Czynniki kształtujące treści zeznań śledczych: przypadki członków tajnych stowarzyszeń (lata trzydzieste – siedemdziesiąte XIX wieku).
DOI :
https://doi.org/10.12775/FT.2021.002Mots-clés
zeznania śledcze, podejrzany, śledczy, komisje śledcze, Karol Majewski, Roman Rogiński, Władysław Daniłowski, Romuald TrauguttRésumé
Celem niniejszych rozważań było ukazanie czynników wpływających na treść zeznań śledczych, a przez to ich wartość informacyjną uzależnioną głównie od celów badawczych. Znalazły się wśród nich m.in. okoliczności aresztowania i przesłuchań, traktowania podejrzanego, sposobu prowadzenia rozmów, zadawania pytań, wywierania presji, dochodzenia do przybliżonego opisu realiów. Zaprezentowano w nich także formy i treści wiodące zeznań. Nieco uwagi poświęcono również postawom historyków wobec tego typu źródła. Przeprowadzone analizy wskazały, że treść zeznania kształtowały: a. wiadomości pozyskane przez śledczych z innych zeznań i innych źródeł, b. wiadomości, które ujawnił przesłuchiwany, c. dążenie do ochrony osoby własnej przez przesłuchiwanego, d. dążenie śledczych do ustalenia faktów i wymierzenia kary. Wynikiem niniejszych rozważań jest także teza o braku istnienia czystej formy zeznania np. tylko powściągliwego lub tylko szczerego. Zeznanie, niezależnie od jego treści i formy, uznać należy za ważne źródło do badania mentalności wieku XIX, potrzeb informacyjnych władz administracyjnych, policyjnych, sądowych w poszczególnych systemach ustrojowych, szczególnie w okolicznościach kryzysu zaufania społecznego, osobowości członków organizacji spiskowych, relacji wewnętrznych w stowarzyszeniach tajnych, struktur społecznych, idei i wyobrażeń tego okresu, postaw władz wobec potrzeb zbiorowości, a szerzej relacji władza – społeczeństwo i władza – jednostka.
Références
Babik, Wiesław red. 2016. Nauka o informacji naukowej. Nauka – Dydaktyka – Praktyka. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
Berg, Nikołaj. 1894. Pamiętniki o polskich spiskach i powstaniach 1831-1862, z wydania „Ruskiego Archiwum”. przekł. W. Ralex. Kraków: skład główny Księgarnia G. Gebethnera i Spółki.
Brus, Anna red. 2015. Stowarzyszenie Ludu Polskiego na Litwie i Białorusi. Szymon Konarski = Sodružestvo Pol'skogo Naroda v Guberniâh Vilenskoj i Minskoj, Šimon Konarskij. Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii; Rossijskaâ Akademiâ Nauk. Institut Slavânovedeniâ.
Cederbaum, Henryk. 1917. Powstanie styczniowe: wyroki Audytoryjatu Polowego z lat 1863, 1864, 1865 i 1866. Warszawa: Gebethner i Wolff; G. Gebethner.
Czubek, Jan wyd. 1908. Władysława Daniłowskiego notatki do pamiętników. Kraków: nakładem Akademii Umiejętności.
D'âkov, Vladimir Anatol'evič, Stefan Kieniewicz, Wiktoria Śliwowska red. 1981. Rewolucyjna konspiracja w Królestwie Polskim w latach 1840-1845. Edward Dembowski = Revolûcionnoe podpol'e v Korolevstve Pol'skom v 1840-1845 gg. : Édvard Dembovskij. Wrocław: Akademia Nauk. Instytut Badań Literackich; Akademiâ nauk SSSR. Institut slavânovedeniâ i balkanistiki.
D'âkov, Vladimir Anatol'evič, Stefan Kieniewicz, Wiktoria Śliwowska red. 1978. Stowarzyszenie Ludu Polskiego w Królestwie Polskim.
