Afera Roseline Gadek „Rose” – przykład działalności polskiego wywiadu wojskowego we Francji w dobie odprężenia
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2024.2.07Słowa kluczowe
CEDOCAR, wywiad wojskowy, szpiegostwo, zbrojenia, odprężenieAbstrakt
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie pracy polskiego wywiadu wojskowego w dobie odprężenia. Aby zilustrować uwarunkowania, w jakich działał, wybrano sprawę agentki Roseline Gadek „Rose”, która pracowała w CEDOCAR (Bibliothèque centrale du centre de documentation de l’armement – Centralna Biblioteka Ośrodka Dokumentacji Uzbrojenia) w Paryżu i wyniosła stamtąd dokumenty potrzebne polskiemu Ministerstwu Obrony Narodowej. W 1979 r. jej historia zakończyła się aresztowaniem dwóch funkcjonariuszy polskiego wywiadu wojskowego. Ze względu na dobre wzajemne relacje postanowiono tego faktu nie nagłaśniać medialnie.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie
/11455, 2602/11492, 2602/11608, 2602/11609, 2602/11613, 2602/11642, 2602/114492, 2602/12457, 2602/12825, 2602/12839, 2602/12955, 2602/17419, 2602/17882, 2602/2006, 2602/21755, 2602/23194, 2602/25318, 2602/25381, 2602/28078, 2602/28082, 2602/28084, 2602/28184, 2602/28185, 2602/28201, 2602/28253, 2602/28287, 2602/28288, 2602/28311, 2602/668, 2602/6934, 2602/7267
Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych
/84, D IV Fr 220-6-79
/84, D IV Fr 220-15-79
Wyciąg korespondencyjny nr 5890 z Paryża dn. 19.5.1959 r.
Zespół 8, w. 74, nr teczki 1035
Opracowania
Bagieński W., Wywiad cywilny Polski Ludowej w latach 1945–1961, t. I–II, Warszawa 2017.
Baszkiewicz J., Francja, Warszawa 1997.
Bosak H., Wnuk generała. Z tajemnic polskiego wywiadu 1977–1979, Warszawa 2000.
Cenckiewicz S., Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943–1991, Warszawa 2009.
Gołębiewicz M., Sprawa zabójstwa oficera wywiadu PRL Władysława Mroza: zbrodnia – śledztwo – konsekwencje, „Dzieje Najnowsze” 2022, nr 1, s. 121–151.
Jarosz D., Pasztor M., Polska – Francja 1970–1980. Relacje wyjątkowe?, Warszawa 2006.
Jarosz D., Pasztor M., Robineau, Bassaler i inni. Z dziejów stosunków polsko-francuskich w latach 1948–1953, Toruń 2001.
Jarosz D., Pasztor M., Stosunki polsko-francuskie 1944–1980, Warszawa 2008.
Jusińska-Choma M., „Sprawa Charzewskiego” – redakcja i współpracownicy „Niezależnego Pisma Młodych Katolików Spotkania” jako obiekt działania Służby Bezpieczeństwa (1977–1979), „Res Historica” 2007, t. XXV, s. 85–123.
Jusińska-Choma M., Współpraca środowiska „Spotkań” z emigracją na Zachodzie. Przyczynek do badań, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2010, nr 1 (15), s. 187–210.
Kania D., Targalski J., Marosz M., Resortowe dzieci. Służby, Warszawa 2015.
Koper S., Wywiad nie wybacza zdrady – Władysław Mróz, w: idem, Polscy szpiedzy 2, Warszawa 2020, s. 129–153.
Kowalsky B. (w rozmowie z Krzysztofem Pyzią), Ile oni wiedzą o Tobie? Szpiedzy i podsłuchy w Polsce, Warszawa 2019.
Kubiak K., Nuklearna suwerenność. Jak Francja stała się atomowym mocarstwem?, „Polityka. Pomocnik Historyczny” 2023, nr 3, s. 116–117.
Pasztor M., „Gry wywiadów” a stosunki polsko-francuskie w latach 1956–1968, w: Europa Środkowa i Wschodnia w XX w. Studia ofiarowane Wiesławowi Balcerakowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Koryn, P. Łossowski, Warszawa–Łowicz 2004, s. 299–311.
Pasztor M., Między Paryżem, Warszawą a Moskwą. Stosunki polsko-francuskie w latach 1954–1969, Toruń 2003.
Pawlikowicz L., Tajny front zimnej wojny. Uciekinierzy z polskich służb specjalnych 1956–1964, Warszawa 2004.
Persak K., Sprawa Henryka Hollanda, Warszawa 2006.
Piekałkiewicz J., Dzieje szpiegostwa, Warszawa 1999,
Sikora M., Black Box. Wywiad jako instrument transferu technologii i wsparcia decyzji ekonomicznych w PRL 1955–1990, Katowice–Warszawa 2021.
Stempin A., Sypiając z wrogiem, „Historia. Uważam Rze” 2022, nr 5 (122), s. 14–15.
Stosunki dyplomatyczne Polski. Informator, t. I: Europa 1918–2006, red. K. Szczepanik, A. Herman-Łukasik, B. Janicka, Warszawa 2007.
Wolton Th., Le KGB en France, Paris 1986.
Zychowicz P., Żydzi. Opowieści niepoprawne politycznie, Poznań 2016.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 196
Liczba cytowań: 0
