Epidemiological knowledge as a scientific value in assessment of health status of an individual and population

Abstract

Wstęp. Brak ostatecznie zdefiniowanego pojęcia zdrowia stanowi utrudnienie w prowadzeniu ujednoliconych badań naukowych o szerokim zakresie tematyki badawczej opartej na każdej z trzech płaszczyzn zdrowia. Cele. Określenie zaawansowania stanu wiedzy na temat definiowania zdrowia oraz omówienie znaczenia badań epidemiologicznych w ocenie stanu zdrowia jednostki i populacji. Przedstawienie celów badań epidemiologicznych dotyczących jakości i trafności działań prozdrowotnych na rzecz populacji. Metody. Zastosowano metodę analizy piśmiennictwa naukowego, dostępnych materiałów tematycznych i analizę danych statystycznych. Wyniki. Różnice w definiowaniu zdrowia i stanu zdrowia wynika głównie z faktu, że badacze uwzględniają różne elementy wiedzy, niemal z każdej gałęzi nauki, o różnym poziomie jej zaawansowania. Prowadzone teoretyczne rozważania nad pojęciem zdrowia oraz stanów wynikających z zakłóceń funkcjonowania organizmu są niezbędne do określania potrzeb zdrowotnych wyrażonych i niewyrażonych. Rodzaje dysfunkcji są następstwem chorób, w tym genetycznych, urazów i zatruć, które dla części osób przechodzą w stan przewlekły krótkotrwały lub trwały, określany jako niepełnosprawność. Rzetelna ocena poszczególnych problemów zdrowotnych wymaga kontynuowania badań epidemiologicznych z zastosowaniem nowoczesnych wielowymiarowych metod biostatystycznych. Podsumowanie. Wielość stanów chorobowych, ich rodzaje i następstwa oraz zaspokajanie potrzeb leczniczych, opiekuńczych, socjalnych i rehabilitacyjnych osób chorych i niepełnosprawnych wymaga nowoczesnych, systemowych rozwiązań. Głównym miejscem tych działań powinno być środowisko życia. Rozpoznanie potrzeb i dobra jakość świadczeń zdrowotnych może być zapewniona głównie przez prowadzenie długofalowych epidemiologicznych badań populacyjnych. W wielu krajach świata, zwłaszcza rozwiniętych, sytuacja zdrowotna społeczeństw określana jest głównie dzięki wynikom wieloletnich, prospektywnych badań epidemiologicznych. Są one niezbędne do opracowywania celowanych programów profilaktycznych i promocji zdrowia.