Społeczno – gospodarczy obraz Sławatycz w świetle inwentarzy (1679-1764) (dawny powiat brzeskolitewski województwa brzeskolitewskiego).

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12775/KLIO.2022.002

Słowa kluczowe

Wielkie Księstwo Litewskie, małe miasta, dawne ośrodki miejskie, pogranicze

Abstrakt

Sławatycze są dawnym miastem prywatnym (obecnie wsią), położonym w okresie I Rzeczypospolitej na pograniczu etniczno-państwowo-kulturowym, co znalazło swoje odbicie w charakterze tego miasteczka. Jest to jedno z 15 miasteczek dawnego powiatu brzeskolitewskiego (Wielkiego Księstwa Litewskiego), które uzyskało status miasta w XVI w., a utraciło go w XIX w. W XVII i XVIII w. wielcy właściciele ziemscy przeprowadzali spisy gospodarcze swoich posiadłości; jednym z takich spisów jest zachowany inwentarz Sławatycz, sporządzany w latach 1656–1765 w nierównych odstępach czasu. Jest to łącznie kilkanaście różnych zestawów danych z różnych lat. Materiały te pozwalają zrekonstruować życie gospodarcze i społeczne oraz układ przestrzenny. Wspomniane inwentarze nie zostały dotąd opracowane jako całość.

Biogram autora

Adam Panasiuk - Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydział Nauk Humanistycznych. Instytut Historii

Aktualnie doktorant historii i student Filologii Klasycznej na KUL.

 

Publikacje:

  • Dawne miasteczka pogranicza litewsko – polskiego (starostwo brzeskie w województwie brzesko – litewskim do przełomu XVI – XVII w. Dokudów, Janów Podlaski, Piszczac, Wohyń), [w:] „Aktuálne otázky výskumu humanitných vied I” – Zborník z medzinárodnej vedeckej konferencje konanej v Ružomberku 15.12.2016, red. J. Považan, P. Zmátlo, Ružomberok 2016, s. 7 – 35.
  • Kodeń, Leśna Podlaska, Janów Podlaski – ośrodki kultu religijnego południowego Podlasia, [w:] „Aktuálne otázky výskumu humanitných vied II” - Zborník z medzinárodnej vedeckej konferencje konanej v Ružomberku 07.06.2018, Ružomberok 2019, s. 45 – 76.
  • Łomazy, Pieszczatka Woin – dawne miasta królewskie w starostwie brzeskim (województwo brzesko – litewskie) w świetle lustracji z 1566 r. Studium gospodarczo – przestrzenne, „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, 16(2019), z. 3, s. 41 – 70.

Bibliografia

Źródła:

AGAD, AR XXV, Inwentarz folwarku Sławatycze 1679 r., sygn. 3783/1

AGAD, AR XXV Inwentarz majętności Sławatyckiej 1685 r., sygn. 3784/1;

AGAD, AR XXV, Inwentarz majętności Sławatyckiej 1693 r., sygn. 3785;

AGAD, AR XXV, Inwentarz majątku Sławatycze 1718 r., sygn. 3787/1;

AGAD, AR XXV, Rewizja majętności Sławatycze 1726 r., sygn. 3790;

AGAD, AR XXV, Rewizja majętności Sławatyckiej 1728 r., sygn. 3791;

AGAD, AR XXV, Inwentarz folwarków Sławatyckich 1736 r., sygn. 3792;

AGAD, AR XXV, Rewizja gruntów majętności Sławatycze 1737 r., sygn. 3793;

AGAD, AR XXV, Rewizja gruntów majętności Sławatycze 1738 r., sygn. 3795;

AGAD, AR XXV, Rewizja pól z majętności Sławatyckiej 1741 r., sygn. 3796;

AGAD, AR XXV, Inwentarz inaczej rewizja państwa Sławatyckiego 1742 r., sygn. 3797;

AGAD, AR XXV, Rewizja gruntów majętności Sławatycz 1744 r., sygn. 3800;

AGAD, AR XXV, Rewizja gruntów państwa Sławatyckiego 1745 r., sygn. 3801;

AGAD, AR XXV, Inwentarz majętności Sławatycz 1746 r., sygn. 3802/2;

AGAD, AR XXV, Inwentarz majętności Sławatycze 1764 r., sygn. 3805.

09.12] 334. Привилеи Урсулу Волошину на село Славятичи у Берестеискомъ повете, [w:] Lietuvos Metrika, kn. 6. (1494 – 1506), Vilnius 2007.

Opracowania:

Demidowicz T., Sławatycze – zarys dziejów, Biała Podlaska 2003.

Jastrebickaja A., Małe miasta: specyfika średniowiecznej urbanizacji w Europie, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 1996, t. 44, z. 1, s. 35 – 36.

Michałowski G., Jarmoszewicz T., Sławatycze 1499 – 1999, Sławatycze 1999.

Ochmański J., W kwestii agrarnego charakteru miast W. Ks. Litewskiego w XVI w., [w:] Studia Historica. W 35 – lecie pracy naukowej Henryka Łowmiańskiego, red. A. Gieysztora, Warszawa 1959, s. 279 – 294.

Wawrzyńczyk A., Rozwój wielkiej własności na Podlasiu w XV i XVI w., Wrocław 1951.

Strony internetowe:

https://mapire.eu/en/map/europe-18century-firstsurvey (19.02.2019).

Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym

Pobrania

Opublikowane

2022-04-07

Jak cytować

1.
PANASIUK, Adam. Społeczno – gospodarczy obraz Sławatycz w świetle inwentarzy (1679-1764) (dawny powiat brzeskolitewski województwa brzeskolitewskiego). Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym [online]. 7 kwiecień 2022, T. 61, nr 1, s. 25–77. [udostępniono 21.1.2025]. DOI 10.12775/KLIO.2022.002.

Numer

Tom 61 Nr 1 (2022)

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Adam Panasiuk

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 976
Liczba cytowań: 0