Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Dzieje Najnowsze

Koncepcja socjalizmu wieloświatopoglądowego Stowarzyszenia „PAX” w ocenie centralnych organów bezpieczeństwa Polski Ludowej w okresie rządów Władysława Gomułki i Edwarda Gierka (1956–1980)
  • Strona domowa
  • /
  • Koncepcja socjalizmu wieloświatopoglądowego Stowarzyszenia „PAX” w ocenie centralnych organów bezpieczeństwa Polski Ludowej w okresie rządów Władysława Gomułki i Edwarda Gierka (1956–1980)
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 51 Nr 4 (2019) /
  4. Studia i artykuły

Koncepcja socjalizmu wieloświatopoglądowego Stowarzyszenia „PAX” w ocenie centralnych organów bezpieczeństwa Polski Ludowej w okresie rządów Władysława Gomułki i Edwarda Gierka (1956–1980)

Autor

  • Ariel Orzełek Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie https://orcid.org/0000-0001-5360-464X

DOI:

https://doi.org/10.12775/DN.2019.4.07

Słowa kluczowe

Bolesław Piasecki, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, pluralizm, Polska Rzeczpospolita Ludowa, Stowarzyszenie „PAX”, socjalizm, wieloświatopoglądowość

Abstrakt

Stowarzyszenie „PAX” pod kierownictwem Bolesława Piaseckiego dążyło do utworzenia na swojej bazie politycznej partii katolików. Głębszą filozoficzną podbudową tych dążeń była koncepcja „socjalizmu wieloświatopoglądowego”. Działania te, zwłaszcza w dobie rządów Władysława Gomułki i Edwarda Gierka, spotykały się ze zdecydowanym przeciwdziałaniem organów bezpieczeństwa państwa.

Biogram autora

Ariel Orzełek - Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Ariel Orzełek – dr nauk humanistycznych, adiunkt w Katedrze Metodologii i Badań nad XX–XXI w. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Zainteresowania naukowe: realizm polityczny w polskiej myśli politycznej i historycznej, środowiska katolików świeckich w powojennej Polsce, publicystyka polska doby najnowszej. Obecnie prowadzi badania nad postaciami i koncepcjami Jerzego Hagmajera, Jana Frankowskiego, Konstantego Łubieńskiego i Ksawerego Pruszyńskiego.

Bibliografia

Bankowicz B., Stowarzyszenie PAX: między rzeczywistością socjalizmu realnego a utopią socjalizmu wieloświatopoglądowego, w: Doktryny. Historia. Władza. Księga dedykowana profesorowi Wiesławowi Kozubowi-Cembroniewiczowi z okazji czterdziestolecia pracy naukowej, red. A. Citkowska-Kimla, M. Kiwior-Filo, B. Szlachta, Kraków 2009, s. 37–48.

Bankowicz B., W labiryncie wieloświatopoglądowości: Stowarzyszenie PAX między marzeniem a rzeczywistością, w: A. Dudek, B. Bankowicz, Ze studiów nad dziejami Kościoła i katolicyzmu w PRL, Kraków 1996, s. 53–71.

Busse K., Wróg czy sojusznik? Stowarzyszenie PAX pod kontrolą aparatu bezpieczeństwa, w: Nie tylko partia? Organizacje społeczne w Polsce Ludowej 1944–1989. Geneza, funkcjonowanie i znaczenie, red. T. Ruzikowski, Warszawa 2017, s. 97–122.

Czaczkowska E.K., Kardynał Wyszyński, Warszawa 2009.

Dudek A., Pytel G., Bolesław Piasecki. Próba biografii politycznej, Londyn 1990.

Dudek A., Stowarzyszenie PAX w systemie politycznym Polski Ludowej w świetle dokumentów, w: A. Dudek, B. Bankowicz, Ze studiów nad dziejami Kościoła i katolicyzmu w PRL, Kraków 1996, s. 73–114.

Engelgard J., Bolesław Piasecki 1939–1956, Warszawa 2015.

Friszke A., Nadzieje i złudzenia. Środowiska katolików świeckich przed i po Październiku 1956, w: Sensus catholicus. Katolicy świeccy w Polsce Ludowej. Postawy – aktywność – myśl. Studia i szkice, red. nauk. R. Ptaszyński, T. Sikorski, Toruń 2014, s. 74–114.

Kosicki P.H., Personalizm po polsku. Francuskie korzenie polskiej inteligencji katolickiej, tłum. J. Giebułtowski, Warszawa 2016.

Micewski A., Kardynał Wyszyński. Prymas i mąż stanu, t. I, [Warszawa 1983].

Micewski A., Współrządzić czy nie kłamać? PAX i ZNAK w Polsce 1945–1976, Kraków 1981.

Mozgol R., Ryzykowna gra. Jak Aleksander Bocheński przyczynił się do powstania Dziś i Jutro, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2007, nr 4.

Mysiakowska-Muszyńska J., Zabiegi o legalizację Stronnictwa Narodowego w kraju w latach 1945–1947, Warszawa 2011.

Pietrzak J., Prymas Polski kardynał August Hlond a grupa katolików „Dziś i Jutro”, w: Komu służył PAX. Materiały z sympozjum od PAX-u do Civitas Christiana zorganizowanego przez Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana 30–31 stycznia 2008 roku, red. S. Bober, Warszawa 2008, s. 93–106.

Ptaszyński R., Stommizm. Biografia polityczna Stanisława Stommy, Kraków 2018.

Rogala S., Program i filozofia polityczna środowiska Dziś i Jutro, „Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Ekonomia i Nauki Humanistyczne” 2001, z. 9.

Sikorski T., Fronda. Rozłam w Stowarzyszeniu PAX w 1955 roku. (Geneza – przebieg – konsekwencje), „Dzieje Najnowsze” 2018, nr 1.

Strzelecka M., Między minimalizmem a maksymalizmem. Dylematy ideowe Stanisława Stommy i Janusza Zabłockiego, Toruń 2015.

Dzieje Najnowsze

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2020-02-15

Jak cytować

1.
ORZEŁEK, Ariel. Koncepcja socjalizmu wieloświatopoglądowego Stowarzyszenia „PAX” w ocenie centralnych organów bezpieczeństwa Polski Ludowej w okresie rządów Władysława Gomułki i Edwarda Gierka (1956–1980). Dzieje Najnowsze [online]. 15 luty 2020, T. 51, nr 4, s. 145–164. [udostępniono 14.5.2025]. DOI 10.12775/DN.2019.4.07.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 51 Nr 4 (2019)

Dział

Studia i artykuły

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 423
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Bolesław Piasecki, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, pluralizm, Polska Rzeczpospolita Ludowa, Stowarzyszenie „PAX”, socjalizm, wieloświatopoglądowość
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa