Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Rada Naukowa
    • Redaktorzy tematyczni
    • Zespół Recenzentów (2020-2021)
    • Standardy etyczne
    • Opłaty
    • Indeksowanie
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Historia i Polityka

O cywilizacyjny awans Polski Roman Dmowski wobec idei modernizacji Polski 1918–1939
  • Strona domowa
  • /
  • O cywilizacyjny awans Polski Roman Dmowski wobec idei modernizacji Polski 1918–1939
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Nr 10 (17) (2013) /
  4. Artykuły

O cywilizacyjny awans Polski Roman Dmowski wobec idei modernizacji Polski 1918–1939

Autor

  • Wojciech Kapica Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie

DOI:

https://doi.org/10.12775/HiP.2013.011

Słowa kluczowe

modernizacja Polski, nacjonalizm polski, myśl polityczna nacjonalistów, modernization of Polish, Polish nationalism, nationalist political thought

Abstrakt

For a civilizational development of Poland.  Roman Dmowski in the face of the idea of modernization of Poland 1918–1939

The Roman Dmowski’s propositions of modernization of interwar Poland (1918–1939) can not be considered in terms of theories of modernization created after 1945 as a coherent, logic systems. For Dmowski the modern (modernized) Poland would be a „efficient” state with capitalist economy, free market and the respect for private property, with reduced social legislation, with developed industry and agriculture, with a strong middle class, with restricted bureaucratic machine; a national state with restricting the rights of national minorities, with low number of Jews, with the limiting the powers of the legislature and a strong executive, with association polishness with catholicism and strong emphasis on the presence of catholic religion in social life. Some ideas of Dmowski were not bad (e.g. save money and reduction of excessively developed bureaucratic machine, the development of industry and agriculture, the fight against speculation), however, the proposals were often too vague or unclear or were remarkably oriented to the free market and for this reason had no chance of implementation and popularity in the atmosphere of the 20s and 30s in interwar Poland (e.g. proposal of reduction excessively developed social legislation), some of proposals were expressly anti-Semitic. Similarly, in the area of the Polish political system and political life Dmowski offered „positive” solutions (recovery and moralisation of Polish political life, raising the niveau of political culture of the Polish political elites and Polish society, strengthening of executive power) and „negative” proposals (association polishness with catholicism and his instrumental use, desire to make Poland a national state, desire to move away from the rule of parliamentary, postulate of removing the excess of the Jewish population in Poland). The least controversial were proposals in the sphere of social and mental modernization of the Polish society (attachment to the rule of law, the cultural and civilizational raising of lower strata and classes, care for a family – according to Dmowski important institution for society, increasing hard work / diligence of the Polish population, learning of positive competition or skills competition, development of the awareness of the Polish population concerning social and economic problems, emphasis on its own – Polish creativity). It is impossible unambiguously assess all Dmowski’s proposals of Poland’s modernization – they were characterized by – similar to entire creative achievements of Dmowski – some „duality” – controversional ideas were mixed with interesting concepts, sometimes original.

Bibliografia

Dmowski R., Anglia powojenna i jej polityka. Uwagi ogólne, Warszawa 1926, s. 68.

Dmowski R., Myśli nowoczesnego Polaka, Warszawa 1934, s. 22-23, 28, 30-31, 34-38, 40, 42, 49-52, 55-56, 60, 64, 89, 98, 106, 107, 109, 114-116.

Dmowski R., Zagadnienie rządu, Warszawa 1927, s. 16, 26.

Kawalec K., Narodowa Demokracja wobec faszyzmu 1922–1939. Ze studiów nad dziejami myśli politycznej obozu narodowego, Warszawa 1989, s. 96–97.

Kawalec K., Narodowa Demokracja wobec procesów modernizacyjnych. Dylematy, recepty, racje, [w:] Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, pod red. J. Kloczkowskiego i M. Szułdrzyńskiego, Kraków 2006.

Kawalec K., Roman Dmowski 1864–1939, Wrocław – Warszawa – Kraków 2002, s. 8, 52, 236, 271, 280.

Kawalec K., Spadkobiercy niepokornych. Dzieje polskiej myśli politycznej 1918–1939, Wrocław – Warszawa – Kraków 2000, s. 49.

Kornat M., „Polska jest mocarstwem” – czyli z dziejów polskiej kultury politycznej w XX wieku, [w:] Kornat M., Polityka równowagi 1934–1939. Polska między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007, s. 68–71, 110–122.

Koryś P., Jaka nowoczesność? Refleksja społeczno-ekonomiczna Narodowej Demokracji do 1926 roku jako głos w dyskusji nad potrzebą i sposobem modernizacji Polski, [w:] Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, pod red. J. Kloczkowskiego i M. Szułdrzyńskiego, Kraków 2006, s. 90.

Kułakowski M. [Józef Zieliński], Roman Dmowski w świetle listów i wspomnień, T. II, Londyn 1972, s. 82, 241, 315.

Maj E., Pojęcie nowoczesności w pisarstwie politycznym Romana Dmowskiego, [w:] Myśl polityczna Romana Dmowskiego, pod red. J. Engelgarda, Warszawa 2009, s. 120.

Micewski A., Roman Dmowski, Warszawa 1971, s. 18.

Pisma, T. IX: Polityka narodowa w odbudowanem państwie, Częstochowa 1939, s. 9-13, 22–23, 25-27, 118-119, 145-146, 148, 152-154, 155, 157-160, 198, 200, 206-209, 211-214, 220-221, 224-226, 264-265, 268–269, 271, 303, 308, 313-314.

Pisma, T. V: Polityka polska i odbudowanie państwa. Cz. I. Przed wojną. Wojna do r. 1917, Częstochowa 1937, s. 27, 29–30, 32, 167–169, 331.

Pisma, T. VI: Polityka polska i odbudowanie państwa. Druga połowa. Wojna od r. 1917. Pokój, Częstochowa 1937, s. 194; Pisma, T. IX, s. 217-219, 225, 230.

Pisma, T. VII: Świat powojenny i Polska, Częstochowa 1937, s. 50, 56–59, 67-69, 71, 80-82, 85-86, 227, 295, 333-335, 383, 413, 440.

Pisma, T. X: Od Obozu Wielkiej Polski do Stronnictwa Narodowego, Częstochowa 1939, s. 6-7, 15, 26, 40, 46, 49, 54-56, 64-66, 66-68, 70-72, 87-91, 106-107, 123,132, 133, 138-139, 146-148, 178, 181-182, 191, 195, 198-200, 213-214, 216, 219-222,238-239, 243-245.

Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Kraków 2005, s. 130 i n.

Wapiński R., Narodowa Demokracja 1893–1939. Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1980, s. 82, 93, 152, 155.

Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1989, s. 17, 87-88, 270, 320, 325, 357.

Historia i Polityka

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

02-07-2014

Jak cytować

1.
KAPICA, Wojciech. O cywilizacyjny awans Polski Roman Dmowski wobec idei modernizacji Polski 1918–1939. Historia i Polityka [online]. 2 lipiec 2014, nr 10 (17), s. 9–43. [udostępniono 5.7.2025]. DOI 10.12775/HiP.2013.011.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Nr 10 (17) (2013)

Dział

Artykuły

Licencja

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.

Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 728
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

modernizacja Polski, nacjonalizm polski, myśl polityczna nacjonalistów, modernization of Polish, Polish nationalism, nationalist political thought

cross_check

The journal content is indexed in CrossCheck, the CrossRef initiative to prevent scholarly and professional plagiarism

W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa