Polityka pamięci w kontekście bezpieczeństwa zewnętrznego Polski po 2015 r.
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2025.002Słowa kluczowe
polityka pamięci, Prawo i Sprawiedliwość, bezpieczeństwo zewnętrzne PolskiAbstrakt
Cel zaprezentowanych w niniejszym artykule badań stanowiło udzielenie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób po roku 2015 (w którym partia Prawo i Sprawiedliwość zwyciężyła w wyborach parlamentarnych i prezydenckich) organy polskiej polityki zagranicznej wykorzystywały treści polityki pamięci do definiowania i konkretyzowania bezpieczeństwa zewnętrznego Polski. Aby rozwiązać postawiony problem, posłużono się dwiema dopełniającymi się metodami badawczymi (analizą struktur narracyjnych oraz analizą treści). Dzięki obranej perspektywie badawczej możliwe stało się wieloaspektowe rozpatrzenie pochodzących z badanego okresu wypowiedzi i dokumentów, w których właściwe w dziedzinie polityki zagranicznej władze przedstawiały kierunki kreacji i pojmowania bezpieczeństwa Polski, czyniąc to poprzez podejmowanie narracji pamięci. W badaniu zwrócono uwagę na trzy obszary tematyczne: relacje z Federacją Rosyjską, relacje z Ukrainą oraz budowę wizerunku państwa w służbie bezpieczeństwa.
Bibliografia
Cichocki, M. A. (2005). Władza i pamięć. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
Euractiv.pl. (2017). Exposé ministra Waszczykowskiego. Pobrane z: https://www.euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/press_release/minister-witold-waszczykowski-o-priorytetach-polskiej-dyplomacji-w-2017-roku/.
Grabowski, K. A. (2019). Polityka historyczna versus bezpieczeństwo państwa. W: Z. Polcikiewicz, P. Siemiątkowski, P. Tomaszewski (red.). Współczesne wyzwania polityki bezpieczeństwa państwa (ss. 49–51). Toruń: Wyd. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa.
Instytut Pamięci Narodowej. (2020). IPNtv: Kłamstwo Katyńskie – od Stalina do Gorbaczowa. Pobrane z: https://ipn.gov.pl/pl/80-rocznica-zbrodni-kat/historia-z-ipn/101718,IPNtv-Klamstwo-Katynskie-od-Stalina-do-Gorbaczowa.html.
Kałużna, J. (2015). Pamięć zbiorowa a kształtowanie świadomości w zakresie bezpieczeństwa: wpływ polityki historycznej na postrzeganie roli kobiet w siłach zbrojnych na przykładzie żołnierek i powstanek. W: I. Andruszkiewicz, M. Skarżyński (red.). Jednostka wobec wyzwań zmieniającego się środowiska bezpieczeństwa (ss. 195–200). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Katyń 1940. (2013). Katyń w Strasburgu. Pobrane z: https://katyn.ipn.gov.pl/kat/histori/walka-o-prawde/katyn-w-strasburgu/3658,Skargi-katynskie-przed-Europejskim-Trybunalem-Praw-Czlowieka-w-Strasburgu.html.
Kordas, J. (2014). Polska – Ukraina – Rosja: polityka bieżąca i historyczna w latach 2004–2014 (do 25 maja). Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Securitate et Educatione Civili, 4, 72–89.
Kula, M. (2004). Między przeszłością a przyszłością: o pamięci, zapominaniu i przewidywaniu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Lebow, R. N., Kansteiner, W., Fogu, C. (red.). (2006). The Politics of Memory in Postwar Europe. Durham–London: Duke University Press.
Levy, D. (2021). Memory Practices and Theory in a Global Age. W: G. Delanty, S. P. Turner (red.). Routledge International Handbook of Contemporary Social and Political Theory (ss. 501–511). Oxon–New York: Routledge.