Gustaw Ehrenberg i „Świętokrzyżcy” = Sodružestvo Pols'kogo Naroda v Korolevstve Pol'skom ; Gustaw Èrenberg i "Sventokšižcy". Wrocław: Polska Akademia Nauk. Instytut Badań Literackich, Instytut Historii. Komitet Nauk Historycznych et al.
D'âkov, Vladimir Anatol'evič, Stefan Kieniewicz, Wiktoria Śliwowska red. 1994. Wiosna Ludów w Królestwie Polskim. Organizacja 1848 roku = Vesna Narodov v Korolevstve Pol'skom. Organizacija 1848 goda. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Dybowski, Benedyk. 1907. „Pamięci Józefata Ohryzki.” Biblioteka Warszawska 2(2):209-260.
Fedosova, Tamara Fedorovna , Stefan Kieniewicz, Il'â Solomonovič Miller red. 1965. Powstanie Styczniowe: materiały i dokumenty, 6: Zbiór zeznań śledczych o przebiegu powstania styczniowego. Wrocław: Zakł. Nar. im. Ossolińskich.
Gogel', Nikolay Valerianovich. 1866. Iosafat Ogryzko: i peterburgskiy revolyutsionnyy rzhond v dele poslednego myatezha. Vil'na: v tipografii R.M. Romma.
Gogel', Nikolay Valerianovich. 1867. Iosafat Ogryzko: i peterburgskiy revolyutsionnyy rzhond v dele poslednego myatezha. Vil'na: Regier. Duncker.
Halicz, Emanuel red. 1960. Proces Romualda Traugutta i członków Rządu Narodowego. Akta Audytoriatu Polowego z lat 1863/1864, 1. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie.
Halicz, Emanuel red. 1960. Proces Romualda Traugutta i członków Rządu Narodowego. Akta Audytoriatu Polowego z lat 1863/1864, 2(2). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Halicz, Emanuel, Stefan Kieniewicz, Il'â Solomonovič Miller red. 1962. Dokumenty Komitetu Centralnego Narodowego i Rządu Narodowego 1862-1864. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich-Wydawnictwo.
Hobfoll, Steven E. 2006. Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu, tłum. M. Kacmajor, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Iwaszkiewicz, Janusz. 1928. Wielka prowokacja. Rzekomy rząd narodowy 1865 r., Warszawa: Warszawa : "Rój".
Janczewski Zenon, Karol Majewski, Oskar Awejde, Władysław Daniłowski. 1956. Zeznania śledcze o powstaniu styczniowym. wyd. S. Kieniewicz. Wrocław: Zakład imienia Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Janczewski, Zdzisław. 1956. Zeznania śledcze o powstaniu styczniowym. wyd. S. Kieniewicz. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN.
Kieniewicz, Stefan 1983. Roman Rogiński powstaniec 1863 r. Zeznania i wspomnienia, przygotował do druku Warszawa: Państ. Wydaw. Naukowe.
Kieniewicz, Stefan, Il'â Solomonovič Miller, red. T. Fiedosova współpraca. 1978. Korespondencja namiestników Królestwa Polskiego sierpień 1863 – maj 1864. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Kieniewicz, Stefan, Tat'âna Nikolajevna Kopreeva, L. Šylov red. 1985. Powstanie styczniowe = Vosstanie 1863 goda : materiały i dokumenty = materialy i dokumenty, 14: Zarys powstania styczniowego opracowany w Warszawskiej cytadeli = Istiričeskij očerk vosstanija 1863 goda sostavlennyj v Varševskoj cytadeli. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kieniewicz, Stefan, Il'â Solomonovič Miller. 1961. Pokazaniâ i zapiski o pol'skom vosstanii 1863 goda Oskara Avejde = Zeznania śledcze i zapiski o powstaniu styczniowym Oskara Awejde. Moskva: Akademiâ nauk SSSR.
Konarski, Szymon. 1983. Dziennik z lat 1831-1834. wyd. B. Łopuszański, A. Smirnow, Wrocław: „Ossolineum”.
Kulik, red. Mariusz. 2015. Lata 1845-1846. Tragiczne przedwiośnie. Warszawa: Instytut Historii PAN.
