Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Scientific Counsil
    • Redaktorzy tematyczni
    • List of reviewers (2018-2019)
    • Ethical Standards
    • Payments
    • Indexing
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • English
  • Język Polski

Historia i Polityka

O cywilizacyjny awans Polski Roman Dmowski wobec idei modernizacji Polski 1918–1939
  • Home
  • /
  • O cywilizacyjny awans Polski Roman Dmowski wobec idei modernizacji Polski 1918–1939
  1. Home /
  2. Archives /
  3. No. 10 (17) (2013) /
  4. Artykuły

O cywilizacyjny awans Polski Roman Dmowski wobec idei modernizacji Polski 1918–1939

Authors

  • Wojciech Kapica Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

DOI:

https://doi.org/10.12775/HiP.2013.011

Keywords

modernizacja Polski, nacjonalizm polski, myśl polityczna nacjonalistów, modernization of Polish, Polish nationalism, nationalist political thought

Abstract

For a civilizational development of Poland.  Roman Dmowski in the face of the idea of modernization of Poland 1918–1939

The Roman Dmowski’s propositions of modernization of interwar Poland (1918–1939) can not be considered in terms of theories of modernization created after 1945 as a coherent, logic systems. For Dmowski the modern (modernized) Poland would be a „efficient” state with capitalist economy, free market and the respect for private property, with reduced social legislation, with developed industry and agriculture, with a strong middle class, with restricted bureaucratic machine; a national state with restricting the rights of national minorities, with low number of Jews, with the limiting the powers of the legislature and a strong executive, with association polishness with catholicism and strong emphasis on the presence of catholic religion in social life. Some ideas of Dmowski were not bad (e.g. save money and reduction of excessively developed bureaucratic machine, the development of industry and agriculture, the fight against speculation), however, the proposals were often too vague or unclear or were remarkably oriented to the free market and for this reason had no chance of implementation and popularity in the atmosphere of the 20s and 30s in interwar Poland (e.g. proposal of reduction excessively developed social legislation), some of proposals were expressly anti-Semitic. Similarly, in the area of the Polish political system and political life Dmowski offered „positive” solutions (recovery and moralisation of Polish political life, raising the niveau of political culture of the Polish political elites and Polish society, strengthening of executive power) and „negative” proposals (association polishness with catholicism and his instrumental use, desire to make Poland a national state, desire to move away from the rule of parliamentary, postulate of removing the excess of the Jewish population in Poland). The least controversial were proposals in the sphere of social and mental modernization of the Polish society (attachment to the rule of law, the cultural and civilizational raising of lower strata and classes, care for a family – according to Dmowski important institution for society, increasing hard work / diligence of the Polish population, learning of positive competition or skills competition, development of the awareness of the Polish population concerning social and economic problems, emphasis on its own – Polish creativity). It is impossible unambiguously assess all Dmowski’s proposals of Poland’s modernization – they were characterized by – similar to entire creative achievements of Dmowski – some „duality” – controversional ideas were mixed with interesting concepts, sometimes original.

References

Dmowski R., Anglia powojenna i jej polityka. Uwagi ogólne, Warszawa 1926, s. 68.

Dmowski R., Myśli nowoczesnego Polaka, Warszawa 1934, s. 22-23, 28, 30-31, 34-38, 40, 42, 49-52, 55-56, 60, 64, 89, 98, 106, 107, 109, 114-116.

Dmowski R., Zagadnienie rządu, Warszawa 1927, s. 16, 26.

Kawalec K., Narodowa Demokracja wobec faszyzmu 1922–1939. Ze studiów nad dziejami myśli politycznej obozu narodowego, Warszawa 1989, s. 96–97.

Kawalec K., Narodowa Demokracja wobec procesów modernizacyjnych. Dylematy, recepty, racje, [w:] Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, pod red. J. Kloczkowskiego i M. Szułdrzyńskiego, Kraków 2006.

