Sprawiedliwość społeczna i terytorialna jako przedmiot dyskursu w obszarze bezpieczeństwa społecznego
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2025.023Słowa kluczowe
sprawiedliwość społeczna, sprawiedliwość terytorialna, bezpieczeństwo społeczneAbstrakt
W artykule poddano analizie związek między sprawiedliwością terytorialną a bezpieczeństwem społecznym, uwzględniając polaryzację przestrzeni terytorialnej oraz różnorodne doktryny społeczne. Badanie skupia się na współczesnych wyzwaniach związanych z bezpieczeństwem społecznym, szczególnie w kontekście rosnących nierówności ekonomicznych. Autorzy podejmują próbę zrozumienia mechanizmów, które wpływają na sprawiedliwy rozkład zasobów, usług i możliwości życiowych w różnych regionach. Celem artykułu jest poznanie zależności między sprawiedliwością społeczną a zobowiązaniami państwa w kontekście kształtowania porządku społecznego zgodnego z teorią centrum i peryferii. Podkreślono, że państwo powinno aktywnie działać na rzecz redukcji nierówności i zapewnienia warunków do harmonijnego rozwoju społecznego. Metodologia badania obejmuje analizę poglądów obecnych w literaturze przedmiotu, co pozwala na zidentyfikowanie różnych podejść do problematyki sprawiedliwości społecznej i terytorialnej. Wyniki analizy wskazują na zróżnicowane podejścia do kwestii dystrybucji.
Wkład artykułu w literaturę przedmiotu polega na przedstawieniu nowych perspektyw dotyczących roli sprawiedliwości terytorialnej w budowaniu bezpieczeństwa społecznego. Autorzy sugerują, że zrównoważony rozwój społeczny i gospodarczy jest możliwy tylko wtedy, gdy istnieje spójna polityka społeczna, która uwzględnia specyficzne potrzeby różnych regionów i społeczności. Artykuł stanowi ważny wkład w dyskusję na temat roli państwa w zapewnieniu sprawiedliwości społecznej jako kluczowego elementu bezpieczeństwa społecznego.
Bibliografia
Arystoteles. (2008). Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Chauvin, T. (2020). Sprawiedliwość społeczna – człowiek i wspólnota w świetle prawa i społecznej nauki Kościoła. Forum Prawnicze, 2(58), 3–21.
Churski, P., Herodowicz, T., Konecka-Szydłowska, B., Perdał, R. (2017). Współczesne wyzwania przemian czynników rozwoju regionalnego w warunkach podejścia zorientowanego terytorialnie, 02/2017 – Working Paper of FORSED Project, Poznań: Zakład Analizy Regionalnej Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM.
Drabik, K. (2016). Bezpieczeństwo personalne. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Sztuki Wojennej.
Dzierżawski, K. (1995.05.19). Sprawiedliwość tak, ale nie społeczna. Gazeta Wyborcza, 140, 3–4.
Fainstein, S. (2010). The Just City. Ithaca–London: Cornell University Press. DOI: 10.1080/12265934.2013.834643.
Fraser, N. (2009). Scales of Justice: reimagining political space in a globalizing world. New York: Cambridge University Press.
Gierszewski, J. (2013). Bezpieczeństwo społeczne. Studium z zakresu teorii bezpieczeństwa narodowego. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Gierszewski, J. (2018). Bezpieczeństwo społeczne jako dziedzina bezpieczeństwa narodowego. Historia i Polityka, 23(30), 21–38.
Gierszewski, J. (2024). Sprawiedliwość, wolność i subsydiarność jako komponenty bezpieczeństwa społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Gierszewski, J., Drabik, K., Pieczywok, A. (2020). Bezpieczeństwo kulturowe w trakcie zmian społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Gierszewski, J., Pieczywok, A. (2019). Społeczny wymiar bezpieczeństwa człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Gierszewski, J., Piwowarski, J. (2016). Theoretical Basics of Societal Security. Security Dimensions. International & National Studies, 2(18), 30–48.
Harvey, D. (1973). Social Justice and the City. Oxford: Blackwell, Revised Edition.
Hayek, F. A. (2020). Prawo, legislacja i wolność. Nowe sformułowanie liberalnych zasad sprawiedliwości i ekonomii politycznej, tłum. G. Łuczkiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Hobbes, T. (1954). Lewiatan, tłum. C. Znamierowski. Warszawa: PWN.
Jarosz, M. (2004). Władza, przywileje, korupcja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kaufmann, A. (1997). Rechtsphilosophie, wyd. 2. München: Wydawnictwo C.H. Beck.
Kingston, M., Brown, L. (2003.09.09). Rawls-v-Nozick: Liberty for all, or just the rich. The Sydney Morning Herald, 240, 5–6.