Mayevskiy, N.K. Sost. i izd. pom. pravitelya kantselyarii varsh. Gubernator. 1877. Adres-kalendar' guberniy Tsarstva Pol'skogo... a. na 1877 g. Varshava: v gubernatorskoy tipografii.
Mayevskiy, N.K. Sost. i izd. pom. pravitelya kantselyarii varsh. Gubernator. 1881. Adres-kalendar' guberniy Tsarstva Pol'skogo... a. na 1881 g. Varshava: v gubernatorskoy tipografii.
Micińska, Magdalena red. 2009. Stowarzyszenie Ludu Polskiego na Podolu, Wołyniu i w guberni kijowskiej. Szymon Konarski = Sodružestvo Pol'skogo Naroda v Guberniâh Podol'sj [!], Volynskoj i Kijevskoj, Šimon Konarskij. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Mrozewicz, Leszek red. 2016. Historycy Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego 1869-1915: nauka i polityka. Gniezno: Instytut Kultury Europejskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ; Poznań: Wydawnictwo Naukowe Contact/ABC.
NN. 1914. Ostatnie chwile Rafała Krajewskiego dyrektora Wydziału Spraw Wewnętrznych w Rządzie Narodowym r. 1863/4 straconego w Warszawie, w d. 5 sierpnia 1864 r. Lwów: Komitet Obchodu 50-ej Rocznicy Powstania r. 1863/4.
Nowak, Mariusz oprac. 2016. Polacy z Wilna i ze Żmudzi na zesłaniu. Pamiętniki Józefa Bogusławskiego i księdza Mateusza Wejta. Kielce: Kielce Uniwersytet Jana Kochanowskiego.
Piłsudski, Józef. 1929. „Zarys historii militarnej powstania styczniowego. Wykłady wygłoszone w 1912 roku w Szkole Nauk Społeczno-Politycznych w Krakowie.” Przegląd Historyczno-Wojskowy. Organ Wojskowego Biura Historycznego 1(1):1-60.
Ramotowska, F. 1960. „Carskie władze represyjne.” W Halicz, Emanuel red. 1960. Proces Romualda Traugutta i członków Rządu Narodowego. Akta Audytoriatu Polowego z lat 1863/1864, 2(2), XVI-XLVI. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Stefanowicz, Bogdan. 2010. Informacja. Warszawa : Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza.
Śliwowska, Wiktoria red. 2014. Wolnomularstwo Narodowe - Walerian Łukasiński = Nacional'noe Masonstvo - Valerian Lukasinskij. Warszawa: Instytut Historii PAN; Wydawnictwo Neriton.
Śliwowska, Wiktoria. 2015. „O „zielonej serii” studiów i materiałów.” W Drogi Polaków do niepodległości. W 150. Rocznicę powstania styczniowego, red. W. Caban, L. Michalska-Bracha, W. Śliwowska, 75-78. Warszawa 2015: Wydawnictwo DiG.
Terelak Jan Feliks. 2008, Człowiek i stres. Koncepcje – źródła – reakcje – radzenie sobie – modyfikatory. Bydgoszcz, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Branta”.
Witort, Jan. 2017. O syberyjskim zesłaniu i rusyfikacji Żmudzi. red. W. Caban, J. Szczepański, współpraca Z. Wójcik. Kielce: Wydawnictwo DiG.
Téléchargements
Publié-e
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
(c) Tous droits réservés the Provincial Public Library - the Copernicus Library in Torun 2021
Cette œuvre est sous licence Creative Commons Attribution - Pas de Modification 4.0 International.
Authors sign the license agreement, where authors have copyright but license exclusive rights in their article to the publisher. In this case authors have a range of rights, including:
- The right to share or reuse their article in the same ways permitted to third parties under the Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 (CC BY-ND 4.0) license. Following it, the author can "copy and redistribute the material in any medium or format for any purpose, even commercially. The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms."
- Authors retain patent, trademark and other intellectual property rights (including research data).
- Authors receive proper attribution and credit for the published work.
Stats
Number of views and downloads: 588
Number of citations: 0