Lokacje miast w dobrach prywatnych na Krajnie w średniowieczu (do końca XV wieku)
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.202.022Słowa kluczowe
Krajna, lokacja, miasta prywatne, prawo niemieckie, urbanizacjaAbstrakt
The article discusses the issue of noble towns in the area of Nakielski poviat in the Middle Ages. The elaboration presents urbanization of this area and the related issues concerning the process of embedment of towns within private goods, difining the variants of town rights and formulating and functioning of the local self -government .Attention was also paid to town as one of the components of a noble property and the subject of transactions and family divisions.
Artykuł dotyczy zagadnienia miast szlacheckich na obszarze powiatu nakielskiego w średniowieczu. Opracowanie przedstawia urbanizację tego terytorium i związane z tym kwestie dotyczące procesu osadzania miast w dobrach prywatnych, okreslenia odmiany prawa miejskiego oraz formowania i funkcjonowania samorządu. Zwrócono też uwagę na miasto jako część składową majątku szlacheckiego oraz przedmiot transakcji i działów rodzinnych.
Bibliografia
BIBLIOGRAFIA
Źródła archiwalne:
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie
Acta Consistoriae Sententiae C1.
Archiwum Państwowe w Poznaniu
Księgi grodzkie nakielskie – 1, 2, 3
Księgi grodzkie poznańskie – 4, 5
Księgi ziemskie gnieźnieńskie – 3, 4, 7, 8
Księgi ziemskie nakielskie – 1
Księga zastępcy króla
Archiwum Państwowe w Toruniu
Katalog III. Listy cechowe
Źródła publikowane:
Die ältesten grosspolnischen Grodbücher, t. 2, wyd. J. Lekszycki, Lipsk 1887.
Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 3, wyd. I.
Zakrzewski, Poznań 1881; t. 6, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Warszawa-Poznań 1982; t. 10, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jasiński, Warszawa-Poznań 1993; t. 11, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jasiński, T. Jurek, I. Skierska, Poznań 1999.
Kronika Jana z Czarnkowa, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 2, wyd. J. Szlachtowski, Lwów 1872.
Kronika Jana z Czarnkowa, tłum J. Żerbiłło, opr. M. D. Kowalski, Kraków 2001.
Knigi Polskoj koronnoj metryki XV stoletija, t. 1, wyd. A. Mysłowski, W. Graniczny, Warszawa 1914.
Lites ac res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum, t. 3, wyd. 2, wyd. J. Karwasińska, Warszawa 1935.
Jan Łaski, Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej, t. 1, wyd. j. Łukowski i J. Korytkowski, Gniezno 1880.
Matricularum Regni Poloniae summaria excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Warsoviensi asservantur, t. 2, wyd. T. Wierzbowski, Warszawa 1915.
Przyczynki do dziejów polskich z Archiwum miasta Wrocławia, wyd. A. Mosbach, Poznań 1860.
Wizytacje dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i kapituły gnieźnieńskiej z XVI w., wyd. B. Ulanowski, Kraków 1920.
Literatura:
Atlas historyczny Polski. Wielkopolska drugiej połowie XVI wieku, cz. II, red. K. Chłapowski, M. Słoń, Warszawa 2017.
J. Bieniak, Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwowego w latach 1300-1306, wyd. 2, Wodzisław Śląski 2011.
M. Bogucka, H. Samsonowicz, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław 1986.
M. Drozdowski, Od średniowiecznej lokacji do pierwszego rozbioru Polski, w: Dzieje Wyrzyska, Poznań 1999.
O. Goerke, Der Kreis Flatow, Flatow 1918.
T. Jurek, Garść uwag o początkach Złotowa, w: Pomerania et alia, red. J. Karczewska, M. Tureczek, Toruń 2017.
J. Karczewska, Własność szlachecka na pograniczu wielkopolsko-kujawskim w pierwszej połowie XV wieku, Kraków 2010.
A. Krajna –Wielatowski, Ziemia złotowska, Poznań 1928.
A. Lauferski, Ziemia Nakielska w XV w., Roczniki Historyczne, t. 2, 1926.
S. Leitgeber, Goślubscy vel Sempelborscy herbu Sulima. Przyczynek do dziejów rodziny w XV-XVI wieku, Genealogia. Studia i Materiały Historyczne, t. 4, 1994.
S. Leitgeber, Potuliccy, Londyn 1990.
T. Opozda, Mennica łobżenicka, Wrocław-Warszawa 1975.
J. Pakulski, Dźwierszno – quondam oppidum in districtu Naklensi, w: Studia nad dziejami miast i mieszczaństwa w średniowieczu, Toruń 1996.
J. Pakulski, Wałdowscy i ich fundacja dla augustianów (w Górce), w: Personae Colligationes Facta, Toruń 1991.
J. Pakulski, W sprawie początków i lokacji Łobżenicy. Przyczynek do dziejów wielkopolskich Pałuków w XIV wieku, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Historia t. 26, 1992.
Przywilej lokacyjny Złotowa, w: Złotów na Krajnie, Złotów 2015.
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych, t. 77, 2016 (numer specjalny).
P. Szafran, Osadnictwo historyczne Krajny w XVI-XVIII wieku, Gdański 1961.
R. Szczygieł, Lokacje miast w Polsce XVI wieku, Lublin 1989.
S. Szybkowski, Elita szlachecka Krajny w czasach Andegawenów i pierwszych Jagiellonów (1370-1492), w: Dziedzictwo kulturowe na Krajnie i Pałukach. Wybrane problemy z dziejów Krajny nakielskiej, red. S. Łaniewski, L. Skaza, Nakło 2004.
A. Szweda, Na polsko-krzyżackim pograniczu. Działalność starosty nakielskiego Jarosława z Iwna (1413-1423), Roczniki Historyczne, t. 69, 2003.
A. Szweda, Ród Grzymałów w Wielkopolsce, Toruń 2001.
J. Wiesiołowski, Miasto w przestrzeni społecznej późnego średniowiecza, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, red. S. K. Kuczyński, t. 3, Warszawa 1985.
J. Wiesiołowski, Sieć miejska w Wielkopolsce w XIII-XVI wieku. Przestrzeń i społeczeństwo, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 28, 1980.
J. Zdrenka, Ponowne nadanie prawa magdeburskiego miastu Złotów w 1665 roku, w: Złotów na Krajnie, Złotów 2015.
J. Zdrenka, Trzy nieznane listy złotowskie z XV –XVII wieku, Rocznik Słupski,1985 (druk 1989), vol. 6.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Joanna Danuta Karczewska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 925
Liczba cytowań: 0
