Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Dzieje Najnowsze

The Underground Pamphlet „An Anecdote and a War Joke” (1943) and Its Authors
  • Home
  • /
  • The Underground Pamphlet „An Anecdote and a War Joke” (1943) and Its Authors
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 55 No. 2 (2023) /
  4. Studia i artykuły

The Underground Pamphlet „An Anecdote and a War Joke” (1943) and Its Authors

Authors

  • Tomasz Szarota Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN https://orcid.org/0000-0001-7587-3189

DOI:

https://doi.org/10.12775/DN.2023.2.06

Keywords

publishing activity of the Polish Underground State, Anna Jachnina – author of the discussed conspiratorial pamphlet, the post-war fate of this publication

Abstract

The article is a fragment of the author’s research project into the preservation by historians of the memory of past people, events and publications and symbols functioning in the past. Here, the author’s interest focuses on a conspiratorial pamphlet published in the Warsaw underground in 1943 with jokes circulating in occupied Poland and the fate of all those who contributed to this publication.

Author Biography

Tomasz Szarota, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN

Tomasz Szarota – professor emeritus, former employee of the Tadeusz Manteuffel Institute of History of the Polish Academy of Sciences. He published, among others, a biography of the commander of the Home Army, General Stefan Rowecki “Grot” and the book Życie codzienne w stolicach okupowanej Europy. A researcher of national stereotypes and the history of the Polish community in Berlin.

References

Aleksander Maliszewski, „Wikipedia” [online], 18 XI 2022 [dostęp: 20 VI 2023]: .

Angrick A., „Aktion 1005” – Spurenbeseitigung von NS-Massenverbrechen 1942–1945. Eine „geheime Reichssache” im Spannungsfeld von Kriegswende und Propaganda, Bd. 1–2, Göttingen 2018 (wyd. 2: 2019).

Anna Jachnina, „Wikipedia” [online], 1 IV 2011 [dostęp: 20 VI 2023]: <https://pl.wikipedia. org/wiki/Anna_Jachnina>.

Bartelski L.M., Polscy pisarze współcześni. Informator 1944–1970, Warszawa 1972.

Bartoszewski W., 1859 dni Warszawy, wyd. 3, Kraków 2008.

Bartoszewski W., Rocznica września w okupowanej Warszawie, „Tygodnik Powszechny”, 5 X 1958.

Bartoszewski W., Warszawski pierścień śmierci, wyd. 3, Warszawa 2008.

Bartoszewski W., Z kart wojennej służby Aleksandra Kamińskiego, „Tygodnik Powszechny” 1978, nr 18, 19, przedruk w: Doświadczenie lat wojny 1939–1945, wybór W. Bartoszewski, Kraków 1980.

Budzyńska-Rybińska B., Folklor na antenie Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, mps pracy magisterskiej, Poznań 1981, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.

Chojnacki W., Bibliografia zwartych druków konspiracyjnych wydanych pod okupacją hitlerowską w latach 1939–1945, Warszawa 1970.

Chojnacki W., Bibliografia zwartych i ulotnych druków konspiracyjnych wydanych na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945, przygot. do dr. W. Chojnacki, J. Kandziora, Warszawa 2005.

Domańska B., Pawiak: więzienie Gestapo. Kronika 1939–1944, Warszawa 1978.

Fik M., Kultura polska po Jałcie. Kronika lat 1944–1981, Londyn 1989.

Hejna K., Sowińska H., Opowieść o Annie Jachninie – autorce wielu dowcipów, słów piosenek okupowanej Warszawy, dziennikarki Polskiego Radia. „Siekiera, motyka” i nasz folklor, „Gazeta Pomorska”, 25 VI 2010.

Hernik Spalińska J., Życie teatralne w Wilnie podczas II wojny światowej, Warszawa 2005.

Hollender T., Wiersze. Satyry. Fraszki, wybór, oprac. i wstęp A. Maliszewski, Warszawa 1949.

Iwanciw E., Prawdziwe życie legendy, „Gazeta” [online], 22 XI 2010.

Kann M., Niebo nieznane, wyd. 2, Warszawa 1965.

Karnowski M., Ziarnko piasku. Rzecz o Annie Jachninie, Warszawa 2016.

Kącki M., Sądowy Bubel, „Gazeta Wyborcza”, 30 XI 2011.

Kunert A.K., Słownik konspiracji warszawskiej 1939–1944, t. II, Warszawa 1987.

Lada W., Wojenne losy, „Rzeczpospolita”, 18 III 2011.

Lada W., Zakazana piosenka, „Uważam Rze”, 28 III – 3 IX 2011.

Łukaszek E., „Z głęboką czcią pochylam głowę przed Panią...”, „dw Magazyn”, 30 IV – 1 V 1977.

Maciąg W., Literatura Polski Ludowej 1944–1964, Warszawa 1974.

