Na wzór Joanny d’Arc. Kształtowanie etosu armii francuskiej w latach 1891–1918
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2025.1.04Palabras clave
Francja, armia, wojna, etos, żołnierze, służba wojskowa, religia, Joanna d’ArcResumen
W armii francuskiej w latach 1891–1918 zarówno cywilni, jak i wojskowi myśliciele starali się wzmacniać morale żołnierzy i ich ducha bojowego, kształtować system wartości, który zagwarantuje najlepsze funkcjonowanie sił zbrojnych. Dla wielu z nich w latach I wojny światowej wzorem służby żołnierskiej stała się Joanna d’Arc.
Citas
Ardan du Picq Ch., Studium nad bitwą, przeł. J. Zając, Oświęcim 2012.
Bardy G., Charles de Gaulle. Biografia katolika i męża stanu, przeł. E. Burska, Warszawa 2014.
Baron L., Jeden z bohaterów ostatniej doby. Maurycy Retour 1889–1915, przeł. [L.?] Kobielska, Kraków 1931.
Baszkiewicz J., Historia Francji, Wrocław–Warszawa–Kraków 2008.
Charles Péguy – człowiek dialogu, red. M. Kozielski, przeł. M. Żurowska, Kraków 2003.
Dary B., Les forces morales au coeur des forces armées, „Inflexions” 2007, t. III, nr 7, s. 173–186.
Des Vignes Rouges J., Dusze dowódców. Opowiadania i rozmyślania wojenne, przeł. I. Moszczeńska, Warszawa 1922.
Desmoulins L., L’Armée nouvelle, un „essai” de sociologie militaire, „Les Champs de Mars” 2001, t. II, nr 10, s. 71–84.
Dobek R., Pacyfizm francuski 1871–1914, w: Jan Bloch, pacyfizm europejski i wyobraźnia wielkiej wojny. Studia i rozważania, red. M. Kornat, Warszawa 2016, s. 151–169.
Doessant S., Le général Louis André, l’affaire Dreyfus et l’affaire des „fiches”, „Bulletin de la Sabix. Société des amis de la bibliothèque et de l’histoire de l’École polytechnique” 2009, nr 43, s. 26–27.
Duroselle J.B., Wielka Wojna Francuzów 1914–1918, przeł. A. Cisek, Warszawa 2006.
Eisler J., Philippe Pétain, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991.
Falska D., Jean Jaurès, „Nowa Polska” 1943, t. II, z. 3, s. 223–224.
Foch F., Zasady sztuki wojennej. Wykłady wygłoszone w roku 1900 w Wyższej Szkole Wojennej, Warszawa 1924.
Folkierski W., Mieczem i krzyżem. Ernest Psichari, myśl, sztuka i życie, Poznań–Warszawa– Wilno [1935].
Frey P., La mort en face. Figures d’aumôniers dans la grande guerre, „Études sur la mort” 2014, t. II, nr 146, s. 43–52.
Gacon S., La République briseuse de grèves et l’amnistie (1905–1914). Une tentative de régulation politique du conflit social en France, „Vingtième Siècle. Revue d’histoire” 2015, t. I, nr 125, s. 17–31.
Gavet A., Sztuka dowodzenia. Do użytku oficerów wszystkich stopni, przeł. K. Krzewski, Warszawa 1926.
Girard R., Apokalipsa tu i teraz. Rozmawiał Benoît Chantre, przeł. C. Zalewski, Kraków 2019.
Gmurczyk-Wrońska M., Condamnées à s’allier. La Pologne et la France à la fin de la Grande Guerre et dans l’immédiat après-guerre (1917–1921), w: Stosunki szczególne? Zbieżność francusko-polskich interesów od czasów Francuskiej Misji Wojskowej w Polsce do wizyty Charles’a de Gaulle’a w 1967 roku, red. T. Orłowski, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2022, t. XIX, nr 2, s. 21–38.
Gosselin-Noat M., Le chemin d’Ernest Psichari vers la conversion, w: La conversion. Textes et réalités, red. D. Boisson, E. Pinto-Mathieu, Rennes 2019, s. 219–235.
Grinberg D., Ruch anarchistyczny w Europie Zachodniej 1870–1914, Warszawa 1994.
Guelton F., L’engagement militaire français dans la guerre polono-bolchévique et le moment polonais dans la trajectoire de Charles de Gaulle, w: Stosunki szczególne? Zbieżność francusko-polskich interesów od czasów Francuskiej Misji Wojskowej w Polsce do wizyty Charles’a de Gaulle’a w 1967 roku, red. T. Orłowski, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2022, t. XIX, nr 2, s. 69–85.
Gugelot F., La Conversion des Intellectuels au Catholicisme en France, 1885–1935, Paris 1998.
Hall A., Charles de Gaulle, Warszawa 2002.
Jachimowski T., Czynnik religijny w życiu żołnierza. Szkic psychologiczny, Warszawa 1934.
Jauffret J.Ch., L’œuvre des militaires de la commission de réorganisation de l’armée, 1871– 1875, w: Militaires en République, 1870–1962. Les officiers, le pouvoir et la vie publique en France, red. O. Forcade, Paris 1999, s. 293–302.