Materski, W. (2012). Problem rehabilitacji ofiar zbrodni katyńskiej w stosunkach polsko-rosyjskich. Nowa Polityka Wschodnia, 1(2), 39–53.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych. (2017). Strategia Polskiej Polityki Zagranicznej 2017–2021. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/strategia.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych. (2018). Informacja Ministra Spraw Zagranicznych o zadaniach polskiej polityki zagranicznej w 2018 roku. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/expose-2018.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych. (2019). Minister Jacek Czaputowicz o priorytetach polskiej dyplomacji w 2019 roku. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/minister-jacek-czaputowicz-o-priorytetach-polskiej-dyplomacji-w-2019-roku.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych. (2023). Informacja Ministra Spraw Zagranicznych o zadaniach polskiej polityki zagranicznej w 2023 r. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/informacja-ministra-spraw-zagranicznych-o-zadaniach-polskiej-polityki-zagranicznej-w-2023-r.
Muzeum Historii Polski. (2020). Kłamstwo katyńskie. Pobrane z: https://muzhp.pl/wiedza-on-line/klamstwo-katynskie.
Nijakowski, L. M. (2006). Baron Münchhausen, czyli o polskiej polityce pamięci. Przegląd Polityczny, 75, 54–63.
Onet Wiadomości. (2015). Waszczykowski dla „Gazety Wyborczej”: zaskarżymy Rosję, tak jak oni nas za Katyń skarżyli. Pobrane z: https://wiadomosci.onet.pl/kraj/waszczykowski-dla-gazety-wyborczej-zaskarzymy-rosje-tak-jak-oni-nas-za-katyn-skarzyli/14qmj8.
Ponczek, E. (2011). Polityka historyczna – od refleksji politycznej do racji stanu (ogląd z perspektywy polskiej). Athenaeum. Polskie studia politologiczne, 28, 167–191.
Ponczek, E. (2015). Polityka historyczna a geopolityczny wymiar bezpieczeństwa (ogląd z perspektywy polskiej). W: M. Fałdowska, A. Wielomski (red.). Bezpieczeństwo we współczesnej myśli politycznej (ss. 171–194). Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky.
Portal Samorządowy. (2020). Szef MSZ: nie godzimy się na fałszowanie historii dotyczącej II wojny światowej. Pobrane z: https://www.portalsamorzadowy.pl/polityka-i-spoleczenstwo/szef-msz-nie-godzimy-sie-na-falszowanie-historii-dotyczacej-ii-wojny-swiatowej,179866.html.
Prezydent.pl. (2022). Polska nigdy nie pogodziła się ze zbrodnią katyńską i jej konsekwencjami. Pobrane z: https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta-rp/wystapienia/prezydent-polska-nigdy-nie-pogodzila-sie-ze-zbrodnia-katynska-i-jej-konsekwencjami-enua,52005.
Prezydent.pl. (2023a). M. Przydacz: Wśród priorytetów Prezydenta RP kwestie bezpieczeństwa. Pobrane z: https://www.prezydent.pl/kancelaria/aktywnosc-ministrow/m-przydacz-wsrod-priorytetow-prezydenta-kwestie-bezpieczenstwa,63225.
Prezydent.pl. (2023b). Przemówienie Prezydenta RP na Zamku Królewskim w Warszawie. Pobrane z: https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta-rp/wystapienia/przemowienie-prezydenta-rp-na-zamku-krolewskim-w-warszawieplenua,66667.
Ratke-Majewska, A. (2022). Konflikt pamięci. Polska po przemianach systemowych 1989 roku. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Rzeczpospolita. (2013). Klęska Katynia w Strasburgu. Pobrane z: https://www.rp.pl/wydarzenia/art12800281-kleska-katynia-w-strasburgu.
Rzeczpospolita. (2016). Pełna treść exposé Witolda Waszczykowskiego. Pobrane z: https://www.rp.pl/polityka/art11222611-pelna-tresc-expose-witolda-waszczykowskiego.
wPolityce.pl. (2019). Waszczykowski: „Obawiam się, że wrócą w jakiejś formie kłamstwa o Katyniu. Może pogłębione o to, że »należało ich zamordować«”. Pobrane z: https://wpolityce.pl/polityka/479982-waszczykowski-obawiam-sie-ze-wroca-klamstwa-o-katyniu.
Wyszczelski, L. (2015). „Anty-Katyń” jako zagrożenie bezpieczeństwa narodowego Polski. W: M. Fałdowska, A. Wielomski (red.). Bezpieczeństwo we współczesnej myśli politycznej (ss. 269–294). Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Anna Ratke-Majewska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.
Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 68
Liczba cytowań: 0
