Książnica Kopernikańska a kolekcjonerstwo w dawnym Toruniu. Na przykładzie książek z biblioteki pastora Krzysztofa Henryka Andrzeja Gereta
DOI:
https://doi.org/10.12775/FT.2013.003キーワード
Wojewódzka Biblioteka Publiczna – Książnica Kopernikańska w Toruniu, Krzysztof Henryk Geret, kolekcjonerstwo książek要旨
Historyczny zasób WBP – Książnicy Kopernikańskiej, ze względu na jej rodowód, jest doskonałym źródłem do badań różnych aspektów dziejów książki, w tym kolekcjonerstwa, w dawnym Toruniu. Przykładem tego może być księgozbiór prywatny Krzysztofa Henryka Andrzeja Gereta (1686-1757), przybyłego do Torunia w 1713 r., od 1723 r. seniora duchowieństwa protestanckiego w mieście. Geret był teologiem-erudytą i właścicielem dużej biblioteki, uważanej za największy księgozbiór prywatny w Toruniu okresu staropolskiego. Zbiór ten uległ rozproszeniu w trakcie trzech aukcji przeprowadzonych w latach: 1764, 1765 i 1768. Na książki z tej kolekcji, rozpoznawalne dzięki ekslibrisowi lub podpisie właściciela, można dziś trafić w wielu polskich i zagranicznych bibliotekach, ale najwięcej, bo 514 tytułów w 163 woluminach, znajduje się właśnie w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej. Jest to zaledwie niewielki fragment jego kolekcji, który nie może stanowić podstawy do charakterystyki treściowej biblioteki Gereta, ale umożliwia poznanie takich elementów jego kolekcjonerstwa, jak: sposoby gromadzenia biblioteki, stosunek do książki, zachowania czytelnicze pastora oraz losy kolekcji po jego śmierci.References
Archiwum Państwowe w Toruniu, Akta miasta Torunia, Akta luźne, sygn. 6115.
Archiwum Państwowe w Toruniu, Akta miasta Torunia, Akta luźne, sygn. 8132.
Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 122.
Aristoteles, Operum Aristotelis stagiritae philosophorum omnium longe principis, Lugduni 1590.
Baglivi G., Opera omnia medico-practica et anatomica, Lyon 1714.
Bibliothecae …Christoph Henr. Andr. Geret pars complectens libros philolog. philos. historicos et juridicos Thoruni d. 3 Junii 1765… auctionis lege…vendendos, Gedani [1765].
Casaubon I., Commentarius et Castigationes ad lib. Strabonis Geograph. XVII, [Genewa] 1587.
Catalogus librorum incompactorum ex omni atrium genere… Thorunii d. 18. Junii 1764 in aedibus Geretianis auctionis lege…, [Toruń 1764].
Cieślak E., Stracuch Idzi, [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 4, Gdańsk 1997.
Corvinus J. F., Anabaptisticum et enthusiasticum Pantheon und geistliches Rüst-Hauß, wieder die Alten Quacker, und Neuen Frey-Geister, welche die Kirche Gottes zeithero verunruhiget…zur Nachricht, 1702.
Curio Coelius Secundus, Thesaurus linguae sive Forum Romanum, Bazylea 1561.
Cyrillus Alexandrinus, Opera quae supersunt omnia, et S. Cyrilli Alexandriae Archiepiscopi contra impium Julianum libri decem, Lipsk 1696.
Damascenus J., Opera omnia quae exstant, et eius nomine circumferuntur, Paryż 1712.
Desfontaines P. F. G., Dictionaire néologique a l’usage des beaux-esprits du siécle avec l’eloge historique de Pantalon-Phoebus, Amsterdam i Lipsk 1750.
Dionysius Areopagita, Opera… cum scholiis S. Maximi et Paraphrasi Pachymerae, Antwerpia 1634.
Dittmann G. G., Beyträge zur Geschichte der Stadt Thorn, aus guten und zuverläßigen Quellen gesammlet, [Thorn] 1789.
Epiphanius Constantiensis, Opera omnia, Kolonia 1682.
Hales J., Historie concilii Dordraceni, Hamburg 1724.
Hilarius Pictaviensis, Opera, Paryż 1652.
Hottinger J. J., Helvetische Kirchen-Geschichten, Zurych 1738.
Imańska I., Toruńskie aukcje książek w XVIII wieku, Toruń 2007.
Jędrzejowska H., Pelczarowa M., Katalog inkunabułów Biblioteki Miejskiej w Gdańsku, Gdańsk 1954.