Jefferson J., Kampanie wojenne Joanny d’Arc jako przejaw wojny świętej, w: Życie, męka, nieśmiertelność. Uniwersalizm kulturowy życia i dzieła Joanny d’Arc, red. J. Smołucha, A. Wadas, Kraków 2014, s. 91–113.
Joly B., Histoire politique de l’affaire Dreyfus, Paris 2014.
Kaczorowski J., Literatura jako tekst Boga. Wizja literatury w pismach Léona Bloy, Warszawa 2004.
Kalifa D., Biribi. Les bagnes coloniaux de l’armée française, Paris 2009.
Kasprzycki R., Dezercje w armiach w czasie I wojny światowej, „Dzieje Najnowsze” 2020, t. LII, nr 3, s. 53–73.
Kershaw I., Do piekła i z powrotem. Europa 1919–1949, przeł. A. Romanek, Kraków 2016.
Lavallée F., Żywy wzór Akcji Katolickiej obywatela, ziemianina, żołnierza Maurice de Gatellier, Kraków 1931.
Lyautey H., Le rôle social de l’officier, „Constructif. Le management: théories et pratiques” 2023, t. III, nr 66, s. 5–8.
Łańcucka G., Maurycy Retour. Młody przemysłowiec, apostoł, Katowice 1937.
Maliszewski L., Louis Faury (1874–1947). Przez chwałę do zapomnienia. Losy niezłomnego przyjaciela Polski potargane zawieruchą dziejów, Lublin 2010.
Maliszewski L., Zasłużeni dla Francji, zasłużeni dla Polski. Francuscy oficerowie w polskich uczelniach wojskowych, czyli prowadzenie wojny na sposób francuski, w: Stosunki szczególne? Zbieżność francusko-polskich interesów od czasów Francuskiej Misji Wojskowej w Polsce do wizyty Charles’a de Gaulle’a w 1967 roku, red. T. Orłowski, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2022, t. XIX, nr 2, s. 57–67.
McShea B., Apostles of Empire. The Jesuits and New France, Lincoln 2019.
Péguy Ch., Misterium miłości. Rzecz i Joannie d’Arc, przeł. M. Żurowska, Kraków 2009.
Pétain P., Bitwa pod Verdun, przeł. E. Quirini, Warszawa 1931.
Poirier J., W służbie Boga i Ojczyzny. Szlachetny żywot Huberta de la Neuville, porucznika piechoty, poległego na polu chwały 28 IX 1915 roku, Kraków 1931.
Prost A., Compter les vivants et les morts. L’évaluation des pertes françaises de 1914–1918, „Le Mouvement social” 2008, t. I, nr 222, s. 41–60.
Psichari E., L’appel des armes, Paris 1919.
Rembieliński J., Na Widowni, „Myśl Narodowa”, 26 VII 1931, nr 36, s. 58.
Rioux J.P., Charles Péguy, patriote de 1914, „Inflexions” 2014, t. II, nr 26, s. 43–54.
Sobiło B., Beatyfikacja i kanonizacja Joanny d’Arc w świetle wybranych dokumentów Stolicy Apostolskiej, w: Życie, męka, nieśmiertelność. Uniwersalizm kulturowy życia i dzieła Joanny d’Arc, red. J. Smołucha, A. Wadas, Kraków 2014, s. 287–297.
Stablewski S., Ferdynand Foch. Próba charakterystyki wodza, słowem wstępnym poprzedził gen. bryg. T. Kutrzeba, [odbitka z „Bellony”], Warszawa 1929.
Strzelczyk J., Joanna d’Arc jako obiekt ideologii i polityki XIX i XX w., w: Życie, męka, nieśmiertelność. Uniwersalizm kulturowy życia i dzieła Joanny d’Arc, red. J. Smołucha, A. Wadas, Kraków 2014, s. 301–310.
Tanant A., O powołaniu oficera, przeł. Z. Skolimowska, Poznań 1927.
Tanant A., Plutarque n’a pas menti, Paris 1921.
Verdejo X., Les ouvriers agricoles et la grande révolte du Midi viticole de 1907, „Les Cahiers de l’Iinstitut CGT d’histoire sociale” [2007], nr 103, s. 5–11.
Waśko A., Joanna d’Arc. Wizje i wojna, w: Życie, męka, nieśmiertelność. Uniwersalizm kulturowy życia i dzieła Joanny d’Arc, red. J. Smołucha, A. Wadas, Kraków 2014, s. 69–81.
Wauthy L., Dusza żołnierza, przeł. T. Różycki, Warszawa 1922 (Biblioteka Strzelca, nr 3).
Weygand M., Comment élever nos fils?, Paris 1937.
Weygand M., La France est-elle défendue?, Paris 1937.
Wędkiewicz S., Społeczeństwo i armia w porewolucyjnej Francji, Kraków 1924.
Wójcik B., Wojna i motłoch. Sprzeczności nowoczesne w filozofii Hegla, Kraków–Warszawa 2022.
Żukotyńska B., Mistyka militaryzmu, „Myśl Narodowa” 1930, nr 40, s. 626–628.
Descargas
Publicado
Cómo citar
Número
Sección
Licencia
Esta obra está bajo una licencia internacional Creative Commons Atribución-SinDerivadas 4.0.
Stats
Number of views and downloads: 107
Number of citations: 0
