„Było błędem nie uwzględniać psychologii serca młodzieńczego wojownika…” Arcybiskupa Józefa Teofila Teodorowicza krytyka NKN i Legionów
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2017.2.08Schlagworte
abp Józef T. Teodorowicz, I wojna światowa, Naczelny Komitet Narodowy (NKN), Legiony Polskie, myśl politycznaAbstract
W tekście przedstawione zostały poglądy polityczne jednego z czołowych działaczy politycznych początku XX w. – ostatniego arcybiskupa ormiańskokatolickiego – Józefa Teofila Teodorowicza. Przeanalizowano jego stosunek do rozwijającego się na ziemiach polskich ruchu irredentystycznego, a następnie jego wybór opcji politycznej w momencie wybuchu Wielkiej Wojny i stosunek do Naczelnego Komitetu Narodowego. Przedstawione zostały poglądy abp. Teodorowicza wobec najważniejszych wydarzeń rozgrywających się na ziemiach polskich do końca 1917 r.
The text presents political opinions of one of the leading politicians of the early twentieth century – the last Armenian Catholic archbishop – Józef Teofil Teodorowicz. His attitude towards the irredentist movement developing in the Polish lands is analysed, and then his choice of a political option at the outbreak of the Great War together with his attitude towards the Supreme National Council (SNC). Archbishop Teodorowicz’s views on the most important events occurring in the Polish lands up to the end of 1917 are presented.
Literaturhinweise
Bojownicy i kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861–1915, cz. 3, t. IV, oprac. P. Kubicki, Sandomierz 1940.
Drozdowski M.M., Dylematy polityki Naczelnego Komitetu Narodowego wobec Niemiec (do aktu 5 listopda 1916), „Studia Historyczne” R. LV, 2012, z. 1 (217), s. 27–49.
Engelgard J., Religia i polityka – Józef Teodorowicz i Narodowa Demokracja w latach 1902– 1918, w: Teodorowicz. Mówca i patriota, red. T. Skoczek, Warszawa 2015, s. 115–141.
Faryś J., Wątor A., Edward Dubanowicz 1881–1943. Biografia polityczna, Szczecin 1994.
Krawczak T., Wkład kościoła w dzieło Niepodległości, w: Warszawa w pierwszych latach Niepodległości, red. M.M. Drozdowski, H. Szwankowska, Warszawa 1998, s. 64–81.
Król-Mazur R., Działalność polityczna arcybiskupa Józefa Teofila Teodorowicza w latach 1888–1923, Kraków 2013.
Król-Mazur R., Idea odrodzonego państwa polskiego w poglądach galicyjskich ugrupowań politycznych do utworzenia Naczelnego Komitetu Narodowego, „Politeja” 2010, nr 2, s. 269–300.
Kudłaszyk A., Elementy doktryny społeczno-politycznej abp. Józefa Teodorowicza, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1980, t. XXVII, s. 23–42.
Molenda J., Piłsudczycy a narodowi demokraci 1908–1918, Warszawa 1980. Mroczka L., Spór o Galicję Wschodnią 1914–1923, Kraków 1998.
Pająk J.Z., Lwów podczas pierwszych dni Wielkiej Wojny 1914–1918, w: Znani i nieznani międzywojennego Lwowa. Studia i materiały, t. III, red. M. i M. Przeniosło, Kielce 2012, s. 109–125.
Snopko J., Społeczeństwo Królestwa wobec Legionów Polskich po akcie 5 listopada, w: Lata Wielkiej Wojny. Dojrzewanie do niepodległości 1914–1918, red. D. Grinberg, J. Snopko, G. Zackiewicz, Białystok 2007, s. 279–293.
Stopka K., Ormianie w Galicji Austriackiej, w: Ormiański pasterz Lwowa ksiądz arcybiskup Józef Teodorowicz na tle dziejów ormiańskich, red. W. Osadczy, ks. M. Kalinowski, M. Jacov, Lublin–Lwów 2015, s. 73–112.
Suleja W., Orientacja austro-polska w latach I wojny światowej (do aktu 5 listopada 1916 roku), Wrocław 1992.
Szymczak D., Między Habsburgami a Hohenzollernami. Rywalizacja niemiecko-austro-węgierska w okresie I wojny światowej a odbudowa państwa polskiego, Kraków 2009.
Szymczak D., Niemiecko-austro-węgierski spór o przyszłość Polski a narodziny państwowości polskiej w 1918 roku, w: Rok 1918 w Europie Środkowo-Wschodniej, red. D. Grinberg, J. Snopko, G. Zackiewicz, Białystok 2010.
Teodorowicz J., Dwie epoki. Mowa wypowiedziana w r. 1913 w archikatedrze lwowskiej w 50-tą rocznicę powstania 63 r., w: idem, Kazania o Bogu i Ojczyźnie, Warszawa 1999.
Trajdos T.M., Uwagi o działalności politycznej i przekonaniach arcybiskupa Józefa Teodorowicza, w: Teodorowicz. Mówca i patriota, red. T. Skoczek, Warszawa 2015, s. 68–95.
Wątor A., Chrześcijańsko-narodowi. Z dziejów nurtu politycznego do 1928 roku, Szczecin 1999.
Wątor A., Galicyjska Rada Narodowa w latach 1907–1914. Z dziejów instytucji obywatelskiej, Szczecin 2000.
Wątor A., Narodowa Demokracja w Galicji do 1918 roku, Szczecin 2002.
Zieliński Z., Papiestwo i papieże dwóch ostatnich wieków, cz. 2: 1903–1978, Poznań 1986.
Zięba A.A., Czy można być ormiańskim patriotą i polskim biskupem jednocześnie? Arcybiskup Józef Teodorowicz jako Ormianin, w: Ormiański pasterz Lwowa ksiądz arcybiskup Józef Teodorowicz na tle dziejów ormiańskich, red. W. Osadczy, ks. M. Kalinowski, M. Jacov, Lublin–Lwów 2015, s. 199–232.
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Stats
Number of views and downloads: 430
Number of citations: 0