Keyssler J. G., Fortsetzung neuester Reisen durch Teutschland, Bôhmen, Ungarn, die Schweitz, Italien und Lothringen, worinn der Zustand und das merkwürdigste dieser Länder beschrieben wird, Hanower 1741.
Leutingera N., Opera omnia, Frankfurt 1729.
Luter M., Biblia. das ist die gantze H. Schrifft Alten und Newen Testaments, Strasburg 1630.
Luter M., Ein Brieff D. Mart. Luth. von seinem Buch der Winckelmessen an einen guten Freund, Wittenberga 1534.
Luter M., Ein Sermon vom Creutz und Leiden, und wie man sich darein schicken sol, Wittenberga 1531.
Luter M., Von der Winckelmesse und Pfaffen Weihe, Wittenberga 1534.
Luter M., Von weltlicher Uberkeytt wie weytt man yhr Gehorsam schuldig sey, Wittenberga 1523.
Meelführer J. Ch., Corona centum patrum et doctorum Ecclesiae ostendens eorum natales, educationem, res gestas…, Giessae [1670].
Mocarski Z., Książka w Toruniu do roku 1793. Zarys dziejów, Toruń 1934.
Nicetas Heracleensis, Catena Graecorum Patrum in beatum, Londyn 1637.
Nowak Z., Schelwig Gottlieb, [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 4, Gdańsk 1997.
Origenes, Origenis contra Celsum libri octo, Cambridge 1658.
Pater P., Doctrinae morales ad Palaephati incredibilia, Frankfurt 1687.
Pertsch J. G., Versuch einer Kirchen-Historie so fern solche als Einleitung zur geistlichen Rechts-gelahrheit kann angesehen werden, Lipsk 1736-1740.
Pszczółkowska Z. L., Groddeck Gabriel, [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2, Gdańsk 1994.
Saldenus G., Otia theologica, sive exercitationum subcisivarum, varii argumenti, libri quatuor, Amsterdam 1684.
Salmonowicz S., Geret Krzysztof Henryk Andrzej, [w:] Toruński słownik biograficzny, t. 4, Toruń 2004.
Salmonowicz S., Praetorius Efraim, [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, Gdańsk 1997.
Salmonowicz S., Toruńskie Gimnazjum Akademickie w latach 1681-1817. Studium z dziejów nauki i oświaty, Poznań 1973.
Samlung von Erleuterungsschriften und Zusätzen zur allgemeinen Welthistorie, Halle 1747-1765.
Scripta partis Reformatae in Colloquio Thoruniensi, Anno M.DC.XLV, Berlin 1646.
Seneca L. A., Opera omnia quae extant ad veterum exemplorium fidem…, Genevae 1628.
Serczykowa B., Pierwszy stały regulamin aukcji książek w Toruniu z 1718 roku, Zeszyty Naukowe UMK w Toruniu, Nauka o Książce 4, Nauki Hum.-Społ., 1966, z. 18.
Sidonius Apollinaris, Opera, Paryż 1599.
Thaumaturgus G., Opera omnia, Paryż 1622.
Tondel J., Inkunabuły w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie, Toruń 2007.
Tondel J., Przyczynek do dziejów toruńskiego bibliofilstwa w XVIII w. Na marginesie książki Krystyny i Sławomira Wyszomirskich , Toruń 1996, AUNC, Bibliologia IV, Toruń 2000.
Witsius H., Miscellaneorum sacrorum libri IV, Utrecht 1692.
Wojewódzka Biblioteka Publiczna-Książnica Kopernikańska w Toruniu, rkps TN 74.
Wolf J. Ch., Anecdota graeca, sacra et profana, Hamburg 1722-1724.
Wyszomirska K., Wyszomirski S., Toruński ekslibris XVIII wieku w zbiorach Książnicy Miejskiej w Toruniu, Toruń 1996.
Zdanewič B., Katalog inkunabul, Kiiv 1974.
Zwingli U., Opera…, partim quidem ab ipso latine conscripta, partim… sermone in latinum translata, Zurych 1545.
Downloads
出版済
How to Cite
巻号
セクション
License
Authors sign the license agreement, where authors have copyright but license exclusive rights in their article to the publisher. In this case authors have a range of rights, including:
- The right to share or reuse their article in the same ways permitted to third parties under the Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 (CC BY-ND 4.0) license. Following it, the author can "copy and redistribute the material in any medium or format for any purpose, even commercially. The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms."
- Authors retain patent, trademark and other intellectual property rights (including research data).
- Authors receive proper attribution and credit for the published work.
Stats
Number of views and downloads: 598
Number of citations: 0
