Koncepcja socjalizmu wieloświatopoglądowego Stowarzyszenia „PAX” w ocenie centralnych organów bezpieczeństwa Polski Ludowej w okresie rządów Władysława Gomułki i Edwarda Gierka (1956–1980)
DOI :
https://doi.org/10.12775/DN.2019.4.07Mots-clés
Bolesław Piasecki, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, pluralizm, Polska Rzeczpospolita Ludowa, Stowarzyszenie „PAX”, socjalizm, wieloświatopoglądowośćRésumé
Stowarzyszenie „PAX” pod kierownictwem Bolesława Piaseckiego dążyło do utworzenia na swojej bazie politycznej partii katolików. Głębszą filozoficzną podbudową tych dążeń była koncepcja „socjalizmu wieloświatopoglądowego”. Działania te, zwłaszcza w dobie rządów Władysława Gomułki i Edwarda Gierka, spotykały się ze zdecydowanym przeciwdziałaniem organów bezpieczeństwa państwa.
Références
Bankowicz B., Stowarzyszenie PAX: między rzeczywistością socjalizmu realnego a utopią socjalizmu wieloświatopoglądowego, w: Doktryny. Historia. Władza. Księga dedykowana profesorowi Wiesławowi Kozubowi-Cembroniewiczowi z okazji czterdziestolecia pracy naukowej, red. A. Citkowska-Kimla, M. Kiwior-Filo, B. Szlachta, Kraków 2009, s. 37–48.
Bankowicz B., W labiryncie wieloświatopoglądowości: Stowarzyszenie PAX między marzeniem a rzeczywistością, w: A. Dudek, B. Bankowicz, Ze studiów nad dziejami Kościoła i katolicyzmu w PRL, Kraków 1996, s. 53–71.
Busse K., Wróg czy sojusznik? Stowarzyszenie PAX pod kontrolą aparatu bezpieczeństwa, w: Nie tylko partia? Organizacje społeczne w Polsce Ludowej 1944–1989. Geneza, funkcjonowanie i znaczenie, red. T. Ruzikowski, Warszawa 2017, s. 97–122.
Czaczkowska E.K., Kardynał Wyszyński, Warszawa 2009.
Dudek A., Pytel G., Bolesław Piasecki. Próba biografii politycznej, Londyn 1990.
Dudek A., Stowarzyszenie PAX w systemie politycznym Polski Ludowej w świetle dokumentów, w: A. Dudek, B. Bankowicz, Ze studiów nad dziejami Kościoła i katolicyzmu w PRL, Kraków 1996, s. 73–114.
Engelgard J., Bolesław Piasecki 1939–1956, Warszawa 2015.
Friszke A., Nadzieje i złudzenia. Środowiska katolików świeckich przed i po Październiku 1956, w: Sensus catholicus. Katolicy świeccy w Polsce Ludowej. Postawy – aktywność – myśl. Studia i szkice, red. nauk. R. Ptaszyński, T. Sikorski, Toruń 2014, s. 74–114.
Kosicki P.H., Personalizm po polsku. Francuskie korzenie polskiej inteligencji katolickiej, tłum. J. Giebułtowski, Warszawa 2016.
Micewski A., Kardynał Wyszyński. Prymas i mąż stanu, t. I, [Warszawa 1983].
Micewski A., Współrządzić czy nie kłamać? PAX i ZNAK w Polsce 1945–1976, Kraków 1981.
Mozgol R., Ryzykowna gra. Jak Aleksander Bocheński przyczynił się do powstania Dziś i Jutro, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2007, nr 4.
Mysiakowska-Muszyńska J., Zabiegi o legalizację Stronnictwa Narodowego w kraju w latach 1945–1947, Warszawa 2011.
Pietrzak J., Prymas Polski kardynał August Hlond a grupa katolików „Dziś i Jutro”, w: Komu służył PAX. Materiały z sympozjum od PAX-u do Civitas Christiana zorganizowanego przez Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana 30–31 stycznia 2008 roku, red. S. Bober, Warszawa 2008, s. 93–106.
Ptaszyński R., Stommizm. Biografia polityczna Stanisława Stommy, Kraków 2018.
Rogala S., Program i filozofia polityczna środowiska Dziś i Jutro, „Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Ekonomia i Nauki Humanistyczne” 2001, z. 9.
Sikorski T., Fronda. Rozłam w Stowarzyszeniu PAX w 1955 roku. (Geneza – przebieg – konsekwencje), „Dzieje Najnowsze” 2018, nr 1.
Strzelecka M., Między minimalizmem a maksymalizmem. Dylematy ideowe Stanisława Stommy i Janusza Zabłockiego, Toruń 2015.
Téléchargements
Publiée
Comment citer
Numéro
Rubrique
Stats
Number of views and downloads: 435
Number of citations: 0
