Obraz zakonu krzyżackiego w oczach polskiej młodzieży. Analiza badań kwestionariuszowych
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2025.018Słowa kluczowe
Krzyżacy, badania ankietowe, młodzież szkolna, podręczniki szkolneAbstrakt
Celem niniejszego artykułu było odniesienie opinii i wiedzy uczniów polskich szkół średnich na temat Krzyżaków do współczesnej narracji naukowej i edukacyjnej dotyczącej rycerzy zakonnych. Badania mające charakter wstępny zostały ograniczone do grup docelowych uczniów szkół średnich w Krakowie oraz Lublinie. Metodą badawczą była ankieta rozdawana obejmująca kwestionariusz pytań zamkniętych. Na podstawie przeprowadzonych analiz można stwierdzić, że pomimo zmian w narracji naukowej i podręcznikowej, która w większym stopniu eksponuje rolę kulturalną i gospodarczą zakonu, w postrzeganiu rycerzy nadal dominuje wymiar militarny. Obraz zakonu wśród uczniów zaczyna się powoli niuansować i jest daleki od jednoznacznie negatywnej czarnej legendy. W świetle udzielanych przez uczniów odpowiedzi można stwierdzić, że Krzyżacy nie są już siłą „podstępną” i „niszczycielską”, jak przedstawiano ich w czasach PRL-u.
Bibliografia
Arnold, U. (2010). Der Deutsche Orden als Objekt politischer Ideologie im 19.–20. Jahrhundert (ss. 146). W: J. Gancewski (red.). Zakon krzyżacki w historii, ideologii i działaniu – symbole dziejowe. Olsztyn: Polskie Towarzystwo Historyczne.
Biskup, M., Labuda, G. (1986). Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach. Gospodarka – społeczeństwo – państwo – ideologia. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
Boockmann, H. (1981). Der Deutsche Orden. Zwölf Kapitel aus seiner Geschichte. München: C.H. Beck.
Kosman, M. (1989). Historia: wielkość i upadek Rzeczypospolitej szlacheckiej. Podręcznik dla klasy szóstej szkoły podstawowej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Kosman, M. (2010). Krzyżacy w historii i legendzie wieków. W 600. rocznicę grunwaldzkiej wiktorii. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Grado.
Jankowiak, S. (2000). Historia I: [podręcznik do gimnazjum]: razem przez wieki. Poznań: Wydawnictwo Arka.
Kamieński, A. (2015). Heinrich von Treitschke i Kazimierz Jarochowski. Dyskurs dziewiętnastowiecznych historyków o dziejach Prus, Austrii i Polski (ss. 319–333). W: W. Łazuga, S. Paczos (red.). Między polityką, historią a pamięcią historyczną. Studia z dziejów Polski okresu porozbiorowego. Poznań: Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Musiał, D., Polacka, K., Roszak, S. (1999). Historia: podręcznik dla I klasy gimnazjum. Gdańsk: Wydawnictwo M. Rożak.
Najder, Z. i in. (red.). (2014). Węzły pamięci niepodległej Polski. Kraków–Warszawa: Fundacja Węzły Pamięci, Muzeum Historii Polski, Wydawnictwo Znak.
Pawlak, M., Szweda, A. (2019). Poznać przeszłość. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Część 1. Zakres podstawowy. Warszawa: Nowa Era.
Pogoda-Kołodziejak, A. (2011). Zakon krzyżacki w literaturze polskiej i niemieckiej XIX i pierwszej połowy XX wieku. Warszawa: Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Sarnowsky, J. (2020). Kommunikation in der Krise. Der Briefwechsel in Deutschen Orden während des Dreizehnjährigen Krieges in Preußen (ss. 129–151). W: R. Czaja, K. Kopiński (red.). Piśmiennictwo. Opisywanie i interpretacja źródeł. Studia ofiarowane Profesorowi Januszowi Tandeckiemu w 70. rocznicę urodzin. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Szostakowski, S. (1972). Historia dla klasy VI. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Treitschke von, H. (1955). Das deutsche Ordensland Preußen. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Trybulski, K. (2014). Krzyżacy. Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Gdynia: Region.
Urbanek, M. (2011). Broniewski. Miłość, wódka, polityka. Warszawa: Iskry.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Przemysław Łukasik

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.
Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 35
Liczba cytowań: 0