Hrabina Louise Charlotte Schwerin (1684-1732) i Regina Salomea z Rusieckich Pilsztynowa (1718-po 1763) - w poszukiwaniu nowej ojczyzny i miejsca w społeczeństwie.

Abstrakt

Kobieca mobilność w XVIII wieku ograniczała się często do podróży podejmowanych pod kontrolą mężczyzny. Wyjazdy za uczestniczącym w życiu politycznym mężem, chęć wypełnienia praktyki religijnej jaką były pielgrzymki, czy konieczność/chęć odwiedzenia rodziny nie zawsze odbywały w towarzystwie opiekuna, lecz w większości przypadków za jego wiedzą i zgodą. Przemieszczanie się, często bardzo utrudnione ze względu na komplikacje logistyczne, stwarzało okazję do skonfrontowania się z nowym, nieznanym światem i przyjęcie lub odrzucenie poznawanej rzeczywistości, czy na wyjście poza sztywne schematy myślowe.

Przedmiotem analizy stały się dwa pamiętniki spisane w XVIII wieku kobiecą ręką: hrabiny Charlotte Louise von Heyden Schwerin oraz Reginy Salomei z Rusieckich Pilsztynowej. Przywołane damy podejmowały trud podróży. Wprawdzie każda z nich pokonała inny dystans i nie zawsze przyświecał im ten sam cel, lecz obie zmierzały ku doświadczeniu odkrywania nowego i nieznanego. Konfrontując się z zastaną rzeczywistością odnajdują inny świat, w który muszą się wkomponować. Subiektywna ocena poznanego otoczenia pokazuje proces budowania nowej tożsamości, determinowane już nie tylko przez płeć czy pochodzenie, ale także zastane warunki, konfrontując się z inną perspektywą społeczną, polityczną, czy religijną.

Artykuł jest poprawioną polską wersją referatu „La comtesse Schwerin et Salomea Pilsztynowa – deux cas d’adaptation culturelle en exil au XVIII siècle” przygotowanego na konferencję „Noblesse en exil” (5-6 czerwca 2018 r.)