Zmowa Robotnicza – powstanie, działalność i likwidacja. Epizod z dziejów rewolucji 1905 r.
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2023.2.01Słowa kluczowe
Królestwo Polskie, rewolucja 1905 r., Warszawa, terroryzm polityczny, anarchizmAbstrakt
W artykule scharakteryzowano funkcjonowanie grupy zbrojnej Zmowa Robotnicza, która działała w ogarniętej rewolucją Warszawie w 1906 r. Niekiedy nazywana jest ona grupą anarchistyczną, a czasami – zwykłą bandą rabunkową. Losy Zmowy stały się również kanwą do rozważań na temat specyfiki działalności politycznych organizacji bojowych w warunkach rewolucji, terroryzmu politycznego i granicy między polityczną walką zbrojną a pospolitym bandytyzmem.
Bibliografia
Źródła drukowane
Anarchizm i anarchiści na ziemiach polskich do 1914 r., oprac. H. Rappaport, Warszawa 1981.
Jaworski J., Wspomnienia bojowca – esdeka, „Archiwum Ruchu Rewolucyjnego” 1976, t. III.
Jeziorowski K., Wspomnienia z lat 1886–1924, „Nowa Gazeta Podlaska” 1933, nr 46.
Luksemburg R., Pomnik hańby, Warszawa 2007.
Pestkowski S., Wspomnienia rewolucjonisty, Łódź 1961.
Reszke (Leon) J., Wspomnienia, „Archiwum Ruchu Rewolucyjnego” 1976, t. III.
Prasa
„Czas” 1906, nr 229 (wydanie wieczorne).
„Gazeta Polska” 1906, nr 311.
„Goniec Poranny” 1907, nr 53.
„Goniec Wieczorny” 1908, nr 67.
„Kurjer” (Lublin) 1907, nr 28.
„Kurjer Warszawski” 1906, nr 112, 144, 148 (dodatek poranny), 161, 185, 189, 190, 192, 199, 212, 213, 227, 239, 243, 251, 260, 261, 273, 275, 276 (dodatek poranny), 279; 1907, nr 32.
„Kuryer Litewski” 1906, nr 225.
„Nowa Gazeta” 1906, nr 238, 240, 241.
„Nowa Reforma” 1906, nr 231.
„Słowo Polskie” 1906, nr 472.
Opracowania
D’Agostino A., Intelligentsia Socialism and the “Workers’ Revolution”. The Views of J.W. Machajski, „International Review of Social History” 1969, vol. XIV, issue 1.
Ajnenkiel E., Kronika bojowa PPS (Frakcji Rew[olucyjnej]) w 1907 r., „Kronika Ruchu Rewolucyjnego w Polsce” 1937, nr 2.
Ajnenkiel E., „Rewolucjoniści Mściciele”, „Rocznik Łódzki” 1980, t. XXIX.
Grinberg D., Publikacje zebrane, Zielona Góra 1997.
Grinberg D., Z dziejów polskiego anarchizmu, Zielona Góra 1997.
Kołodziej W., Anarchizm i anarchiści w Rosji i Królestwie Polskim, Toruń 1992.
Krakowski S.M., Motywy i cele działania Grupy Rewolucjonistów-Mścicieli (1910–1913), „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne” 1998, t. I.
Krzywicki L., Takimi będą drogi wasze (Sic itur ad virtutem), oprac. R. Okraska, Łódź 2013.
Laskowski P., Jan Wacław Machajski: jasnowidz i prorok, w: J.W. Machajski, Pracownik umysłowy i inne pisma, oprac. P. Laskowski, Warszawa 2015.
Martynowski S., Polska bojowa, Łódź 1937.
Nomad M., Aspects of Revolt, New York 1959.
Ossibach-Burzyński A., Pawiak. Więzienie polityczne 1880–1915, Warszawa 2016.
Potkański W., Działalność ruchów anarchistycznych w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX stulecia, „Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka” 2014, nr 3.
Potkański W., Terroryzm na usługach ugrupowań lewicowych i anarchistycznych w Królestwie Polskim do 1914 roku, Warszawa 2014.
Unszlicht J., O pogromy ludu polskiego (rola socyal-litwactwa w niedawnej rewolucyi), Kraków 1912.
Netografia
Borówka T., Parka R., Krakowianin nie był pierwszy. Polska historia zamachów, „I” [online], 20 XI 2012 [dostęp: 11 II 2020]: <https://polskatimes.pl/krakowianin-nie-byl-pierwszy-polska-historia-zamachow-zdjecia/ga/702631/zd/1298973>.
Grinberg D., Z dziejów polskiego anarchizmu, „Internetowa Biblioteka Rewolucyjna” [online], 6 III 2012 [dostęp: 11 II 2020]: <https://bibliotekarewolucyjna.wordpress.com/2012/03/06/ daniel-grinberg-z-dziejow-polskiego-anarchizmu/>.
Lokaut łódzki i anarchizm 1905–1908, „Historie Łódzkie – Historia Łodzi” [online], 18 XI 2009 [dostęp: 12 II 2020]: <http://www.czata49.pl/lokaut-lodzki-i-anarchizm-1905-1908/>.
Mariusz, Anarchia – droga do postępu, „Prawym Sierpowym” [online], 25 IV 2013 [dostęp: 12 II 2020]: <http://prawymsierpowym.pl/index.php/2013/04/anarchia-droga-do-postepu/>.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 325
Liczba cytowań: 0
