Topinambur (Helianthus tuberosus L.) źródło substancji prozdrowotnych
DOI:
https://doi.org/10.12775/HERB.2022.014Ključne riječi
inulina, prebiotyk, Helianthus tuberosusSažetak
Celem pracy był przegląd literatury naukowej dotyczącej substancji prozdrowotnych występujących w topinamburze, tj.: aminokwasy egzogenne, peptydy, białka, błonnik pokarmowy, oligosacharydy, polisacharydy, alkohole wielowodorotlenowe, witaminy, składniki mineralne, kwasy tłuszczowe, cholina i lecytyna oraz substancje fitochemiczne. Topinambur dzięki tym substancjom uważany jest za żywność funkcjonalną, której wartości odżywcze wywierają korzystny wpływ na wiele funkcji organizmu. Poza funkcją żywieniową wykazuje właściwości dietetyczne i prebiotyczne, polegające na poprawie stanu zdrowia i zmniejszeniu występowania
wielu chorób. Uważany jest za środek przeczyszczający, żółciopędny, moczopędny, działający tonizująco na żołądek dzięki inulinie - prebiotykowi hamującemu rozwój patogennych bakterii w jelitach. Substancje prozdrowotne sprawiają, że Helianthus tuberosus polecany jest szczególnie osobom z owrzodzeniem żołądka i dwunastnicy oraz diabetykom.
References
Puyanda I. R., Uriyapongson S., Uriyapongson J., Influence of drying method on qualities of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) tuber harvested in Northeastern Thailand, Songklanakarin Journal of Science & Technology, 2020, 42(6), s. 1279-1285.
Danilčenko H., Jariene E., Gajewski M., Sawicka B., Kulaitien J., Cerniauskiene J., Aleknaviciene P., Changes in amino acids content in tubers of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) Cultivars during storage, Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus, 2013, 12(2), s. 97-105.
Žaldarienė S., Chemical composition of different genotypes of organic jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) along the ontogenesis cycle. Doctoral Thesis at Aleksandras Stulginskis University, Akademija, 2017, s. 178.
USDA, United States Department of Agriculture Agricultural Research Service Food Composition Databases (2018), https://ndb.nal.usda.gov/ndb/ (dostęp 05.02.2022).
Chyc M., Ogonowski J., Słonecznik bulwiasty źródłem cennych surowców dla przemysłu, szczególnie spożywczego, kosmetycznego i farmaceutycznego, Wiadomości Chemiczne, 2014, 7-8(65), s. 719-732.
Kaszás L., Alshaal T., El-Ramady H., Kovács Z., Koroknai J., Elhawat N., Nagy É., Cziáky Z., Fári, M., Domokos-Szabolcsy É., Identification of bioactive phytochemicals in leaf protein concentrate of jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.), Plants, 2020, 9(7), s. 1-17.
Wang S.J., Meng Y.Y., Sun S.Q., Research advances of Jerusalem artichoke, Shandong Science, 2011, 24(6), s. 62-67.
Pavlova V., Functional foods based on Jerusalem artichoke, Journal of Food and Packaging Science, Technique and Technologies, 2014, 3, s. 59-63.
Sawicka B., Jakość bulw Helianthus tuberosus L. w warunkach stosowania herbicydów, Annales UMCS Sec. E, 2004, 59(3) s. 1245-1257.
Zarzecka K., Gugała M., Mystkowska I., Sikorska A., Grzywacz K., Słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus L.) w środowisku rolniczym i leśnym [w:] Produkcyjne, techniczne i żywnościowe problemy współczesnego rolnictwa, red. Kocira A., Stamirowska-Krzaczek E. PWSZ Chełm, 2019, s. 3-15.
Fotyma M., Testy glebowe potasu łatwo dostępnego dla roślin, Nawozy i Nawożenie, 2011, 44, s. 6-16.
Florkiewicz A., Cieślik E., Filipiak-Florkiewicz A., Wpływ odmiany i terminu zbioru na skład chemiczny bulw topinamburu (Helianthus tuberosus L.), Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2007, 3(52), s. 72.
Cieślik E., Zawartość składników mineralnych w bulwach nowych odmian topinamburu (Helianthus tuberosus L.), Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie, 1998, 342(10), s. 23-30.
Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J., Fitoterapia i leki roślinne, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, 2007, s. 215.
Rodrigues M.A., Sousa L., Cabanas J.E., Arrobas M., Tuber yield and leaf mineral composition of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) grown under different cropping practices, Spanish Journal of Agricultural Research, 2007, 5(4), s. 545-553.
Chojnacka R., Topinambur na talerzu, Poradnik rolnika. Agrotechnika, 2012, 3, s. 96.
Yildiz G., Sacakli P., Gungor T., The effect of dietary Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) on performance, egg quality characteristics and egg cholesterol content in laying hens, Czech Journal of Animal Science, 2006, 51(8), s. 349-354.
Talipova M., Lipids of Helianthus tuberosus, Chemistry of Natural Compounds, 2001, 37, s. 213.
Danilčenko H., Jarienė, E., Slepetiene, A., Sawicka B., Zaldariene S., The distribution of bioactive compounds in the tubers of organically grown Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) during the growing period, Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus, 2017, 16(3), s. 97-107.
Lenart-Abramek E., Właściwości lecznicze topinamburu, Porady na zdrowie, 2015, 33, s. 23.
Sawicka B., Skiba D., Kotiuk E., Wielokierunkowe wykorzystanie surowców ze słonecznika bulwiastego (Helianthus tuberosus L.) [w:] Współczesne dylematy polskiego rolnictwa, (red.) Zarzecka K., Kondracki S., Skrzyczyńska J., Wyd. PSW JPII, Biała Podlaska, 2012, s. 332-339.
Yang L., He Q.S., Corscadden K., Udenigw C.C., The prospects of Jerusalem artichoke in functional food ingredients and bioenergy production, Biotechnology Reports, 2015, 5, s. 77-88.
Horochowska M., Kołeczek E., Zdrojewicz Z., Jagiełło J., Pawlus K., Topinmbur – właściwości odżywcze i lecznicze słonecznika bulwiastego (Helianthus tuberosus L.), Pediatric Endocrinology Diabetes and Metabolism, 2017, 23(1), s. 30-36.
Yaroshevich M.I., Gil T., Savic I.M., Study, justification and development of major agrotechnical methods topinambur growing in Belarus, Proceedings of the International Conference on Jerusalem artichoke, Moskva 2011, 24-25.11, s. 24-27.
Gupta D., Chaturvedi N., Prebiotic Potential of underutilized Jerusalem artichoke in Human Health: A Comprehensive Review, International Journal of Environment, Agriculture and Biotechnology, 2020, 5(1), s. 97-103.
Downloads
The publisher's shop:
Objavljeno
How to Cite
Broj časopisa
Rubrika
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 439
Number of citations: 0
