewskich w dobie jagiellońskiej, Warszawa 1981.
Gąsiorowski Antoni, Urzędnicy zarządu lokalnego w późnośredniowiecznej Wielkopolsce, Poznań 1970.
Jop Robert, Creatio ministerialis w dawnej Polsce, „Roczniki Historyczne” 2002, 68, s. 97–106.
Jop Robert, Środowisko urzędnicze kancelarii grodzkich w Chełmie, Lublinie i Krasnymstawie w drugiej połowie XVII wieku, Lublin 2003.
Klint Paweł, „Świat na opak” w wielkopolskich księgach grodzkich XVII wieku. O humorystycznej twórczości urzędników kancelaryjnych, „Roczniki Historyczne” 71, 2005, s. 173–184.
Klint Paweł, Radość tworzenia, czyli o mało poważnych rysunkach w sądowych księgach wielkopolskich z XVII wieku, [w:] Kultura radości na ziemi wschowskiej. Obraz uroczystości, jubileuszy, wizyt gości, świąt, pod red. Pawła Klinta, Marty Małkus, Kamili Szymańskiej, Wschowa 2013, s. 51–67.
Łosowski Janusz, Kancelaria grodzka chełmska od XV do XVIII wieku. Studium o urzędzie, dokumentacji jej formach i roli w życiu społeczeństwa staropolskiego, Lublin 2004.
Łukaszewicz Józef, Opis historyczno-statystyczny miasta Poznania, t. 2, Poznań 1838.
Pielas Jacek, Kariery pisarzy grodzkich w województwie sandomierskim w pierwszej połowie XVII wieku, „Almanach Historyczny” 7, 2005, s. 95–117.
Pielas Jacek, Urzędnicy grodzcy nowokorczyńscy i ich kariery w XVII wieku, [w:] Dzieje biurokracji, t. 4, cz. 1, pod red. Artura Góraka, Krzysztofa Latawca, Dariusza Magiera, Lublin-Siedlce 2011, s. 137–152.
Pielas Jacek, W kręgu urzędników szlacheckiej prowincji. Uwagi o karierach i znaczeniu urzędników grodzkich w województwie sandomierskim w pierwszej połowie XVII wieku, [w:] Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej, pod red. Aleksandra Jankowskiego, Andrzeja Klondera, Bydgoszcz 2004, s. 73–87.
Szymczakowa Alicja, Personel sądu grodzkiego w Sieradzu za starosty Jana Koniecpolskiego (1442–1455), [w:] Studia z dziejów państwa i prawa polskiego, t. 4, pod red. Jacka Matuszewskiego, Łódź 1999, s. 169.
Szymczakowa Alicja, Woźni sądowi łęczyccy, sieradzcy i wieluńscy do połowy XV w., „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 1989, nr 36, s. 77–94.
Urzędnicy grodzcy i ziemscy lwowscy w latach 1352–1783, zestawił Karol Maleczyński, Lwów 1938 („Zabytki Dziejowe”. Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego we Lwowie, t. 6, z. 1).
Urzędnicy grodzcy trembowelscy, wyd. Karol Maleczyński, „Ziemia Czerwieńska” 1936, 2, z. 1, s. 302–317.
Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. Krzysztof Mikulski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1990 (= Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, pod red. Antoniego Gąsiorowskiego, t. 5. Pomorze – Prusy Królewskie, z. 2. Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku).
Urzędnicy wielkopolscy XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. Adam Bieniaszewski, Wrocław 1987 (= Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII–XVIII wieku. Spisy, pod red. Antoniego Gąsiorowskiego, t. 1. Wielkopolska (województwa poznańskie i kaliskie), z. 2. Urzędnicy wielkopolscy XVI–XVIII wieku).
Urzędnicy województwa bełskiego do połowy XVI w., oprac. Kazimierz Sochaniewicz, Adam Wolff, „Miesięcznik Heraldyczny” 1931, 10, s. 8–24.
Wojas Zbigniew, Kancelaria grodzka krakowska za starosty Jana Firleja w latach 1572–1574, „Archeion” 1957, 27, s. 193–216.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Paweł Klint
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 576
Liczba cytowań: 0
