Lektury oświeconego wojażera-Sarmaty w świetle katalogu ksiąg zabranych w podróż przez Seweryna Rzewuskiego (1778)
DOI:
https://doi.org/10.12775/FT.2017.004キーワード
Seweryn Rzewuski, podróż, biblioteka, lektura要旨
Poziom wiedzy o przebiegu, znaczeniu i realiach podróży zagranicznych mieszkańców dawnej Rzeczypospolitej zwiększył się wydatnie dzięki publikacji źródeł historycznych, zarówno w postaci krytycznych edycji źródłowych, jak i opracowań naukowych. Jednym z ciekawszych dokumentów dla poznania roli książki oraz dynamiki rozwoju kultury czytelniczej wśród nowożytnych wojażerów jest katalog książek zabranych w podróż przez Seweryna Rzewuskiego w 1778 r., magnata i polityka polskiego dobrze znanego z kart historii. Artykuł ten jest okazją do zaprezentowania tej postaci z nieco innej strony niż jego aktywność jako jednego z liderów konfederacji targowickiej. Archiwalny inwentarz biblioteki podróżnej Rzewuskiego jest unikalnym źródłem tego typu, dlatego też warto go przybliżyć i pokazać dzięki niemu różnorodność zainteresowań staropolskiego podróżnika. Poprzez prezentowane poglądy i postawy polityczne, a z drugiej strony świadomy dobór lektur jego sylwetka jawi się jako osobowość wewnętrznie złożona stojąca na pograniczu pomiędzy mentalnością i programem ideowym sarmackiego peregrynanta i oświeconego wojażera.
References
Bednarska-Ruszajowa, Krystyna. 1996. „Biblioteki w polskich oświeceniowych opisach podróży zagranicznych”. Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej 46: 241–250.
Bednarska-Ruszajowa, Krystyna. 1998. „Światowe badania nad opisami bibliotek w utworach literackich”. W Biblioteki i książki w literaturze, red. Krystyna Bednarska-Ruszajowa, 9–54. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bieńkowska, Barbara. 1976. Staropolski świat książek. Wrocław: Ossolineum.
Bieńkowska, Barbara, Halina Chamerska. 1992. Tysiąc lat książki i bibliotek w Polsce. Wrocław: Ossolineum.
Gliwa, Andrzej. 2003. „Poselstwo Stanisława Mateusza Rzewuskiego do Turcji w 1699 r.”. Balcanica Posnaniensia. Acta et Studia 13: 101–134.
Kosmanowa, Bogumiła. 1981. Książka i jej czytelnicy w dawnej Polsce. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Maksimowicz, Krystyna. 1989. „Hetman Seweryn Rzewuski pod sterem swego ojca Wacława w latach 1774–1779”. Ze Skarbca Kultury 49: 149–189.
Maksimowicz, Krystyna. 2002. Seweryna Rzewuskiego droga do targowicy. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Mączak, Antoni. 1998. Odkrywanie Europy. Podróże w czasach renesansu i baroku. Gdańsk: Novus Orbis.
Mączak, Antoni. 2001. Peregrynacje, wojaże, turystyka. Warszawa: Książka i Wiedza.
Próchnicki, Włodzimierz. 1998. „Homo legens”. W Biblioteki i książki w literaturze. red. Krystyna Bednarska-Ruszajowa, 150–160. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Przyłęcki, Stanisław. 1841. „Opisanie pałacu w Podhorcach”. W Dniestrzanka. Zbiór artykułów wierszem i prozą wydanych ku zabawie i nauce, red. Stanisław Jaszowski, 9–33. Lwów: drukiem Józefa Schnaydera.
Słownik Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich. t. 9. 1890. Warszawa: nakładem Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego.
Stanek, Wojciech. 1993. „Konfederacja sejmowa z 1776 roku – narzędzie dworskiego zamachu stanu”. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Historia 28(259): 125–148.
Szyszko-Bohusz, Adolf. 1924–1925. „Podhorce”. Sztuki Piękne 1(4): 149–164.
Zielińska Zofia. 1992–1993. „Rzewuski Seweryn h. Krzywda (1743–1811)”. W Polski Słownik Biograficzny. t. 34, red. Stefan Kieniewicz, 138–151. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich i Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Zielińska, Zofia. 1992–1993. „Rzewuski Wacław”. W Polski Słownik Biograficzny. t. 34, red. Stefan Kieniewicz, 169–180. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich i Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Zienkowska, Krystyna. 2004. Stanisław August Poniatowski. Wrocław: Ossolineum.
Żółtowska, Maria. 1984–1985. „Potocki Jan (1761–1815)”. W Polski Słownik Biograficzny. t. 28, red. Stefan Kieniewicz, 36–42. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich i Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Downloads
出版済
How to Cite
巻号
セクション
License
Authors sign the license agreement, where authors have copyright but license exclusive rights in their article to the publisher. In this case authors have a range of rights, including:
- The right to share or reuse their article in the same ways permitted to third parties under the Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 (CC BY-ND 4.0) license. Following it, the author can "copy and redistribute the material in any medium or format for any purpose, even commercially. The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms."
- Authors retain patent, trademark and other intellectual property rights (including research data).
- Authors receive proper attribution and credit for the published work.
Stats
Number of views and downloads: 441
Number of citations: 0