Lang, W. (1977). Teoria sprawiedliwości Johna Rawlsa. Państwo i Prawo, 5, 54–63.
Laska, A. (2006). Sprawiedliwość społeczna jako „pojęcie przygodnie sporne”. Świat Idei i Polityki, 6, 85–101.
Maciejewski, M. (2013). Szkic z dziejów idei sprawiedliwości od czasów starożytnych do współczesności. Pobrane z: http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/41099/01_Marek_Maciejewski.pdf.
Malizia, E. E., Feser, E. J. (1999). Understanding Local Economic Development. Rutgers, NJ: Center for Urban Policy Research.
Nowak, M. (2022). Miasto a sprawiedliwość społeczna w ujęciu terytorialnym. W: P. Churski (red.). Prawo do miasta a wyzwania polityki miejskiej w Polsce (ss. 129–177). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Nozick, R. (2010). Anarchia, państwo, utopia, tłum. P. Maciejko, M. Szczubiałka. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Olubiński, A. (2018). Aktywność i działanie jako forma edukacji do samorealizacji czy zniewolenia? W świetle założeń edukacji humanistycznej i krytyczno-emancypacyjnej. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Perelman, Ch. (1959). O sprawiedliwości. Warszawa: PWN.
Pirie, G. (1983). On Spatial Justice. Environment and Planning, 15(4), 468–473.
Pliszka, T. (2005). Nierówności społeczne a zagrożenia z nich wynikające. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 6, 449–458.
Potrzeszcz, J. (2022). Sprawiedliwość społeczna w poglądach Antoniego Szymańskiego. Studia Prawnicze KUL, 1(89), 223–245.
Radziewicz-Winnicki, A. (2001). Jubileusz 5-lecia powstania kwartalnika. Auxilium Sociale – Wsparcie Społeczne, 3–4.
Rawls, J. (1994). Teoria sprawiedliwości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls, J. (1999). A Theory of Justice. Cambridge, Massachusetts: The Belknap Press of Harvard University Press.
Saar, M. (2022). Czy społeczeństwo może być sprawiedliwe? Friedrich August von Hayek o pojęciu sprawiedliwości społecznej. Political Dialogues, 2, 65–85
Sabine, W., Madanipour, A., Schmitt, P. P. (2021). Place-based development, and spatial justice. European Planning Studies, 30(1), 1–16.
Sarkowicz, J., Stelmach, R. (1998). Filozofia prawa XIX i XX wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sen, A. (1980). Equality of What? W: S. M. McMurrin, Tanner Lectures on Human Values Cambridge: University of Utah Press, Salt Lake City. Cambridge University Press.
Sen, A. (1985). Well-Being, Agency and Freedom: The Dewey Lectures 1984. Journal of Philosophy, 4, 169–221.
Sen, A. (1990). Justice: Means versus Freedoms. Philosophy and Public Affairs, 19(2), 111–121.
Sen, A. (2000). Nierówności. Dalsze rozważania, tłum. I. Topińska. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Sobczak, E. (red.). (2020). Regionalne i lokalne uwarunkowania rozwoju gospodarki Polski. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Soja, E. (2010). Seeking Spatial Justice. Minneapolis–London: University of Minnesota Press.
Soja, E. W. (2008.03.12–14). The city and spatial justice. Conference paper at: Spatial Justice. Université Paris Ouest Nanterre La Défense.
Sokolewicz, W. (2003). Komentarz do art. 2. W: L. Garlicki (red.). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. 4. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Tomasz z Akwinu. (1970). Suma teologiczna, oprac. i tłum. F. W. Bednarski. Londyn: Wydawnictwo „Veritas”.
Turner, J. H. (1998). Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, tłum. E. Różalska. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Uwayezu, E., De Vries, W. T. (2018). Indicators for measuring spatial justice and land tenure security for poor and low-income urban dwellers. Land, 7(3), 7.
Wilkin, J. (1997). Efektywność a sprawiedliwość jako problem ekonomiczny. W: J. Wilkin (red.). Efektywność a sprawiedliwość. Warszawa: Wydawnictwo „Key Text”.
Young, H. P. (2003). Sprawiedliwy podział, tłum. J. Haman, M. Jasiński. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Ziembiński, Z. (1996). Sprawiedliwość społeczna jako pojęcie prawne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Zimbardo, P. G. (2008). Psychologia zła z perspektywy sytuacyjnej. W: A. G. Miller (red.). Dobro i zło z perspektywy psychologii społecznej (ss. 35–73). Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Janusz Gierszewski, Andrzej Pieczywok
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.
Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 40
Liczba cytowań: 0
