Zarys problemu bezpieczeństwa Polski w myśli politycznej Polskiego Stronnictwa Ludowego po 1990 r.
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2025.004Słowa kluczowe
bezpieczeństwo, myśl polityczna, ruch ludowy, PSLAbstrakt
Polskie Stronnictwo Ludowe od początku transformacji systemowej w Polsce jest stałym elementem sceny politycznej. W przestrzeni refleksji politycznej Stronnictwa występują zagadnienia związane z aksjologicznymi podstawami działalności, w tym także z kwestią zapewnienia bezpieczeństwa Polski. Według PSL czynnikiem wprowadzającym poczucie bezpieczeństwa jest zagwarantowanie bytu jednostkowego, rodzinnego i narodowego Polaków. Ludowcy zawsze podkreślali potrzebę zapewnienia suwerenności państwa, ochrony jego granic i obrony obywateli polskich przebywających poza obszarem Rzeczypospolitej. Zwracano uwagę na potrzebę kształtowania dobrych stosunków z sąsiadami i innymi państwami. Partia swoją myśl polityczną dotyczącą kwestii bezpieczeństwa kilkakrotnie modernizowała, wzbogacając ją o nowe treści odpowiadające pojawiającym się wyzwaniom. W latach 90. XX w. w programach PSL problem bezpieczeństwa postrzegany był tradycyjnie, jako bezpieczeństwo państwa i jego obrona. W kolejnych – bezpieczeństwo państwa miało zostać osiągnięte dzięki wielu przedsięwzięciom krajowym czy międzynarodowym, takim jak m.in. wejście Polski w struktury euroatlantyckie, współpraca z sąsiadami, działalność w ramach CEFTA, poprawa bezpieczeństwa ekologicznego oraz ostatnie – walka z pandemią COVID-19, modernizacja armii i pomoc dla Ukrainy. Ludowcy jako wyznawcy „trzeciej drogi” postulują pluralizm w gospodarce, który ma również znaczenie dla bezpieczeństwa państwa.
Bibliografia
Dąbrowski, S. (1992). Przełomowa dekada 1980–1990. Rocznik Dziejów Ruchu Ludowego, 27, 45–60.
[Dwanaście] 12 Gwarancji Trzeciej Drogi. (2023). Warszawa: KKW Trzecia Droga PSL – PL2050 Szymona Hołowni. Pobrane z: https://www.psl.pl/12-gwarancji-trzeciej-drogi/.
Gmitruk, J. (2003). Ruch ludowy w Polsce. Zarys dziejów. Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego.
Gmitruk, J. (2012). Kwestia własności ziemi i bezpieczeństwa żywnościowego w programie Polskiego Stronnictwa Ludowego – Odrodzenie. W: J. Gmitruk, A. Indraszczyk, S. Stępka (red.). Partie i ruchy chłopskie i ludowe w Europie wobec problemów współczesności. Ziemia, rolnictwo, bezpieczeństwo (ss. 47–77). Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Wydział Nauk Humanistycznych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
Grządkowski, P. (2012). Priorytety programowe Polskiego Stronnictwa Ludowego w kampaniach wyborczych do parlamentu w latach 1991–2011. W: J. Gmitruk, A. Indraszczyk, S. Stępka (red.). Partie i ruchy chłopskie i ludowe w Europie wobec problemów współczesności. Ziemia, rolnictwo, bezpieczeństwo (ss. 79–93). Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Wydział Nauk Humanistycznych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
Indraszczyk, A. (2008). Problem bezpieczeństwa państwowego i międzynarodowego w programach polskich partii politycznych. Doctrina. Studia społeczno-polityczne, 5, 31–48.
Jachymek, J. (1993). Neoagraryzm i trzecia droga. Przebudowa i walka o nową Polskę. Lublin: Oficyna Wydawnicza „Czas”.
Jachymek, J. (2008). Współczesna myśl polityczna ruchu ludowego. W: E. Maj, A. Wójcik (red.). Myśl polityczna w Polsce po 1989 roku. Wybrane nurty ideowe (ss. 161–181). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Jakiej Polski chcemy. Dokumenty programowe. (1991). Warszawa: PSL.
Koalicja SLD-PSL po roku (dorobek, problemy, wnioski). (1994). Warszawa: PSL.
V Kongres Polskiego Stronnictwa Ludowego. Dokumenty programowe. (1997). Warszawa: PSL.
VI Kongres Polskiego Stronnictwa Ludowego. Dokumenty programowe. (1998). Warszawa: PSL.
VII Kongres Polskiego Stronnictwa Ludowego. Dokumenty programowe. (2000). Warszawa: PSL.