Kawalec K., Roman Dmowski 1864–1939, Wrocław – Warszawa – Kraków 2002, s. 8, 52, 236, 271, 280.

Kawalec K., Spadkobiercy niepokornych. Dzieje polskiej myśli politycznej 1918–1939, Wrocław – Warszawa – Kraków 2000, s. 49.

Kornat M., „Polska jest mocarstwem” – czyli z dziejów polskiej kultury politycznej w XX wieku, [w:] Kornat M., Polityka równowagi 1934–1939. Polska między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007, s. 68–71, 110–122.

Koryś P., Jaka nowoczesność? Refleksja społeczno-ekonomiczna Narodowej Demokracji do 1926 roku jako głos w dyskusji nad potrzebą i sposobem modernizacji Polski, [w:] Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, pod red. J. Kloczkowskiego i M. Szułdrzyńskiego, Kraków 2006, s. 90.

Kułakowski M. [Józef Zieliński], Roman Dmowski w świetle listów i wspomnień, T. II, Londyn 1972, s. 82, 241, 315.

Maj E., Pojęcie nowoczesności w pisarstwie politycznym Romana Dmowskiego, [w:] Myśl polityczna Romana Dmowskiego, pod red. J. Engelgarda, Warszawa 2009, s. 120.

Micewski A., Roman Dmowski, Warszawa 1971, s. 18.

Pisma, T. IX: Polityka narodowa w odbudowanem państwie, Częstochowa 1939, s. 9-13, 22–23, 25-27, 118-119, 145-146, 148, 152-154, 155, 157-160, 198, 200, 206-209, 211-214, 220-221, 224-226, 264-265, 268–269, 271, 303, 308, 313-314.

Pisma, T. V: Polityka polska i odbudowanie państwa. Cz. I. Przed wojną. Wojna do r. 1917, Częstochowa 1937, s. 27, 29–30, 32, 167–169, 331.

Pisma, T. VI: Polityka polska i odbudowanie państwa. Druga połowa. Wojna od r. 1917. Pokój, Częstochowa 1937, s. 194; Pisma, T. IX, s. 217-219, 225, 230.

Pisma, T. VII: Świat powojenny i Polska, Częstochowa 1937, s. 50, 56–59, 67-69, 71, 80-82, 85-86, 227, 295, 333-335, 383, 413, 440.

Pisma, T. X: Od Obozu Wielkiej Polski do Stronnictwa Narodowego, Częstochowa 1939, s. 6-7, 15, 26, 40, 46, 49, 54-56, 64-66, 66-68, 70-72, 87-91, 106-107, 123,132, 133, 138-139, 146-148, 178, 181-182, 191, 195, 198-200, 213-214, 216, 219-222,238-239, 243-245.

Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Kraków 2005, s. 130 i n.

Wapiński R., Narodowa Demokracja 1893–1939. Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1980, s. 82, 93, 152, 155.

Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1989, s. 17, 87-88, 270, 320, 325, 357.

Historia i Polityka

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2014-07-02

How to Cite

1.
KAPICA, Wojciech. O cywilizacyjny awans Polski Roman Dmowski wobec idei modernizacji Polski 1918–1939. Historia i Polityka. Online. 2 July 2014. No. 10 (17), pp. 9-43. [Accessed 5 July 2025]. DOI 10.12775/HiP.2013.011.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

No. 10 (17) (2013)

Section

Artykuły

License

Nicolaus Copernicus University fully respects the right to privacy and protection of personal data of all authors. The authors’ personal data is not used for commercial and/or marketing purposes.

Stats

Number of views and downloads: 728
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • English
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

modernizacja Polski, nacjonalizm polski, myśl polityczna nacjonalistów, modernization of Polish, Polish nationalism, nationalist political thought

cross_check

The journal content is indexed in CrossCheck, the CrossRef initiative to prevent scholarly and professional plagiarism

Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop