The Twilight of Prometheism? The Fate of Polish-Ukrainian Activists and Their Ideas during the Cold War
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2024.4.07Keywords
Prometheism, Cold War, anti-Communist networks, Roman Smal-Stocki, Pavlo Shandruk, Klaudiusz Hrabyk, AMCOMLIBAbstract
The Second World War proved to be a watershed moment for the fate of the Promethean movement. After 1945, despite political marginalisation, Prometheists continued their efforts to build an anti-Soviet front. The article examines the reasons why Prometheism, contrary to the dominant narrative in Anglo-Saxon historiography, failed to find a place in mainstream Western anti-communism. It analyzes the failure of the revival of Prometheism and its gradual transformation into new forms of anti-communist struggle in the realities of the Cold War.
References
Archival Sources
Archive of Józef Piłsudski Institute in London: Zespół Prometeusz, teczka: 709/148/5
Archives of Józef Piłsudski Institute of America: Archiwum Klaudiusza Hrabyka; Archiwum Rzeczowe; Archiwum Włodzimierza Bączkowskiego; Archiwum Edmunda Charaszkiewicza
Central Intelligence Agency Freedom of Information Act
Columbia University Archives: Mykhailo Vetukhiv Papers
Haluzevyj derzhavnyj arxiv Sluzhby zovnishn’oyi rozvidky Ukrayiny, fond 1, spr. 9813, vol. 1
Shevchenko Scientific Society Archives in New York: Pavlo Shandruk Papers
Ukrainian Museum and Library in Stamford: Mykola Chubatyj Papers
Published Sources
Avtorhanov A., Memuary (Frankfurt, 1983).
Kennan G., Memoirs 1950–1963 (Boston, 1972), vol. 2.
Skubik S., The Murder of General Patton (Bennington, 1993).
Smal Stocky R., ‘The Struggle of the Subjugated Nations in the Soviet Union for Freedom, Sketch of the History of the Promethean Movement’, Ukrainian Quarterly, no. 4 (1947), pp. 324–44.
Szandruk P., ‘Militarny potencjał Ukrainy’, Reduta, no. 2 (1949).
Secondary Literature
II Rzeczpospolita wobec ruchu prometejskiego, ed. by P. Libera (Warszawa, 2013).
Breitman R., Goda N., Hitler’s Shadow: Nazi War Criminals, US Intelligence, and the Cold War (Washington, 2012).
Bruski J.J., Między prometeizmem a Realpolitik: II Rzeczpospolita wobec Ukrainy Sowieckiej 1921–1926 (Kraków, 2010).
Burds J., ‘The Early Cold War in Soviet West Ukraine, 1944–1948’, Carl Beck Papers in Russian and East European Studies, no. 1505 (2001), pp. 1–70.
Dorril S., M16: Inside the Covert World of Her Majesty’s Secret Intelligence Service (New York, 2000).
Dryblak Ł., ‘Siergieja Mielgunowa emigracyjne spotkania z Polską’, Pamięć i Sprawiedliwość, vol. 39 (2022), pp. 291–312.
East Central European Migrations During the Cold War. A Handbook, ed. by A. Mazurkiewicz (Berlin, 2019).
Fousek J., To Lead the Free World. American Nationalism and the Cultural Roots of the Cold War (Chapel Hill, 2000).
Gasimov Z., Warschau gegen Moskau: prometheistische Aktivitäten zwischen Polen, Frankreich und der Türkei, 1918–1939 (Stuttgart, 2022).
Johnson I., A Mosque in Munich. Nazis, the CIA, and the Rise of the Muslim Brotherhood in the West (Boston, 2011).
Komar V., Koncenciya prometeyizmu v polityci Pol’shhi (1921–1939) (Ivano-Frankivs’k, 2011).
Kuzio T., ‘US support for Ukraine’s liberation during the Cold War: A study of Prolog Research and Publishing Corporation’, Communist and Post-Communist Studies, no. 45 (2012), pp. 51–64.
Libera P., ‘Prometeizm po prometeizmie. Zarys historii ruchu prometejskiego po 1939 roku’, Pamięć i Sprawiedliwość, vol. 39 (2022), pp. 40–64.
Łukasiewicz S., ‘‘Bezdomność’ sowietologa. Emigracyjne losy Wiktora Sukiennickiego’, Przegląd Wschodni, vol. 18 (2022), pp. 159–94.
Łukasiewicz S., Trzecia Europa: Polska myśl federalistyczna w Stanach Zjednoczonych 1940–1971 (Warszawa, 2010).
Machcewicz P., Emigracja w polityce międzynarodowej (Warszawa, 1999).
Mazurkiewicz A., ‘‘Narody ujarzmione’ – lobby polityczne czy projekt propagandowy?’, Studia Historica Gedanensia, vol. 5 (2014), pp. 354–92.
Mazurkiewicz A., Uchodźcy polityczni z Europy Środkowo-Wschodniej w amerykańskiej polityce zimnowojennej, 1948–1954 (Warszawa, 2016).
O’Connell Ch., The Munich Institute for the Study of the USSR (Pittsburgh, 1990).
Ruch prometejski i walka o przebudowę Europy Wschodniej (1918–1940). Studia i szkice, ed. by M. Kornat (Warszawa, 2012).
Ruffner K., Eagle and Swastika: CIA and Nazi War Criminals and Collaborators (Washington, 2003).
Simpson Ch., Blowback: The Recruitment of Nazis and Its Destructive Impact on Our Domestic and Foreign Policy (New York, 1988).
Snyder T., Sketches from a Secret War: A Polish Artist’s Mission to Liberate Soviet Ukraine (New Haven, 2008).
Stobiecki R., ‘‘Sprawa Pawła Szandruka’ na łamach ‘Kultury’’, in: Między nauką a sztuką. Wokół problemów współczesnej historiografii, ed. by E. Solska, P. Witek, and M. Woźniak (Lublin, 2017), pp. 327–39.
Tarka K., ‘Kijów-Warszawa wspólna sprawa? Rozmowy polsko-ukraińskie na emigracji w pierwszych latach po II wojnie światowej’, in: Podzielone narody. Szkice z historii stosunków polsko-ukraińskich w latach 40. XX wieku, ed. by M. Białokur, M. Patelski (Toruń, 2012), pp. 205–20.
Tromly B., Cold War Exiles and the CIA: Plotting to Free Russia (New York, 2019).
Tyszkiewicz J., Rozbijanie monolitu. Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Polski 1945–1988 (Warszawa, 2015).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 408
Number of citations: 0