VIII Kongres Polskiego Stronnictwa Ludowego. Dokumenty programowe. (2004). Warszawa: PSL.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (1997). Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483.
Krzeczunowicz, A. (1999). Krok po kroku. Polska droga do NATO 1989–1999. Kraków: Znak.
Łukaszewicz, A. (2001). Nauka, innowacje, technologia. W: M. Dobroczyński, A. Jasińska (red.). Wiek wielkich przemian (ss. 71–88). Warszawa–Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Nadzwyczajny IX Kongres PSL. „Stawiamy na normalność – Polska lepszych szans”. Deklaracja programowa Polskiego Stronnictwa Ludowego, Warszawa 15 kwietnia 2007 r. (2007). Warszawa: PSL.
Narodowe priorytety PSL na lata 2007–2011. Komitet Wyborczy PSL Warszawa 2007. (2007). Warszawa: PSL.
O kształtowanie szans rozwoju dla Polski. IV Kongres Polskiego Stronnictwa Ludowego. Uchwała programowa. (1995). W: O kształtowanie szans rozwoju dla Polski. Dokumenty programowe. Warszawa: PSL.
Program polityczny i społeczno-gospodarczy Polskiego Stronnictwa Ludowego (w ujęciu tezowym). (1990). Warszawa: PSL.
Program polityczny i społeczno-gospodarczy. Deklaracja ideowa. (1996). Warszawa: PSL.
Program Polskiego Stronnictwa Ludowego 2023. (2023). Pobrane z: https://www.psl.pl/program/.
Program społeczno-gospodarczy Polskiego Stronnictwa Ludowego. VIII Kongres PSL, Warszawa 23 X 2004. (2004). Warszawa: PSL.
Program. Punkty dla Polski – kierunki prezydentury Waldemara Pawlaka. (2012). W: I. Słodkowska, M. Dołbakowska (red.). Wybory prezydenckie 2010. Programy kandydatów (ss. 135–146). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Stawiamy na normalność – Polska lepszych szans. Deklaracja programowa Polskiego Stronnictwa Ludowego, Warszawa 15 kwietnia 2007. (2007). Warszawa: PSL.
Stenogram XI Nadzwyczajnego Kongresu ZSL „Kongresu Odrodzenia Ruchu Ludowego”, 27–29 XI 1989. (1989). Archiwum Zakładu Historii Ruchu Ludowego w Warszawie, PSL – Odrodzenie, sygn. 11-13.
Szamik, J. (2016). Polskie Stronnictwo Ludowe 1990–2005. Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego.
Wójciak, K. (2012). Bezpieczeństwo ekologiczne w działalności Polskiego Stronnictwa Ludowego w latach 2004–2011. W: J. Gmitruk, A. Indraszczyk, S. Stępka (red.). Partie i ruchy chłopskie i ludowe w Europie wobec problemów współczesności. Ziemia, rolnictwo, bezpieczeństwo (ss. 123–143). Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Wydział Nauk Humanistycznych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
Wystąpienie Posła Janusza Dobrosza. (1998). W: Sprawozdanie stenograficzne z posiedzenia Sejmu RP III Kadencji. Posiedzenie nr 13. 4 i 5 marca 1998 (ł. 86–87). Pobrane z: https://orka2.sejm.gov.pl/Stenogramy3.nsf/main?OpenForm&Seq=1#top.
Wystąpienie Posła Romana Jagielińskiego. (1998). W: Sprawozdanie stenograficzne z posiedzenia Sejmu RP III Kadencji. Posiedzenie nr 1. 4 i 5 marca 1998 (ł. 99–100). Pobrane z: https://orka2.sejm.gov.pl/Stenogramy3.nsf/main?OpenForm&Seq=1#top.
Wystąpienie Premiera Waldemara Pawlaka. (1992). W: Sprawozdanie stenograficzne z posiedzenia Sejmu RP I Kadencji. Posiedzenie nr 19. 1, 2, 3 i 4 lipca 1992 (ł. 7–13). Pobrane z: https://orka2.sejm.gov.pl/Stenogramy1.nsf/main?OpenForm&Seq=1#top.
Wystąpienie Premiera Waldemara Pawlaka. (1993). W: Sprawozdanie stenograficzne z posiedzenia Sejmu RP II Kadencji. Posiedzenie nr 2. 8, 9 i 10 listopada 1993 (ł. 4–13). Pobrane z: https://orka2.sejm.gov.pl/Stenogramy2.nsf/main?OpenForm&Seq=1#top.
Żywią, bronią, gospodarują. Dokumenty programowe. (1993). Warszawa: PSL.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Marcin Wichmanowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.
Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 66
Liczba cytowań: 0
