Poland’s Response to the COVID-19 Pandemic: Implications for the Political System, and Civil Rights and Freedoms
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2024.009Keywords
COVID-19, civil rights and freedoms, democracy, special legislation, tripartite division of powers, Poland, political systemsAbstract
The article aims to outline the implications of the COVID-19 pandemic for the Polish political system. The author also presented the impact of the pandemic on civil rights and freedoms, which are crucial for the functioning of democratic systems. An attempt was made to answer the research questions of whether the actions taken by the Polish public authorities to counteract the COVID-19 pandemic influenced the shape of the Polish political system, and whether they interfered with civil rights and freedoms. The author shows that the pandemic in Poland contributed to the strengthening of the executive at the expense of other authorities and that it was an opportunity to restrict civil rights and freedoms by public authorities. The article analyses legislative solutions, academic texts, and online sources.
References
Antoszewski, A. (2016). Współczesne teorie demokracji. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Bąk, M. (2020). Jednak bardziej polityk niż lekarz. Minister Szumowski zgodzi się na pocztową farsę, choć najchętniej zrobiłby wybory dopiero za dwa lata. Pobrane z: https://bezprawnik.pl/szumowski-rekomendacje/.
Bodnar, A. (2020). Działania podejmowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich w związku z pandemią. W: T. Gardocka, D. Jagiełło (red.). Pandemia COVID-19 a prawa i wolności obywatela (ss. 189–215). Warszawa: C.H. Beck.
Czarnow, S. (2021). Między stanem epidemii a stanem klęski żywiołowej – COVID-19 a niektóre prawa człowieka. Radca Prawny. Zeszyty naukowe, 3(28), 11–42. DOI: https://doi.org/10.4467/23921943RP.21.022.15114.
Dąbrowski, M. (2010). Ubezwłasnowolnienie częściowe a prawo wyborcze w świetle standardów europejskich. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 2, 3(2, 3), 261–280. DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2010.2-3.12.
Foucault, M. (2009). Nadzorować i karać: narodziny więzienia. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Gajewicz, K. (2022). Realizacja aksjologii wynikającej z ustawy zasadniczej Rzeczypospolitej Polskiej w dobie wirusa SARS-CoV-2. The Legal Culture, 3(1–2), 9–23. DOI: https://doi.org/10.37873/legal.2020.3.1-2.58.
Ginszt, J. (2020). Zakazy i ograniczenia sportowej działalności gospodarczej związane z przeciwdziałaniem COVID-19 – kilka uwag dotyczących rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. Przegląd Prawa Administracyjnego, 3(3), 67–82. DOI: https://doi.org/10.17951/ppa.2020.3.67-82.
Handel, M. (2018). Fragmentaryzacja prawa administracyjnego w wyniku obowiązywania „specustaw”. Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ, 2(42), 150–163.
Informacja o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich w 2020 roku, z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela (druk sejmowy nr 976 z 8 lutego 2021 r.).
Izdebski, H. (2020), Legislacja dotycząca COVID-19 i ustawowy nihilizm prawny. W: T. Gardocka, D. Jagiełło (red.). Pandemia COVID-19 a prawa i wolności obywatela (ss. 29–59). Warszawa: C.H. Beck.
Jaźwiński, P. (2020). Wrzutki w tarczach antykryzysowych zmieniające prawo karne. Analiza. Pobrane z: https://konkret24.tvn24.pl/polityka,112/wrzutki-w-tarczach-antykryzysowych-zmieniajace-prawo-karne-analiza,1020839.html.
Kodeks Dobrej Praktyki w Sprawach Wyborczych. Pobrane z: https://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2002)023rev2-cor-e.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483).
Locke, J. (wyd. 2015). Dwa traktaty o rządzie. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Ludwin, F. (2010). Monteskiusza trójpodział władzy a idea demokracji. Przegląd Naukowy Disputatio, XI, 28–48.
Materska-Sosnowska, A. (2015). Fasadowe wybory. W: T. Słomka, A. Materska-Sosnowska (red.). Konstytucje polskie z 1952 i 1997 roku (ss. 68–80). Warszawa: ELIPSA.
Michalak, B. (2020). Koronawirus a wybory prezydenckie. Czym grozi głosowanie podczas epidemii? Pobrane z: https://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Forum%20Idei/B_Michalak_Koronawirus%20a%20wybory.pdf.
Monteskiusz (wyd. 1927). O duchu praw. Warszawa: F. Hoesick.
Radajewski, M. (2020). Prawa i wolności człowieka i obywatela w dobie pandemii. W: T. Gardocka, D. Jagiełło (red.). Pandemia COVID-19 a prawa i wolności obywatela (ss. 77–92). Warszawa: C.H. Beck.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r., poz. 1758).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r., poz. 2316 ze zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 października 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r., poz. 1871).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r., poz. 566).
Sitnicka, D. (2020). Udział w zgromadzeniach podczas epidemii nie jest nielegalny. Policja masowo przegrywa w sądach. Pobrane z: https://oko.press/zgromadzenia-legalne-policja-mandaty/.
Sokół, W. (2015). Wybory rytualne i demokratyczne w świetle rozwiązań prawnych (na przykładzie doświadczeń polskich). W: T. Słomka, A. Materska-Sosnowska (red.). Konstytucje polskie z 1952 i 1997 roku (ss. 56–67). Warszawa: ELIPSA.
Stasiak, J. (2020). Wybory prezydenckie 2020. Obowiązek posiadania skrzynki pocztowej. „Nie ma jej w żadnym z lokali mieszkalnych Poczty Polskiej”. Pobrane z: https://www.money.pl/gospodarka/wybory-prezydenckie-2020-obowiazek-posiadania-skrzynki-pocztowej-nie-ma-jej-w-zadnym-z-lokali-mieszkalnych-poczty-polskiej-6505399646652545a.html.
Szukalski, J. (2022). Wybrane zagadnienia naruszeń wolności i praw człowieka w Polsce w czasie pandemii COVID-19 na przykładzie obowiązku zakrywania ust i nosa. Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania GWSH, 17(17), 5–13. DOI: https://doi.org/10.53259/2022.17.01.
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2021 r., poz. 2095).
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2019 r., poz. 1239 i 1495 oraz Dz.U. z 2020 r., poz. 284, 322 i 374).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553).
Ustawa z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r (Dz.U. z 2020 r., poz. 827).
Ustawa z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz.U. z 2012 r., poz. 1529).
Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. z 2015 r., poz. 1485).
Wąsikowski, A. (2021). Prawa i wolności obywatelskie w warunkach epidemii COVID-19. Zbliżenia Cywilizacyjne, XVII(1), 11–32. DOI: https://doi.org/10.21784/ZC.2021.002.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r., sygn. akt K 1/20 (Dz.U. z 2021 r., poz. 175).
Zoldan, E. C. (2018). Legislative Design and the Controllable Costs of Special Legislation. Maryland Law Rewiev, 78(3), 415–469.
Żochowska, J. (2020). Idea państwa prawa w czasach COVID-19. W: K. Stępniak (red.). Państwo i prawo w czasach COVID-19 (ss. 16–23). Warszawa: Think & Make.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Artur Ryszkiewicz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Nicolaus Copernicus University fully respects the right to privacy and protection of personal data of all authors. The authors’ personal data is not used for commercial and/or marketing purposes.Stats
Number of views and downloads: 348
Number of citations: 0