Maliszewski A., Na przekór nocy, Warszawa 1967.

Maliszewski S., „Emma”. Wywiad rzeka z Marią Straszewską, Warszawa 2011.

Maniewska K., Anna Jachnina (1914–1996) – autorka najpopularniejszej piosenki okupowanej Warszawy. Biografia zapomniana, w: Nie tylko niezłomni i kolaboranci... Postawy dziennikarzy w kraju i na emigracji 1945–1989, red. T. Wolsza, P. Wójtowicz, Warszawa 2014.

Marian Ruth Buczkowski, „Wikipedia” [online], 4 VII 2021 [dostęp: 20 VI 2023]: .

Mazur G., Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939–1945, Warszawa 1987.

Michalski Cz., Wojna warszawsko-niemiecka, Czytelnik, Warszawa 1971.

Ney-Krwawicz M., Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945, Warszawa 1990.

Nie tylko niezłomni i kolaboranci... Postawy dziennikarzy w kraju i na emigracji 1945–1989, red. T. Wolsza, P. Wójtowicz, Warszawa 2014.

Nowa encyklopedia powszechna PWN, t. I–II, IV, Warszawa 1995–1996.

Olszewicz B., Lista strat kultury polskiej, Warszawa 1947.

Pamiętniki z oblężenia Warszawy, oprac. Nemo (Halszka Buczyńska), Warszawa 1942.

Skwarczyńska S., Hollender Tadeusz, hasło w: Polski słownik biograficzny, t. IX, red. K. Lepszy, Wrocław–Warszawa–Kraków 1960–1961.

Słomkowska-Zielińska K., Z pasją i miłością, „Ilustrowany Kurier Polski” (Bydgoszcz) 1996, nr 155.

Straty Warszawy 1939–1945. Raport, red. W. Fałkowski, Warszawa 2005.

Szarota T., Imponujące dzieło „Estreichera podziemia”, „Nowe Książki” 2006, nr 8.

Szarota T., Karuzela na placu Krasińskich. Studia i szkice z lat wojny i okupacji, Warszawa 2007.

Szarota T., Naloty na Warszawę podczas II wojny światowej, w: Straty Warszawy 1939–1945. Raport, red. W. Fałkowski, Warszawa 2005.

Szarota T., Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne, Warszawa 1973 (wyd. 4: Warszawa 2010).

Szarota T., Śmiech zakazany – kawał (dowcip) polityczny jako informacja o postrzeganiu peerelowskiej rzeczywistości, „Polska 1944/1945–1989. Studia i materiały” 2001, t. V.

Szubrycht J., Rodzinna historia odnaleziona po latach, „Gazeta Wyborcza”, 28 I 2020.

Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon, red. K. Komorowski, Warszawa 2014.

Wieczorkiewicz B., Gwara warszawska dawniej i dziś, Warszawa 1968.

Wieczorkiewicz B., Warszawskie ballady podwórzowe, Warszawa 1971.

Wielka ilustrowana encyklopedia Powstania Warszawskiego, red. A.K. Kunert, oprac. B. Balcerzak, t. V–VI, Warszawa 2002–2004.

Wojciechowski K., Saska Kępa. Mistrz Jan [Kobuszewski] wrócił na swoją ulicę, „Gazeta Wyborcza (Stołeczna)”, 24 III 2022.

Woźniak M., Śmiechem zabijać wojnę, „Czas” (Bydgoszcz), 15 I 1975.

Wyleżyńska A., Kroniki wojenne, t. II: 1943–1944, oprac. G. Pawlak, M. Urynowicz, Warszawa 2022.

Wyleżyńska A., Pierwszy zbiór anegdot w Podziemnej Polsce, „Nowy Dzień” 1943, nr 539.

Załęski G., Satyra w konspiracji, Warszawa 1948 (wyd. 2: Warszawa 1958; wyd. 3: Warszawa 2011).

Załęski K., Konspiracyjne dziennikarstwo – Grzegorz Załęski, „Biuletyn Informacyjny. Miesięcznik Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej” 2019, R. XXIX, nr 1.

Życie nieudane, wywiad Roberta Mazurka z Zofią Romaszewską, „Przekrój”, 24 VIII 2010.

Dzieje Najnowsze

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2023-11-27

How to Cite

1.
SZAROTA, Tomasz. The Underground Pamphlet „An Anecdote and a War Joke” (1943) and Its Authors. Dzieje Najnowsze. Online. 27 November 2023. Vol. 55, no. 2, pp. 113-146. [Accessed 6 July 2025]. DOI 10.12775/DN.2023.2.06.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 55 No. 2 (2023)

Section

Studia i artykuły

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 250
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

publishing activity of the Polish Underground State, Anna Jachnina – author of the discussed conspiratorial pamphlet, the post-war fate of this publication
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop