Agentura sowiecka w Armii Polskiej w ZSRR (wrzesień 1941 – sierpień 1942)
DOI :
https://doi.org/10.12775/DN.2023.1.03Mots-clés
Władysław Anders, Armia Polska w ZSRR, agenci Międzynarodówki Komunistycznej, radzieccy oficerowie łącznikowiRésumé
Artykuł przedstawia działalność agentury sowieckiej w Armii Polskiej organizowanej na terytorium ZSRR. Armia Polska w ZSRR była penetrowana nie tylko przez konfidentów NKWD, ale też przez skierowanych w jej szeregi agentów Komitetu Wykonawczego Międzynarodówki Komunistycznej (Kominternu). Agenci mieli za zadanie zdobywanie informacji o wewnętrznych stosunkach w polskich dowództwach i oddziałach i panujących w nich nastrojach antyradzieckich. Funkcje wywiadowcze pełnili też radzieccy oficerowie łącznikowi.
Références
Źródła archiwalne
Archiwum Akt Nowych w Warszawie
Dział wspomnień i relacji
Działalność grup lewicowych w obozach jenieckich na terenie Związku Radzieckiego
Działalność lewicowa w armii Andersa
Kopie akt z Hoover Institution
Kolekcja Andersa
Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie
Kolekcja generała Wacława Przeździeckiego
Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie
Kolekcja Katyńska
Biuro Opieki nad Żołnierzem MON. Sprawozdanie Referatu Jeńców Wojennych Polskich w ZSRR
Kolekcja Zygmunta Berlinga
Naczelne Władze Wojskowe
Źródła drukowane
Anders W., Bez ostatniego rozdziału. Wspomnienia z lat 1939–1946, Warszawa 2007.
Armia Polska w ZSRR 1941–1942, oprac. i wstęp W. Materski, Warszawa 1992.
Berling Z., Wspomnienia, t. I: Z łagrów do Andersa, Warszawa 1990.
Bohusz-Szyszko Z., Czerwony sfinks, Rzym 1946.
Ciechanowski J., Armia Polska w Rosji w świetle dziennika szefa sztabu z 1942 roku, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1981, z. 57, s. 92–127.
Dziennik czynności gen. Władysława Andersa 1941–1945, wstęp i oprac. B. Polak, Koszalin 1998.
Generał broni Władysław Sikorski – generał dywizji Władysław Anders. Korespondencja 1941–1943. Wybór dokumentów, wstęp i oprac. B. Polak, Koszalin 2000.
Katyń. Dokumenty zbrodni, t. III: Losy ocalałych. Lipiec 1940 – marzec 1943, Warszawa 2001.
Kot S., Listy z Rosji do gen. Sikorskiego, Londyn 1955.
Moszczyński H., Spadochroniarze z Kozielska… Tajni współpracownicy NKWD w polskim obozie w ZSRR, „Mars” 1996, nr 4, s. 191–216.
Rudnicki K., Na polskim szlaku. Wspomnienia z lat 1939–1947, Wrocław 1990.
Sokorski W., Tamte lata, Warszawa 1979.
SSSR i Polsza 1941–1945. K istorii wojennogo sojuza. Dokumienty i matieriały, t. XIV (3), Moskwa 1994.
Świadkowie przeżyć sowieckich 1939–1946, oprac. Z.S. Siemaszko, Londyn 1999.
Wspomnienia gen. Czesława Jarnuszkiewicza o jego pobycie na Łubiance, oprac. S. Radoń, „Niepodległość” 1991, t. XXIV, s. 49–92.
Wspomnienia gen. Czesława Jarnuszkiewicza. Od Sybiru do Łubianki, Warszawa 1996.
Opracowania
Kresowa Dywizja Piechoty 1941–1947. Zarys dziejów, oprac. Z. Wawer, red. A. Suchcitz, Londyn 2012.
Bargiełowski D., Konterfekt renegata, Warszawa 2013.
Jaczyński S., Rozpracowanie agenturalne polskich oficerów ocalałych z zagłady katyńskiej, czerwiec 1940 – sierpień 1941, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2006, nr 1, s. 49–80.
Jaczyński S., Rozpracowanie operacyjne oficerów Wojska Polskiego w obozach specjalnych NKWD (jesień 1939 – wiosna 1940), „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2003, nr 4, s. 79–98.
Jaczyński S., Sowieckie próby rozpracowania wywiadowczego i pozyskania do współpracy oficerów polskich więzionych w obozie NKWD Kozielsk 2 (lipiec 1940 – czerwiec 1941), „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2015, nr 4, s. 81–102.
Jaczyński S., Zygmunt Berling. Między sławą a potępieniem, Warszawa 1993.
Lebiediewa N., Operacyjno-czekistowska „obsługa” jeńców wojennych (wrzesień 1939 – maj 1940), w: Zbrodnia nieukarana. Katyń – Twer – Charków, Warszawa 1996, s. 108–122.
Nazarewicz R., Lewicowo-demokratyczne ugrupowanie oficerów WP i jego współdziałanie z Armią Radziecką w walce z hitlerowskim okupantem, cz. I, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1971, nr 1, s. 73–95.
Pietrzak J., Polscy uchodźcy na Bliskim Wschodzie w latach drugiej wojny światowej. Ośrodki, instytucje, organizacje, Łódź 2012.
Pietrzak J., „Wyeliminowanie z szeregów elementu uciążliwego i niebezpiecznego”. Sprawa Obozu Dyscyplinarnego Armii Polskiej na Wschodzie w Latrun w Palestynie (1944–1945), „Dzieje Najnowsze” 2015, nr 2, s. 79–91.
Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej. Kampanie na obczyźnie, t. II, cz. 1, Londyn 1975.
Rutkowski T.P., Żołnierz, renegat, historyk. O biografii Kazimierza Rosen-Zawadzkiego, „Klio Polska” 2012, t. VI, s. 101–141.
Siemaszko Z.S., Generał Anders w latach 1892–1942, Londyn–Warszawa 2012.
Siemaszko Z.S., W sowieckim osaczeniu 1939–1943, Londyn 1991.
Wawer Z., Armia generała Władysława Andersa w ZSRR 1941–1942, Warszawa 2012.
Zdanowicz A., Rol NKWD w formirowanii polskoj armii W. Andersa 1941–1942 gg., „Wojenno-Istoriczeskij Żurnal” 2010, nr 9, s. 53–60.
Téléchargements
Publiée
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas de Modification 4.0 International.
Stats
Number of views and downloads: 660
Number of citations: 0
